8-9 Ekim 2020 tarihlerinde yapılan 9. Sağlık Zirvesi; sekiz seneden sonra ilk defa Covıd-19 pandemisi nedeniyle digital ortamda, yüksek bir katılımla fevkalade güzel gerçekleşti. Öncelikle Özel Hastaneler Platformu Derneği yönetimini, digital platformda gerçekleştirdikleri Sağlık Zirvesi için kutlamak gerekir..
Makalemizin başlığı da; Teletıp / Sağlıkta Digitalizasyon oturumunda Phılıps CEO’su Haluk Karabatak tarafından satır arasında ifade edildi… Bizde zirveyi takip ederken satır aralarında yakaladığımız mesajları sizlerle paylaşmak istedik…
Zirve konuşmasındaki sözlerinden dolayı Sağlık Bakanımız Sayın Fahrettin Koca’ya müteşekkiriz.
• "Pandemi sürecinde insan kaynaklarının finansal kaynaklardan çok daha önemli olduğunu tüm dünya gördü” ifadeleriyle tüm sağlık çalışanlarını onurlandırdı.
• "Özel sağlık kuruluşları tedavide önemli bir kaynak sağladı” diyerek özel sağlık kuruluşlarının, sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliğindeki önemine vurgu yaptı…
Zirvede SGK Başkanımız Sayın İsmail Yılmaz; “sürdürülebilirliğin hizmet fiyatlarının güncellenmesi gerçeği olduğunun” altını çizdi…
• “Sağlık hizmetleri için ödenen fiyatların güncellenmesi, vatandaşlarımızın daha kaliteli bir sağlık hizmetine erişimine; sağlık hizmetini sunan sağlık tesisleri için de sağlık hizmeti sunumunun sürdürülebilirliğine katkı sağlayacaktır” diyerek özel sağlık sektörünün hislerine tercüman oldu.
Evet, Geleceğin Hastaneleri Evlerimiz Olacak…
Teknolojinin en yoğun kullanıldığı sektörlerden biri sağlık…
Sağlık çözümlerinin akıllı yaşam olanakları ile birlikte gerçekleşeceği yeni bir ekosistem kapıda…
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi Ve Eylem Planında;
• Akıllı şehirler ile koruyucu, önleyici ve tedavi edici sağlık hizmetlerinde sunum modelinin değişeceğine işaret etmekte…
Akıllı sağlık; dijital teknolojileri sağlık hizmetlerine adapte eden, bireylerin sağlıkları ile ilgili farkındalıklarını artıran, hastanın yatağında 7/24 sağlık verilerini kontrol eden, sağlık verisinin analiz edilmesini sağlayan uygulama ve hizmetlerdir.
Ölüm nedenlerinin % 80’nini oluşturan bulaşıcı olmayan hastalıklar, toplumun yaşlanması, daha sağlıklı yaşama olan ihtiyaç vb sağlığa ayrılan payın artırılmasını gerektirirken; kaynakların kısıtlılığı nedeniyle;
• Kalitenin korunması, hasta güvenliğinin iyileştirilmesi, bakıma erişim için yeni sunum modellerine olan ihtiyacı da değiştirecektir. (kaynak, WHO)
Akıllı sağlık ile sağlık hizmetlerinde sunum modellerinin;
• “Hastane odaklı olmaktan uzaklaşacağı, tedavinin bir bölümünün hastane dışına çıkabileceği,
• Mekândan bağımsız, önleyici, kişiye özel ve bireyin daha çok katılımcı olacağı bir sağlık hizmeti sunum şekline döneceği” gerçeğini görmemiz ve hissetmemiz gerekiyor…
Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu (123 md.3/f) sağlık hizmetlerinin, yurt çapında istenilen seviyeye ulaştırılması amacıyla, çağdaş tıbbi bilgi ve teknolojinin ülkeye getirilmesi ve teşvikinin sağlanması gerektiğine işaret etmekte…
Yurtdışı ölçümlerde telesağlık uygulamaları ile:
• Klinisyen hekimlerin zamanlarında tasarruf, yatış sürelerinde azalma, verimlilik artışları ve özellikle sigorta şirketlerinin ödemelerinde tasarruflar olduğu bilinmekte…
Gelinen nokta şu ki; teletıp uygulamaları, görüntülü hekim görüşmeleri vb derken hastaların hastanelere gelmeden hekimlere ulaşmasının önünde durmak çokta mümkün görünmüyor…
Covid-19 salgını döneminde New York Üniversitesi Langone Tıp Merkezi’nde 20 Mart ve 14 Nisan 2020 arasında, tele tıp uygulamaları aracılığıyla yapılan acil başvurularının sayısı günlük 369,1’den 866,8’e (2,3 kat) yükselirken, acil olmayan başvurular günlük 94,7’den 4209,3’e ( 44 kat) yükseldi.
