SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİMDE ADALETSİZLİK: VATANDAŞA KATILIM PAYI İLE İLAVE ÜCRET, ATANMIŞLARA İSE AYRICALIKLI HİZMET KABUL EDİLEMEZ.
Vatandaş, sağlık kurumuna adım attığı andan itibaren muayene, tıbbi malzeme, ilaç, reçete adı altında ek olarak cepten Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) katılım payı ve özel sağlık kurumlarına da ayrıca ilave ücret ödemek zorunda iken; atanmış Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanlar, Danıştay ve Yargıtay üyeleri ile bunların emeklileri ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine milletvekillerine uygulanan ‘’ayrıcalıklı tedavi yardımı ’’ hükmü getirilerek imtiyazlı sağlık hakkı verilmiştir.
Soruyoruz?
Atanmış Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanlar, Danıştay ve Yargıtay üyeleri ile bunların emeklileri ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine tanınan böyle bir hak neden tüm kamu görevlilerine, hukukçulara ve vatandaşlara tanınmamaktadır?
Adım adım "ayrıcalıklı sağlık yardımı ve sağlık hakkı" uygulamaları.
24 Aralık 2017 tarihinde yayımlanan 696 Sayılı KHK ile Danıştay ve Yargıtay üyeleri ile bunların emeklileri ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin sağlık giderleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin tabi oldukları hükümler ve esaslar çerçevesinde Danıştay ve Yargıtay bütçesinden ödenir hükmü getirilmişti.
Şimdi ise Mecliste kabul edilen 144 sıra sayılı torba kanun ile atanmış Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanlar ile bunların emeklileri ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin sağlık giderleri TBMM üyelerinin tabi oldukları hükümler ve esaslar çerçevesinde Cumhurbaşkanı yardımcıları için Cumhurbaşkanlığı bütçesinden, Bakanlar için görevlendirildikleri son bakanlık bütçesinden karşılanır hükmü getirilmiştir.
Bakmakla yükümlü olmadıkları anne ve babalarına da ayrıcalıklı sağlık hizmet
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve atanmış Bakanların, bakmakla yükümlü olmadıkları anne ve babalarının sağlık giderlerinin de milletvekillerinin tabi olduğu hükümler çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı ve bakanlık bütçesinde ödenmesi kabul edilmiştir.
Kanun görüşmelerinde muhalefet milletvekilleri tarafından verilen ‘’Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, bu görevde bulunmuş olanlar ile bunların eşleri ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri ve ölenlerden Sosyal Güvenlik Kurumu ile ilişiği bulunmayan dul ve yetimlerin sağlık giderleri Cumhurbaşkanlığı bütçesinden ödenir ‘’ önergesini iktidar milletvekilleri reddetmiştir.
Oysa sosyal güvenlik sisteminde kamu görevlilerin yakınları için sağlık yardımlarından yararlanma hakkı
‘’ bakmakla yükümlü olmak ‘’ koşuluna bağlanmıştır. Bu koşulun Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar için aranmaması onlara ömür boyu tanınmış bir imtiyaz niteliğindedir.
Vatandaş, sağlık kurumuna adım attığı andan itibaren cebinden alınan katılım payı ve ilave ücretler
Muayene Katılım payı; 2.basamakta 6 TL, Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde 7 TL, Üniversite Hastanelerinde 8 TL, Özel sağlık hizmet sunucularında 15 TL,
Tıbbi malzeme katılım payı; Vücut dışı protez ve ortezlerden, %10 - %20 oranında katılım payı alınır. Ancak Her bir ortez ve protez için katılım payı tutarı brüt asgarî ücretin %75’ini geçemez.
Ayakta tedavide sağlanan ilaçlar için katılım payı; Kurumca bedeli karşılanan ilaçlar için kişilerden %10 - %20 oranında katılım payı alınır. Ayrıca her bir reçete için; 3 kutuya kadar temin edilen ilaçlar için 3 TL, 3 kutuya ilave temin edilen her bir kutu ilaç için 1 (bir) TL, olmak üzere katılım payı alınır.
Yardımcı üreme yöntemi katılım payları, birinci denemede %30, ikinci denemede %25, üçüncü denemede %20 oranında olmak üzere bu tedaviler için belirlenen bedeller üzerinden katılım payı alınır.
İlave ücret; Kurumla sözleşmeli; vakıf üniversiteleri ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarınca; kişilerden SUT’taki sağlık hizmetleri bedelinin %200’ü,
Öğretim üyesi muayenesinde ilave ücret; Üniversite hastanelerinde öğretim üyelerinin mesai saati sonrası poliklinik muayenesinde muayene bedelinin iki katı, her bir işlem için sağlık hizmeti bedelinin bir defada asgari ücretin iki katına kadarlık kısmı,
Kardiyovasküler cerrahi işlemler ile işitsel implant işlemlerinde ilave ücret; Yükseköğretim kurumlarına ait sağlık hizmeti sunucularında öğretim üyesi tarafından verilen kardiyovasküler cerrahi işlemler ile işitsel implant işlemleri için,
Otelcilik hizmetlerinde ilave ücret; Çift yataklı odalarda standart yatak tarifesi işlem bedelinin 1,5 katı, tek yataklı odalarda ise 3 katı,
İstisnai sağlık hizmetlerinde ilave ücret; istisnai sağlık hizmetleri için genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden SUT eki listelerde yer alan işlem bedellerinin 3 katı,
Acil servislerde ilave ücret; Acil servislerde verilen ve SUT eki EK-2/B Listesinde yer alan 520.021 kod numaralı “Yeşil alan muayenesi” adı altında kişilerden ilave ücret alınır.
