İLAÇ FİYATLANDIRMA
İlaçların depocu ve eczane bazındaki fiyatını hesaplamak kimileri için fazlasıyla karışık bir iş olarak algılanabilir. Çünkü formülün içerisinde birçok değişken vardır. Kurum iskontosu, ticari iskonto, mf iskontosu, KDV, yasal eczacı karı, peşin iskontosu, vb…
İlaç fiyatlarının her gün değiştiği ve kar etme ihtiyacının giderek daha da önem kazandığı bugünlerde, hesabını bilmek isteyenler için kısaca nasıl hesaplanacağı konusunu sizlerle paylaşmak istedim.
Başlangıç olarak terimlerin anlamını öğrenmekte fayda var.
İmalatçı Satış Fiyatı (İSF): Üretici firmanın, depoya satış tutarı
Depocu Satış Fiyatı (DSF): Deponun, eczaneye satış tutarı
Perakende Satış Fiyatı (PSF): Eczanenin perakende satış fiyatı
KDV Dâhil Perakende Satış Fiyatı: Eczanenin KDV dâhil perakende satış tutarı
Kâr Yüzdesi: “Kâr edilen tutar” / “Alış tutarı”
Öncelikli olarak bilinmesi gereken; fiyatı devlet tarafından belirlenen, geri ödeme kapsamındaki ilaçların fiyatlarının belirlenmesinde “Kademeli karlılık” denilen bir sistemin olduğudur. Bu sistem ilacın fiyatını “imalatçı fiyatı”ndan başlayarak ve “1 TL - 200 TL” arasını farklı kar marjlarıyla hesaplayan bir sistemdir. Aşağıda imalatçı fiyatına göre belirlenmiş yasal depocu ve eczacı kâr oranları bulunmaktadır. Belirttiğim gibi bu kâr oranları ilacın imalatçı fiyatından perakende satış fiyatının hesaplanmasında kullanılacak oranlardır. Yani perakende satış fiyatından imalatçı fiyatın hesaplanması istendiğinde, imalatçı fiyatı 10 TL üzerinde olan ilaçlar için aşağıdaki oranlar kullanılamaz.
- Örnek olarak imalatçı satış fiyatı (İSF) 10 TL olan “ABC” marka bir ilacı ele alalım. Depocu satış fiyatını (DSF) hesaplamak için imalatçı satış fiyatına %9 yasal depocu kârını eklememiz gerekmektedir.
= 10 TL x (1 + Depocu Kârı /100)
= 10 TL x (1 + 9/100)
= 10 TL x (1 + 0,09)
= 10 TL x (1,09)
= 10,9 TL Depocu Satış Fiyatı (DSF)
KDV dâhil depocu satış fiyatını bulmak için:
= 10,9 TL x (1 + KDV oranı /100)
= 10,9 TL x (1 + 8 /100)
= 10,9 TL x (1 + 0,08)
= 10,9 TL x (1,08)
= 11,772 TL KDV Dâhil Depocu Satış Fiyatı
KDV dâhil PSF’ye ulaşmak için “KDV”; yukarıdaki aşamada değil en sonda yani perakende satış fiyatı bulunduktan sonra eklenmektedir. Bu nedenle işleme; 10,9 TL olarak bulunan “KDV hariç DSF” ile devam edip, eczane satış fiyatı olan KDV hariç PSF’yi bulmak için aşağıdaki işlemi yapıyoruz.
= 10,9 TL x (1 + Eczacı Kârı /100)
= 10,9 TL x (1 + 25 /100)
= 10,9 TL x (1 + 0,25)
= 10,9 TL x (1,25)
= 13,625 TL Perakende Satış Fiyatı (KDV Hariç)
Bu ilk örneğimizde imalatçı satış fiyatı (İSF) 10 TL olan “ABC” marka ilacın KDV hariç perakende satış fiyatını (PSF) bulduk. Şimdi de bulunan bu değerin üzerine KDV ekleyerek KDV dâhil PSF’yi bulacağız. KDV oranı ilaçların çoğunda olduğu gibi %8 olarak değerlendirilecektir.
= 13,625 TL x (1 + KDV oranı /100)
= 13,625 TL x (1 + 8 /100)
= 13,625 TL x (1 + 0,08)
= 13,625 TL x (1,08)
= 14,715 TL KDV dâhil Perakende Satış Fiyatı
İmalatçı satış fiyatı 10 TL’nin üzerine çıktığında kademeli kârlılık devreye girer ve hesabın kâğıt kalemle yapılmasını giderek daha zor bir hale getirir.