Üstelik bu acil başvuruların %56,2’si, acil olmayan başvuruların %17,6’sı Covıd-19 ile ilişkili bulundu.
• Kritik nokta şu: Acil olmayanların % 80’inde Covıd harici sağlık sorunu var,
• Hekime tele tıp ile ulaşmazsa, sağlık sorunu derinleşecek ve çözümü için daha çok bedel ödenecek…
Artık, bu başlık; artık yeni yatırımlar ve yeni sağlık planlamalarında rotamız olmalı kanaatindeyim.
Sağlık Bakanlığı dijital sağlık uygulamalarını bir bir hayata geçiriyor…
Zirvede ve dünyada dijital sağlık uygulamaları çokça tartışılırken bir dünya örneği olan E-nabız uygulamasına imza atan Sağlık Bakanlığı tarafından hayata geçirilen iki yeni güncel gelişmeyi önemsiyoruz…
1. Yoğun Bakım Bilgi Yönetim Sistemi;
Yoğun Bakım Bilgi Yönetim Sistemi ile yoğun bakımlarda dijitalleşme seviyesi arttırılarak klinik karar destek sistemleri sayesinde tıbbi destek süreçlerinin iyileştirilmesi ve finansmanın planlanması hedefleniyor. Sistem özel ve kamu sağlık tesislerinde 2021 yılının ilk çeyreğinde hayata geçiyor.
• Yoğun bakımlarda yapay zekâ kullanımı ile ölümlerin % 30’lara kadar azaltıldığı içeriye giren sağlık personelinin girişini de azaltarak pandemi olgularında kontaminasyona engel olduğu dünyaca biliniyor.
2. Tele Sağlık Entegrasyon Kılavuzu ile de;
Covıd-19 tanısı konulan, temaslı durumda olan bireylerin bir sağlık kuruluşuna gitmeden görüntülü görüşme teknolojisi ile hekim tarafından muayene olmalarını sağlayacak bir randevu türü hayata geçiriliyor. Halk sağlığına önem veren önleyici sağlık mantıklı bir uygulama..
• Uygulama e-nabız sistemi üzerinden uygulanmaya başlandı… https://dr.enabiz.gov.tr/#/
Dijital dönüşümde mevzuat gereksinimi ve finansman ihtiyacı belirleyici unsurlar olacak gibi durmakta..
Dijital dönüşümün hızlanması için “Teletıp Mevzuatına” ihtiyaç var mı…
Dijital sağlık uygulamaları hayata geçerken;
• Hastalardan yapılan tıbbi işlemlere rıza alınması yükümlülüğünden,
• Hekimlerin tıbbi uygulamalardan doğan sorumluluklarına,
• Yapılan işlemlerin kamu ve özel sağlık sigortaları tarafından ödemesinden
• Hasta hakları, KVKK ve daha birçok unsurun mevzuatlar açısından hukuken uygunluğu önemli.
Ayrıca teletıp uygulamalarını sadece sağlık kuruluşları mı yapmalı, dijital alt yapı sağlayıcı şirketler, uluslararası sağlık şirketleri işin neresinde olmalı, hekimlerin mali sorumluluk sigortaları kapsamında teletıp hasarları ödeniyor mu, bu ve benzeri daha birçok soruda kendisine cevap aramakta…
Hukuk penceresinde hekimlerin; dijital sağlık uygulamalarını gerçekleştirirken özel sağlık kuruluşlarda hastalarına olan yükümlülükleri de değişmekte.
• Kamu çalışanı hekimler idari yargıda organizasyonun talimatları çerçevesinde sorumlu iken
• Özel sağlık sunucularındaki hekimlerin hukuki sorumlulukları ise işin sahibi ile müteselsilen…
Dijital sağlık uygulamalarının hızla gelişimi adına Teletıp Yasasına bile ihtiyaç olup olmadığı sağlık ve hukuk profesyonelleri nezdinde cevabını bulmalıdır.
Küresel manada belirleyici sağlığın finansman gücü olacak gibi durmakta...
