Etrafımıza baktığımızda sağlıklı yaşam, beslenme, psikolojik terapiler, fizik tedavi, estetik ve benzeri konularda “danışmanlık merkezi” adı altında birçok işyerinin hizmet verdiğini ve özellikle de vatandaşlarımızın hasta olup olmadıklarını bilmeden bu işletmelere sağlıkları ile ilgili problemleri danışmak için başvurduklarını ve bu başvurularında kendilerinden bir hayli tahlil ve tetkikler istendiğini de biliyoruz...
İşbu sebeple hekim dışı sağlık meslek mensupları olan Diyetisyen, Fizyoterapist, Klinik Psikolog, Dil ve Konuşma Terapistleri, Podologların çalışma usul ve esaslarının belirlenmesine özellikle de;
Bu sayılan meslek sahiplerinin ülkemizde sadece hekimlik mesleğine ait olan “tanı ve tedavi yapabilme hakları” ve yetkilerinin olmadığının kamuoyu ile paylaşılmasına ivedilikle ihtiyaç doğduğu kanaatine sahip bir hekimim...
Öncelikle dikkat çekmeye çalıştığım husus; günümüzde hızla artan ve bireysel korunma gerektiren Diyabet, Kalp Damar Hastalıkları, Kanserler, İskelet ve Kas Sistemi Hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalık hususunda “hastalık teşhislerinin” gecikerek ileride bireylerin tedavisi mümkün olmayan bir duruma gelmelerini önlemektir. Üstelik erken başlanmayan tedavilerin sağlık ekonomisine daha ağır yükler getireceği de aşikârdır. Bu merkezler tarafından verilen hizmetler koruyucu sağlık hizmeti kapsamında değildir.
Öncelikle Ülkemizde sağlık hizmeti sunumu denetime tabidir...
Ülkemizde sağlık hizmetleri sunumu kamusal bir hizmet olduğundan denetim ve düzenlenmesi görevi de Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. İşbu kapsamda Özel Sağlık Kuruluşları hem kuruluş bütününde hem de sundukları her bir hizmet kapsamında sürekli denetime tabi olup periyodik olarak denetlenmekteler… Ayrıca Özel Sağlık Kuruluşlarının hastalarını bilgilendirmeleri hususu da bol yasaklı bir mevzuat ile belirlenirken;
► Hekim olmayan sağlık meslek mensuplarınca işletilen ve güzellik/estetik alanında faaliyet gösterenler de dâhil olmak üzere “Danışmanlık Merkezleri” adı altında çalışan bu işyerleri her türlü reklamı da yaparak vatandaşlara denetimden yoksun bir mekanizma ile ulaşmaktadır.
Danışmanlık Merkezlerine Belediyeler ruhsat düzenliyor…
Bahsettiğim danışmanlık merkezleri; belediyelerin yetkisinde bulunan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlandırılmasına İlişkin Yönetmelik kapsamında işyeri adına ruhsat alarak faaliyetlerine devam etmektedirler. Her ne kadar bu yönetmelik ile işyeri açarken yapılan ilk kontrol ekibin içinde İl Sağlık Müdürlüğünden de yetkili bulunsa da, işyerleri hizmet vermeye başladıktan sonra sağlık hizmetlerine bir aykırılık hususunda bireysel bir şikâyet olmadıkça İl Sağlık Müdürlükleri tarafından diğer ruhsatlı Özel Sağlık Kuruluşları gibi düzenli denetime tabi değillerdir.
“Tanı ve tedavi yapabilme hakkının” yasal boyutu:
Oysa ülkemizde sağlık hizmetlerini düzenleyen kanunlar içerisinde 1219 sayılı Tababet Ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun bu hususta düzenlemeleri içermektedir. 1219 sayılı kanunun;
► 1. Maddesinde “Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde tababet icra ve her hangi surette olursa olsun hasta tedavi edebilmek için tıp fakültesinden diploma sahibi olmak şarttır” hükmü vardır.
