Strateji kavramı, tarihi süreçte yüzyıllar boyu askeri amaçlı bir terim olarak kullanılmıştır. Askerlik tarihinde elde edilen tecrübelerden ortaya çıkan stratejiler, 1960’lardan sonra özel sektörde ve sonrasında, şirketler arası rekabette kullanılmaya başlanmıştır. Bugün dünyada birçok ülkede çok sayıda kurum, stratejik yönetimi bir araç olarak kullanmaktadır.
Stratejik yönetim anlayışı durağanlığı değil, sürekli gelişmeyi ve değişmeyi içermektedir. Stratejik planlama da kurum kaynaklarına odaklanmayı, kaynakların etkin kullanımını ve verimliliğinin artmasını sağlar. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak, Türkiye’de de her alanda (teknolojik ilerleme, küreselleşme, demokratik gelişmeler, devlet-vatandaş ilişkilerindeki gelişmeler ile kurumların sunduğu hizmetlere ilişkin beklentilerdeki değişim) değişim ve gelişmeler yaşanmaktadır. Bununla birlikte, kurumların stratejik planlama ve yönetimi etkin bir araç olarak kullanmaları bir kültür ve bir değişim sürecini gerektirir.
Stratejik yönetim kısaca, bir kurumun ne yaptığını, varlık nedenini ve gelecekte ulaşmak istediği hedefleri ortaya koyan bir yönetim tekniğidir. (1)
Kurumsal stratejik yönetim ise, bir kurumun kendi kaynakları ile faaliyet gösterdiği dış çevrede ortaya çıkan tehdit, risk ve fırsatları dinamik bir biçimde eşleştirir. Bu açıdan bakıldığında stratejik yönetim, kamu kaynaklarını yönetme, kontrol etme, kamu kaynaklarını kullanma ve kullanılan kamu kaynaklarının etkinliğini ölçmeyi de içermektedir. (2)
Stratejik yönetim, PÖYED (Planlama-Örgütleme-Yönetme-Eşgüdümleme-Denetim) gibi yönetimin temel işlevlerini ortadan kaldırmayan üst kademenin ilgilendiği özel bir yönetim tarzıdır. Bu yönüyle yönetiminin temel fonksiyonları stratejik yönetimde de değişmemektedir. Stratejik yönetim, stratejik planlama ile bu planların etkili şekillerde uygulanmasının sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Stratejik yönetim stratejik planlamadan daha kapsamlı ve stratejik planlamanın devamı niteliğindedir. Bu yönüyle stratejik planlama, stratejik yönetim kavramının içinde, yönetsel bir faaliyet olarak ele alınabilir.
Kurumlar, mevcut ve gelecekteki değişimlere uyum sağlayabilecek, ihtiyaç ve beklentileri karşılayabilecek şekilde hizmetlerini geliştirebilmek ihtiyacı hissetmektedir. Stratejik yönetim ise bilgiye dayanması, güncel gelişmelere kendini adapte etmesi ve geleceğe yönelik olması nedeniyle en çok tercih edilen yönetim modeli haline gelmiştir.
Çağdaş ülkelerde yeni kurumsal anlayışı ile kurumlar, ürettikleri mal ve hizmetlerde kaliteyi, verimliliği, etkinliği, katılımcılığı, şeffaflığı ve hesap verebilirliği en öndeki hedefler olarak görmektedirler. Bununla birlikte, her geçen gün farklı alanlarda kendini gösteren stratejik yönetim ve stratejik planlama, özel sektörde olduğu gibi kamu yönetimi içerisinde de varlığını hissettirmektedir. Bu noktada, gerek hizmet sunduğu alanın genişliği gerekse sahip olduğu örgütsel yapının büyüklüğü nedeniyle kamu yönetimi stratejik yönetim ve stratejik planlamaya özel sektöre nispeten çok daha fazla ihtiyaç duymaktadır.
Bu gerekçelerden yola çıkarak, stratejik yönetimin öneminin anlaşılması ve stratejik yönetim yaklaşımların kurumlarda daha iyi anlaşılabilmesi ve gelişimlerine katkı sağlanması noktasında önemi bulunduğu düşünülmektedir.
Sevgiyle
Dr. Yasemin KÜÇÜKÖZKAN
Kaynaklar: (1); Kırılmaz, 2013:22, (2); Canpolat, 2010,