Küresel platformda ülkelerin sağlık harcamalarındaki artışlar incelendiğinde; ülkelerin sağlık harcamalarının GSYİH içindeki payının yüksek oranda artığını da görüyoruz… Bu demektir ki;
Covıd -19 öncesi çokça tartıştığımız “finansal sürdürülebilirliğin çözümü” yeniden tasarlanmalı.
• Tasarruf ve düşük fiyatlar ile sağlık hizmeti alım mantığı yerine farklı çözümler (mi) aranmalı…
Mesela; Boston’da faaliyet gösteren bir hastanede kalp yetmezliği olan 3.000 hastaya evde izleme ve takip cihazları dağıtılmış, hastalar anlık izlenmiş, bu sistem sayesinde 3 hemşire ile 250 hasta düzenli olarak takip edilebilmiş, bu hasta grubu arasında hastaneye başvuru sayısı %44 oranında azalmış...
• İhtiyacı sürekli artan tedavinin ve bakımın finansmanında regülasyon yapan otoritenin ve sağlık yatırımcılarının farklı bir öngörüye ve dijital sağlık çözümlerine ihtiyacı olacak.
Dünya ülkelerinde Covıd-19 pandemisine kadar sağlık sistemlerinde dönüşümler oldu.
Ama kanaatimce bugün gelinen noktada sağlıkta dijitalizasyon; sadece bir dönüşüm değil…
Aslında uyarlanma… Dengenin yeniden oluşumu diye de bakabiliriz. Bu açıdan bakınca da sağlık hizmetindeki tüm paydaşların paradigma değişikliği yapmasına ihtiyaç var gibi…
Özel sağlık kuurluşları online muayene/hekim görüşmelerine SGK tarafından provizyon verilmesini beklerken, akciğer BT ile hızla Covıd-19 tanısı konulup tedavi başlarken, üstelik hasta güvenliği adına BT görüntülerini dünyanın öbür ucuna gönderip konsülte etme olanağı varken, güvenirliği tartışmalı olan (%70 ve üzeri olmayan) PCR testinin, SGK tarafından ödemede tek koşul olması da hala düşündürücü değil mi?
Özel sağlık kuruluşları adına zirvenin mesajı net idi aslında….
• “Sağlık savaşında ülkemizin silahsız kuvvetleri olan tüm sağlık sistemimizin yaklaşık % 40’ını oluşturan, kayıt içi değer yaratan, yarım milyona yaklaşan istihdam sağlayan, medula, e-nabız vb elektronik ortamlarda ürettiği değeri ölçülebilen özel sağlık sektörünün sorunları görmezden gelmeyelim, sahip çıkalım…
Yeni sağlık ekosisteminde paradigma değişikliği olmalı… İşbirliği ve paylaşımlarla büyüyebiliriz…
Yeni ekosistem;
• Bireylerin tedavi ve bakım süreçlerine katılımcılığını artırırken
• Gelişen Biyoteknoloji, Genetik çözümler ile de hastalıkların öngörülmesi ve tedavilerin kişiselleşmesinin önü açılacak…
İlaç, medikal malzeme ve benzeri tedarikçiler arasında belki de en büyük payı; digital dönüşüm ile invaziv girişimleri azaltacak startup ve araştırma geliştirme firmaları alabilecek.
İşte bu yeni sağlık ekosistem; regülasyonu yapan otorite, geri ödeme kurumları, teşhis ve tedavi sunan kuruluşlar, tıbbi cihaz- ilaç ve malzeme üreten firmalar, dijital alt yapıyı sağlayanlar firmalar başta olmak üzere birçok paydaşın işbirliği ve çözüm ortaklığı ile gerçekleşebilir…
İşte bu minvalde;
• Sağlık sektöründe kamu, özel sektör ve akademi arasında herhangi bir anlaşmazlık ve iletişimsizlik olmamakla birlikte masaya yatırılan sorunların çözümü noktasında bir işbirliği ve ortak dil oluşursa,
• Sunucular kamu olsun özel olsun “ben” demeyip “biz demeyi” başarabilirse
• Finansman sağlayıcılar kamu ve özeli “rakip” yerine “tamamlayıcı” görebilirse,
İster TSS ister ÖSS ister GSS aynı hizmeti finanse edenler olarak ortak bir ödeme sisteminde bir araya gelebilirse “geleceğin hastaneleri evlerimiz” neden olmasın
Saygılarımla…
Dr. Feza Şen
0 532 277 88 27
Mail: [email protected] & [email protected]
Web: www.fezasen.com
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. İzin alınmadan aktif bağlantı kurulsa bile içerik kullanılamaz. Yapılan alıntılar için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca yasal işlem uygulanacaktır.
