Gördüğümüz kadarıyla, laboratuvar testlerinin tanıdaki öneminin yeterince anlaşılmadığına kanaat getiriyoruz. Daha doğrusu, bu durum yönetim organizasyonu ve bürokrasisi yönünden böyle görünüyor.
Laboratuvarın Tanıdaki Önemi Anlaşılmamış Durumdadır
Gördüğümüz kadarıyla, laboratuvar testlerinin tanıdaki öneminin yeterince anlaşılmadığına kanaat getiriyoruz. Daha doğrusu, bu durum yönetim organizasyonu ve bürokrasisi yönünden böyle görünüyor. Yoksa, halk laboratuvar testlerinin tanıdaki önemini çok iyi anlamış durumdadır. Doktorlar da, neredeyse hemen her hastada yapılması gerekli olan birtakım laboratuvar testleri tayin ediyorlar ve istiyorlar. Dünyada da, tanıların %70 civarının, laboratuvar testleriyle konulduğu belirtiliyor. Dünyadaki en büyük tıp ve teknoloji fuarları, laboratuvar alanında düzenleniyor.
Laboratuvarı halk kullanıyor, doktorlar kullanıyor, ancak bizim yönetim organizasyonunda laboratuvarın adı ve yeri bulunmuyor. Hantal ve eski yapıdaki Sağlık Bakanlığı organizasyonunda, laboratuvara ait bir Genel Müdürlük olmadığı gibi, bir şube bile yok (biz bilmiyoruz). İlaçlar içinse, İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bulunuyor.
Böyle olunca, ilacın çoğu sorunu kısa sürede ve etkili biçimde çözülüyor. Laboratuvarın sorunlarını ise çözebilecek bir muhatap yönetim birimi yok.
Bu durum, Türkiye’ ye zarar veriyor.
Bu yüzden:
· Koruyucu hekimliğin bir parçası olan laboratuvar ve laboratuvar testleri yeterince kullanılamıyor. Laboratuvar kullanılamayınca, körleme ilaç tüketimine başvuruluyor ve ilaç tüketimi artıyor. Ülke milyarlarca USD zarar görüyor.
- Halkın hastalıklarının tanısında laboratuvar yeterince kullanılamaz hale gelince, toplumun ve bireylerin sağlığını tehdit edecek boyutta hatalar ortaya çıkıyor. Bu durum, Danıştay tarafından bile ifade edilmiş durumdadır.
Problemlerin Ana Nedeni, Bağımsız Laboratuvar Biriminin Bulunmamasıdır
Laboratuvar, tanıda bu derecede önemli hale gelmişken, Sağlık Bakanlığı ve SGK organizasyonlarında bu birimin bulunmaması nedeniyle, uygulamada birçok sorun çözülemiyor ve problem olarak sürüp gidiyor.
Örneğin :
1. BUT (SUT) listesindeki test fiyatları neredeyse 4 yıldanberi aynı, ve bir güncelleme yok.
2. Test isim ve listesi de güncellenemedi. Eski testler çıkarılıp, yeni testler listeye eklenemedi. Çünkü etkili birim ve muhatap yok.
3. Paket Fiyat gibi garip uygulamalar, bu işi bilen bir birim bulunmadığı için ortaya çıkıyor.
4. Tanıya yönelik paketlerde hızlı gelişme sağlanamıyor.
5. Laboratuvar ihaleleri için akılcı, doğru ve standart şartnameler hazırlanamıyor. Her kuruluş kendi başına buyruk ve keyfi davranıyor. Bundan da ülke büyük zarar görüyor.
6. Laboratuvar ihalelerini denetleyecek uzman bir birim bulunmuyor.
7. Laboratuvarlar arasında ulusal nitelikte bir kalite kontrol programı organize edilemedi. Çünkü uzman ve sorumlu kuruluşyok.
8. Zorunlu ve gönüllü dış kalite kontrol programları belirlenememiş durumda. Bu alanda Mozambik ve Suriye’ den bile geriyiz.
9. Ülkemizde kullanılan kitlerin kalite kontrolünü yapacak bir merkez yok.
10.Hangi sağlık kuruluşunda hangi testlerin yapılabileceğini ortaya koyacak uzman bir birim bulunmuyor. Kargaşa sürüyor.
11.Nasıl bir laboratuvar uzmanı yetiştirilmesi gerektiği konusunda değerlendirme yapacak uzman bir birim yok.
12.Uzmanların istihdamını düzenleyecek bir birim yok.
13.Laboratuvar uzmanı yetiştiren bölümlerin kendi aralarındaki işbirliği, entegrasyon ve görev bölüşümünü sağlayacak bir birim bulunmuyor.
Bunlar daha da artırılabilir.
Yukarıdaki iş tanımı ve görevlerin çeşitliliğinden, Sağlık Bakanlığı ve SGK bünyesinde, uzman ve güçlü bir laboratuvar biriminin kurulmasının ne kadar gereklilik ve aciliyet taşıdığı anlaşılabilir diye düşünmekteyiz.
Bu nedenle, ilgilileri göreve çağırıyoruz.
Bu konuda, sürekli olarak yardım sunmaya hazırız.
Daha ne diyebiliriz ki ?
Saygılarımla.
14/11/2008
Doç. Dr. Paşa Göktaş
Tel/Fax : 0216-348 26 12
GSM : 532 243 84 74
e-mail : [email protected]
web : www.tiplab.org
