ÖZEL HASTANE ALEYHİNE AYNI FİİLDEN DOLAYI İKİ FARKLI CEZAİ İŞLEM UYGULANAMAZ
Roma Hukukundan beri temel ilke olan non bis in idem ilkesi gereği hiç kimse veya hiçbir kuruluş aynı fiilden dolayı iki kez yargılanamaz ve iki kez cezalandırılamaz. Her ne kadar bahsi geçen ilke Anayasamızda yer almasa da hukukun genel ilkeleri gereği hukuk sistemimiz içerisinde hiç kimse ve hiçbir kuruluş aynı fiilden dolayı iki kez yargılanamaz ve iki kez cezalandırılamaz.
Bu ilkenin ceza hukuku boyutunda ve gerçek kişiler bakımından uygulanması gerektiği şüphesiz ve tartışmasız şekilde kabul edilmektedir. Peki tüzel kişiler bakımından bu ilke uygulama alanı bulabilecek midir?
Soruyu daha somutlaştırmak gerekirse özel sağlık kuruluşuna aynı fiil nedeniyle hem SGK tarafından hem de özel hastanenin faaliyet gösterdiği ilin Valiliği tarafından ceza kesilebilir mi?
Son zamanlarda özel hastaneler aleyhine hastalardan ilave ücret alındığı iddiasıyla hem SGK tarafından Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesinin 12.5, 12.19 ve 14.19 maddeleri uyarınca cezai işlem tesis edilmekte hem de İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan inceleme neticesinde 2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunun ilgili maddesine dayanılarak idari para cezası şeklinde cezai işlemler uygulanarak idari yaptırım kararı verilmektedir.
Bu halde sağlık hizmeti sunucuları tarafından Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesine aykırılık bulunmadığı ile cezai işlemin hukuka aykırılığı iddiası ile Ankara Asliye Hukuk Mahkemelerinde menfi tespit davası açılırken, aynı fiilden dolayı sağlık kuruluşu aleyhine uygulanan idari yaptırım aleyhine uygulanan ilgili yaptırımın iptali için Sulh Ceza Hakimliğinde itiraz yoluna başvurulmaktadır.
İki farklı idari kurum tarafından verilen cezai işlemler aleyhine iki farklı mahkeme nezdinde dava açılmasının hiçbir kuruluşun aynı fiilden dolayı iki kez yargılanamayacağı ve iki kez cezalandırılamayacağı kuralına aykırılık oluşturmayacağı düşünülse de hukuki açıdan durum farklıdır.
Yapılan bu işlemlerin yazımızın başında ifade ettiğimiz non bis in idem ilkesi yani hiç kimse veya hiçbir kuruluşun aynı fiilden dolayı iki kez yargılanamayacağı ve iki kez aynı fiilden dolayı cezalandırılamayacağı kuralına aykırı olduğu açıktır.
Örnek üzerinden konuyu daha somutlaştırmak gerekirse sağlık kuruluşunun Özel Hastaneler Yönetmeliği 54’üncü maddesine aykırı fiillerinin varlığı durumunda aynı yönetmeliğin EK-2 14 numaralı müeyyidesi gereği tespit edilen hukuka aykırılığa Hususi Hastaneler Kanunu 42 Maddesi hükümleri uygulanacaktır. Bu durumda Sağlık Bakanlığı veya Valilik tarafından uygulanan yaptırım 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kapsamında idari yaptırımdır.
Ancak aynı fiillere dayanılarak SGK tarafından da Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesinin 12.5, 12.19 ve 14.19 maddelerine aykırılıktan özel sağlık kuruluşuna ilave ücretin beş katı kadar ceza koşulu da uygulanabilecektir. Bu durumda özel sağlık kuruluşunun tek bir fiilinin iki kere cezalandırılacağı ve bu durumun da hakkaniyete ve hukukun genel ilkelerine uygun olmayacağı ortadadır.
Bu noktada özel hastane tarafından henüz cezai işlem uygulanmadan fazla alınan ilave ücretin hastaya iadesi durumunda SGK tarafından bir kat ceza uygulanacağı Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesinin ilgili maddeleri uyarınca mümkündür. Ancak Sağlık Bakanlığı veya Valilik tarafından cezai işlem uygulanıp uygulanmayacağı kanunda düzenlenmemiştir. Bu noktada Hususi Hastaneler Kanunu ve Kabahatler Kanunu bakımından kınanması gereken bir davranıştan vazgeçilmiş olması nedeniyle ayrıca idari yaptırım kararı uygulanamayacağını düşünmekteyiz.
Özetle; SGK tarafından sözleşmeye aykırılıktan uygulanan cezai işlem ile Sağlık Bakanlığı veya Valilik ya da başka bir idari kurum tarafından uygulanan idari yaptırımın aynı fiilden kaynaklanması halinde Roma Hukukundan beri temel ilke olan non bis in idem ilkesinin ve böylelikle de hiç kimse veya hiçbir kuruluşun aynı fiilden dolayı iki kez yargılanamayacağı ve iki kez aynı fiilden dolayı cezalandırılamayacağı kuralının ihlal edileceğini düşünmekteyiz.
Av. Canberk ŞEN LL.M
0532 414 89 18
[email protected]
[email protected]
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. İzin alınmadan aktif bağlantı kurulsa bile içerik kullanılamaz. Yapılan alıntılar için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca yasal işlem uygulanacaktır.
