Maliye Bakanlığı’nın yaptığı düzenleme ile bu yolun açıldığını görüşlerinize sunuyorum.
Özel sağlık kuruluşlarında çalışan Hekimlerin (Diş Hekimleri ve Veteriner ekimler dahil) vergilendirilmesi, hekimlerin pos cihazı bulundurma ve kullanma zorunlulukları ve Sosyal Güvenlik Kurumu adına muayene katılım payı tahsil edilmesi hakkında Vergi Usül Kanun sirküleri, 16.02.2009 tarihinde Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlandı.
- Bu sirkülere göre, hekimlerin nasıl vergilendirileceği ile ilgili maddelerin, Gelir Vergisi Kanunu Madde 61, 65 ve 94 ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu Madde 227, 229, 236 Mükerrer 257 oluğu tanımlanmıştır.
- Öte yandan, SGK ile yapılan hizmet anlaşmalarından sonra mali müşavirlerimiz tarafından özel kurumda çalışan hekimlerden serbest meslek makbuzu alarak çalışmalarına izin verirken çelişki yaşanan konu ise ücret tanımı idi.
Bu yayınlanan sirküler bunu net olarak açıklamaktadır.
Sirkülerin sağlık kuruluşlarında çalışan hekimlerin (diş hekimleri ve veteriner hekimler dahil) vergilendirilmesi konulu 2.maddesinde ücret tanımı yer almaktadır. Buna göre;
- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde,
“Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez..."
- Aynı Kanunun 65 inci maddesinde ise serbest meslek kazancı tanımlanmakta,
"Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır."
hükümleri yer almaktadır.
Buna bağlı bu sirkülere özel sağlık kurumları lehine olduğunu düşündüğüm açıklama konmuştur.
- “221 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde ücret - serbest meslek kazancı ayırımının önemi ve vergilendirmesine ilişkin kriterler ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
- “Sağlık kuruluşlarında çalışan hekimlerin, elde ettikleri gelirin niteliği belirlenirken; hekimlerin işe başlama bildirimi, bildirim üzerine düzenlenen yoklama fişi, varsa kira sözleşmesi, özel hastane işleten gerçek veya tüzel kişilerle hekim arasında düzenlenen sözleşmeler dikkate alınarak;
Hekimlerin, günlük çalışma saatlerinin bir kısmında çalışmak üzere kiraladıkları (sağlık kuruluşlarının odaları dahil) bu işyerlerinde kendi nam ve hesabına serbest meslek faaliyetinde bulunması, mesleki faaliyetine ilişkin tahsilatları için hizmet verdiği hastalara serbest meslek makbuzu vermeleri kaydıyla elde ettikleri gelirin serbest meslek kazancı,
İşveren ile hekim arasında hizmet sözleşmesi düzenlenmesi, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak onun emir ve talimatları dahilinde çalışılması halinde ise elde edilen gelirin ücret, olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. “ denilmektedir.
Sirkülerin 3.maddesi, 01.09.2008 de yürürlüğe konan Hekim muayenehanelerinde kullanılması zorunlu POS uygulamalarını açıklamaktadır. Ve kullanlılan POS cihazı tarafından çıkan belge aynı zamanda Serbest meslek makbuzu olarak tanımlanmaktadır.
Bu tanımlama önemlidir.
Burada merak ettiğimiz başka bir konunun cevabı da 3.1 maddesinde verilmektedir.
- Bu madde ile; 3.1. İkametgâhlarını işyeri adresi olarak gösteren hekimlerin durumu: “2002/3 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu İç Genelgesinde, mükelleflerin ticari, sınai ve zirai faaliyetlerini sürdürdükleri yerlerin işyeri özelliğini taşıyabilmesi için bu yerlerin "faaliyetin icrasına tahsis edilmesi" veya faaliyetin icra edildiği "yer" olma özelliğini taşımasının şart olduğu, iştigal konusu itibariyle bir işyeri olmaksızın faaliyetini yürütebilmesi mümkün olabilen mükelleflerin ikametgah adreslerinin işyeri olarak kabulü suretiyle mükellefiyet kayıtlarının yapılmasının mümkün olduğu, ancak, mükelleflerin yaptıkları faaliyet türleri için mutlaka faaliyetin icra edileceği yerin şart olduğunun vergi dairelerince tespiti halinde, bunların mükellefiyet kayıtlarının işyeri adresi olmaksızın yapılmasına imkan bulunmadığı belirtilmektedir.