Yine bu kanun Ek 13. Maddesinde Diyetisyen, Fizyoterapist, Klinik Psikolog, Dil ve Konuşma Terapistleri, Podolog ve diğer sağlık meslek mensuplarını tek tek tanımlamış olup her biri için yaptığı görev tanımı içinde;
► “..ilgili uzman tabibin/tabibin hasta yönlendirmesine bağlı olarak..” işlem yapmasını şarta bağlamış ve bu kapsamda hasta kabulüne izin verilmiştir.
İlgili 13.madde 2. Fıkrasında ise “tanı ve tedavi sınırları net olarak” çizilmiştir.
► “Tabipler ve diş tabipleri dışındaki sağlık meslek mensupları hastalıklarla ilgili doğrudan teşhiste bulunarak tedavi planlayamaz ve reçete yazamaz.
Ayrıca 13. Madde 2. Fıkrasının devamında;
► Sağlık meslek mensuplarının iş ve görev ayrıntıları ile sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensuplarının sağlık hizmetlerinde çalışma şartları, iş ve görev tanımları; sertifikalı eğitime ilişkin usûl ve esaslar Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
► Tabiplerce veya tabiplerin yönlendirmesiyle ilgili sağlık meslek mensubu tarafından uygulanmak şartıyla insan sağlığına yönelik geleneksel/tamamlayıcı tedavi yöntemlerinin alanları, tanımları, şartları ve uygulama usul ve esasları Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” Diyerek ve işbu kapsamda;
22.05.2018 / 29007 sayılı Resmi Gazete 'de yayımlanan Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek Mensuplarının İş ve görev tanımlarına Dair Yönetmelik kanunun çizdiği sınırlara uygun olarak yayınlanmıştır.
Sağlık Bakanlığı mevzuatında muafiyet sadece Klinik Psikologlara verilmiş...
Çıkarılan bu yönetmelik ile özel durumlar için sadece Klinik Psikologlara meslek icra ederken muafiyet verilmiş olup bu muafiyet ise ilgili yönetmeliğin Ek-1/A - Klinik psikologların ilgili uzman tabibin teşhisine ve tedavi için yönlendirmesine bağlı olmadan psikoterapi yapabilecekleri hastalık olmayan durumlar başlığı altında tanımlanmıştır...
Hal ve durum böyle olunca;
► İşbu hekim olmayan sağlık meslek mensuplarının “tanı ve tedavi yapabilme hakları” açısından yetkili olmadıkları mevcut mevzuat düzenlenmelerinde net olarak belirtildiği için,
► Sağlık hizmeti almak isteyen vatandaşlarımızın da doğru bilgilendirilmeleri amacıyla,
► Diyetisyen, Fizyoterapist, Klinik Psikolog, Dil ve Konuşma Terapistleri, Podolog ve ilgili diğer sağlık meslek mensuplarının müstakilen işyeri açmak ve mesleklerini serbest olarak nasıl icra edecekleri hususunda toplumun bilgilendirilmesine ihtiyaç olduğu kanaatindeyim.
Toplum sağlığı açısından önem taşıyan bu hususta Hasta Hakları Dernekleri de katılımcı olmalıdır.
Türk Tabipleri Birliği de bu önemli çalışmaya taraf olarak katılmalı ve kendisine üye meslek mensuplarının hakları hususunda da taraf olmalıdır.
Ayrıca Özel Üniversitelerinde bu bölümlerden bir hayli mezun verilmekte olup işbu lisans eğitimlerine alınan öğrenci sayısının da bir ihtiyaç planlaması ile yapılıp yapılmadığı hususu da önemlidir.
Saygılarımla…
Dr. Feza Şen
0 532 277 88 27
Mail: [email protected] & [email protected]
Web: www.fezasen.com
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. İzin alınmadan aktif bağlantı kurulsa bile içerik kullanılamaz. Yapılan alıntılar için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca yasal işlem uygulanacaktır.