- Örnek olarak imalatçı satış fiyatı (İSF) 15 TL olan ve %8 KDV ile satılan bir “XYZ” marka ilacın KDV dâhil perakende satış fiyatını bulalım. Kademeli hesaplanması gerektiğinden imalatçı satış fiyatının 10 TL ‘ye kadar olan kısmı ile 10 TL üzerinde kalan kısmı ayrı ayrı hesaplanacaktır.
Kademeler :
1. Kademe: 10 TL
2. Kademe: 15 TL – 10 TL = 5 TL
DSF 1.Kademe:
= 10 TL x (1 + Depocu Kârı /100)
= 10 TL x (1 + 9/100)
= 10 TL x (1 + 0,09)
= 10 TL x (1,09)
= 10,9 TL 1. Kademe Depocu Satış Fiyatı (DSF)
DSF 2.Kademe:
= 5 TL x (1 + Depocu Kârı /100)
= 5 TL x (1 + 8 /100)
= 5 TL x (1 + 0,08)
= 5 TL x (1,08)
= 5,4 TL 2. Kademe Depocu Satış Fiyatı (DSF)
Toplam DSF (1. Kademe + 2. Kademe )
10,9 TL + 5,4 TL = 16,3 TL
Bulunan 16,3 TL ‘lik deposu satış fiyatından hareketle perakende satış fiyatını bulmak için her kademenin kendi içerisinde perakende satış fiyatı bulunarak sonuçlar toplanır.
PSF 1.Kademe:
= (DSF 1.Kademe) x (1 + Eczacı Kârı /100)
= 10.9 TL x (1 + 25 /100)
= 10,9 TL x (1 + 0,25)
= 10,9 TL x (1,25)
= 13,625 TL
PSF 2.Kademe:
= (DSF 2.Kademe) x (1 + Eczacı Kârı /100)
= 5,4 TL x (1 + 25 /100)
= 5,4 TL x (1 + 0,25)
= 5,4 TL x (1,25)
= 6,75 TL
Toplam PSF (1. Kademe + 2. Kademe)
= 13,625 TL + 6,75 TL
= 20,375 TL
KDV hariç PSF ‘si 20,375 TL olan XYZ marka ilacın KDV dâhil perakende satış fiyatını bulmak için yukarıda yaptığımız işlemin aynısını yapacağız.
= 20,375 TL x (1 + KDV oranı /100)
= 20,375 TL x (1 + 8 /100)
= 20,375 TL x (1 + 0,08)
= 20,375 TL x (1,08)
= 22,005 TL KDV dâhil Perakende Satış Fiyatı
“XYZ” marka ilaç için yapılan hesabı aşağıdaki tablodan da takip edebilirsiniz.
Tüm bu “kâr” ve KDV ekleme işlemleri, kolaylık olması için hesap makinesinde farklı şekilde hesaplanabilir. Örnek olarak 10 TL olan imalatçı satış fiyatına %9 depocu kârını eklemek için aşağıdaki tuş kombinasyonu kullanılabilir:
“
Kimi hesap makinelerinde bu tuşların ardından “=” tuşuna da basmak gerekebilir.
Bu şekilde de “10,9 TL” olan depocu satış fiyatına ulaşılabiliriz.
Şimdiye kadarki hesaplarımız, imalatçı satış fiyatı (İSF) bilinen bir ilacın, devlet tarafından belirlenmiş kademeli kârlılık oranlarına göre perakende satış fiyatının (PSF) bulunması ve bunun üzerine KDV eklenerek birçok yerde karşımıza çıkacak olan “KDV Dâhil Perakende Satış Fiyatı”nın hesaplanması içindi. Bu hesaplar sırasında kullanılan yasal eczacı kârları ve yasal depocu kârları; “kâr tutarı / alış tutarı” olacak şekilde belirlenmiştir. Hesaplarınızı “kâr tutarı / satış tutarı” şeklinde yaparsanız belirlenmiş kâr oranından farklı bir oran bulmuş olursunuz. Bu da hesapların karışmasına yol açacaktır.
İmalatçı satış fiyatından, perakende satış fiyatına ulaşmak ve KDV eklemek için gereken işlemleri kısaca anlatmaya çalıştım. İşinize yaramasını umar,
İyi çalışmalar dilerim.
Ecz.Ceyhun KABAHASANOĞLU