Buna göre, sağlık kuruluşlarına hizmet veren ve iş yeri adresi olarak ikametgâhlarını gösteren hekimler hakkında yaptırılacak yoklama sonucunda ikametgâhlarının bir bölümünün dahi "faaliyetin icrasına tahsis edilmesi" veya faaliyetin icra edildiği "yer" olma özelliğini taşıdığının tespit edilmesi halinde bu yer hekimlik faaliyetinin yapılacağı işyeri olarak kabul edilecektir.
Bu itibarla, sağlık kuruluşlarına hizmet veren ve iş yeri adresi olarak ikametgâhlarını gösteren hekimler hakkında yaptırılacak yoklama sonucunda ikametgâhının bir bölümünün dahi "faaliyetin icrasına tahsis edilmesi" veya faaliyetin icra edildiği "yer" olma özelliğini taşıdığının tespit edilmesi halinde bu yerde POS cihazı bulundurma ve kullanma zorunluluğu bulunmaktadır.”
Düğüm burada çözülmektedir. 3.1 maddesinin son paragrafı;
- “Diğer taraftan, sağlık kuruluşlarında ücretli olarak görev yapmakla beraber günlük çalışma saatlerinin bir kısmında bu kuruluşların odalarını kiralamak suretiyle serbest meslek faaliyetinde bulunan hekimlerin bu iş yerlerinde POS cihazı bulundurmaları ve kullanmaları zorunludur.” Demektedir.
Buna göre; Maliye Bakanlığı aynı özel sağlık kurumunda ücretli görev yapan hekimin, çalışma saatlerinin bir kısmında ( Önemli: çalışma saatleri dışı demiyor. Çalışma saatlerinin bir kısmında demekle, mesai içini kastetmektedir.), sağlık kuruluşunun odalarını kiralaması suretiyle yapılan mesleki faaliyetten doğan ücretin 3. maddede serbest meslek makbuzu olarak kullanılabileceğini tanımladığı POS cihazı ile tahsiline izin vermektedir.
Yayınlanan bu mevzuat göre;
- Özel kurumda çalışan hekim, ücretli olup, ayrıca serbest meslek kaydı açılması yoluyla hizmet üretebilir.
- Aynı sağlık kurumunda yaptığı faaliyet gelirinin bir bölümünü bordro, bir bölümünü serbest meslek kazancı olarak alabilir.
Maliye Bakanlığı’nın tarif ettiği gibi hekimin çalıştığı özel sağlık kurumunda hem ücretli olup, hem de serbest meslek makbuzu düzenlemesinin ilgili sosyal güvenlik mevzuatları açısından da sıkıntısı var mıdır ???
SGK ile özel sağlık kurumlarının imzaladığı sağlık hizmeti alım sözleşmesinin ilgili maddelerine bakarsak;
- “3.1.9.8. Sağlık hizmeti sunucusunda, yürürlükte olan sosyal güvenlik kanunlarına ve/veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanan ülke mevzuatına göre sigortalı olmadığı halde çalıştırılan personel tarafından verilen sağlık hizmeti bedelleri ödenmez; ödenmiş ise bu sözleşmenin (4.6) numaralı maddesine göre tahsil edilir.”
Yürürlükte olan sosyal güvenlik mevzuatına göre SGK çatısı altında SSK ve Bağkur bulunmaktadır. Özel kurumda çalışan hekimin SSK’lı ya da Bağ kur’lu olması mevzuata uygundur.
Maliye Bakanlığı’nın yaptığı düzenleme Sağlık Bakanlığı mevzuatına uygun mudur ?
Özel sağlık kurumlarına hayat veren Sağlık Bakanlığı Özel Hastaneler Yönetmeliği ve ATSSKHYönetmeliğe göre de, özel sağlık kurumlarında başka amaçlı işler, faaliyet konusuna giren diğer işler yapılamaz denilmektedir. Özel sağlık kurumunun, bir bölümünü tahsis ettiği hekimin yaptığı faaliyet mesleki faaliyet olduğuna göre ve başka amaçlı bir iş olarak ta tanımlanamayacağına göre, bu açıdan da sağlık kurumlarında Maliye Bakanlığı mevzuatına aykırı bir durum yoktur.
Ayrıca bu sirküler, özel sağlık kurumları tarafından tahsil edilen hasta katılım paylarını da açıklamaktadır. Bu madde çıktısını hastalarımıza göstermek suretiyle hasta kabul noktalarında oluşan kargaşalarda önlenir.
Hepimize hayırlı olsun.
Dr. Feza Şen
Sağlık Yönetim MBA
Bursa Sağlık Kuruluşları Derneği Genel Sekreteri
Sağlık İşletmecisi
Sağlık Aktuel / www.saglikaktuel.com
Sağlığın Ritmi Programı / www.linetv.com.tr
NOT: Görüşlerinizi ve iletişim bilgilerinizi mail atmanızı rica ederim.