Fark ücreti; Kurumla sözleşmeli eczaneler, eşdeğer ilacın fiyatı arasında oluşacak fark ücreti, Kurumla sözleşmeli optisyenlik müesseseleri de görmeye yardımcı malzeme bedeli arasında oluşacak fark ücreti kişilerden alınmaktadır.
Genel sağlık sigortalıları veya bakmakla yükümlü olunan kişiler, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) katılım payı, sözleşmeli/protokollü özel sağlık kurumlarına da ayrıca ilave ücret ödemektedir.
Atanmışlara ve aile fertlerine sağlanan ayrıcalıklı ve imtiyazlı sağlık hizmetleri;
Atanmışların ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin sağlık giderleri milletvekillerinin tabi olduğu hükümler çerçevesinde kurumları tarafından karşılanmakta, ceplerinden hiçbir ücret alınmamaktadır.
Hastanın tedavisi dolayısıyla yapılan bütün işlemler sonucu ödenmesi gereken ücretleri,
Tıbbi tetkik, tahlil ve fizik tedavi giderleri,
Cerrahi müdahalelerin bedelleri,
Hastaya tedavi sırasında kullanılan sıhhi sarf malzemesi ve tıbbi malzemelerin bedelleri,
Gerek yurt içinden ve gerekse yurt dışından tedavi amacıyla getirilen ortez ve protezlerin bedelleri,
Profesör veya doçentlerin muayene ve tedavilerine ait öğretim üyesi fark bedeli,
Yurt dışına gönderilenlerin tedavi, organ ve doku nakli ile tetkik ve tahlil işlemlerine ait giderlerin tamamı,
A Sınıfı özel oda bulunduğu takdirde bu odada, bulunmadığı takdirde 1. sınıf oda bedeli,
Ağız ve diş sağlığı ile her türlü restoratif, cerrahi ve protetik tedaviler,
Her bir çene için en fazla altı adet kemik içi implant bedeli, hareketli ve sabit protezler,
Kaplıca tedavileri,
Gözlük puva camlar ile prizmatik ve teleskopik gözlük camları,
Vatandaşlardan farklı olarak yukarda belirtilen işlemler için ceplerinden katılım payı ve ilave ücret ödememektedirler. Sadece ayakta sağlanan tedavilerde ilaç katılım payı ödemektedirler
Özel veya kamu sağlık kurumu veya kuruluşunca yapılan bütün işlemler sonucu ödenmesi gereken tedavi giderlerini kurumları ödemektedir.
Atanmış Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanlar, Danıştay ve Yargıtay üyeleri ve aile fertlerine tanınan böylesi bir ayrıcalık niçin tüm vatandaşlardan esirgenmektedir? Sağlık ve sosyal güvenlik adaleti bakımından bir vicdan sorgulaması yapılması gerekmez mi?
Özetlersek;
Sağlık hizmetlerine erişimde eşitsizliklerin arttığı, tıbbi hizmetlere erişmenin parası olmayan yurttaşların büyük bir çoğunluğu için adeta imkânsız hale geldiği bir süreçte atanmışlara ve aile fertlerine kıyak geçilmektedir.
Vatandaşların sağlık hizmetine ulaşabilmeleri için sadece Genel Sağlık Sigortası primi ödemeleri yeterli olmayıp, ek olarak cepten SGK’ya katılım payı, vakıf üniversitelerine ve özel sağlık kuruluşlarına SUT’taki bedelin %200 kadarını ilave ücret olarak ödemeleri zorunlu iken;
Atanmış Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanlar, Danıştay ve Yargıtay üyeleri ile bunların emeklileri ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri, sözleşmeli/protokollü sağlık kurum ve kuruluşlarına katılım payı ve ilave ücret ödememekte ‘’ayrıcalıklı tedavi ve sağlık hakkı ‘’ ile ömür boyu bir ayrıcalık oluşturulmuştur.
Oysa Anayasamız ‘’ Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamayacağına’’ hükmetmektedir. Düzenlemeler Anayasanın 10’uncu maddesinde tarif edilen ‘’Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.” İlkesine aykırıdır.
Dr. Ergün DEMİR Dr. Güray KILIÇ
Kaynak;
144 sıra sayılı Kanun Teklifi’nin TBMM 5.oturum görüşme tutanakları.
https://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem27/yil3/ham/b02701h.htm (Erişim 06/12/2019)
24 Aralık 2017 Pazar günü Resmi Gazetede yayımlanan 696 Sayılı KHK’nin 32. ve 42. maddesi,
TBMM üyeleri için milletvekillerine, yasama organı eski üyelerine, dışarıdan atandıkları bakanlık görevi sona erenlere tedavi yardımı yapılmasına dair yönetmelik. https://www.tbmm.gov.tr/duyurular/belge/tedavi_yonetmelik_13032018.pdf(Erişim 06.12.2019)
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Madde 63; Finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri ve süreci
Madde 68; Katılım payı alınması,
Madde 73; Sağlık hizmetlerinin sağlama yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi,
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf (Erişim 06.12.2019)
Güncel Sağlık Uygulama Tebliği ( SUT) ;
1.8 – Katılım payı,
1.9- İlave ücret,
2.2 – Finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinin sağlama yöntemleri ve ödeme kuralları
http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/merkez-teskilati/ana_hizmet_birimleri/gss_genel_mudurlugu/anasayfa_duyurular/18062016_guncel_sut (Erişim 06.12.2019)
