Geçen hafta sonu 28 Aralık 2014 Pazar günü Sultanahmet'te bulunan Birlik Vakfı’nın düzenlediği bir toplantı vardı. Bu toplantı şahsım adına ufuk açıcı oldu…Özetleyerek burada bazı bilgileri açıklamak isterim… Toplantıda İl Sağlık Müdürümüz Selami Albayrak ve sağlıkta dönüşümün önemli isimlerinden ve şu anda Medipol Üniversitesi’nin rektörlüğünü yapmakta olan Sabahattin Aydın birer konuşma yaptılar…Programın moderatörlüğü de Musa Tosun hocamız yaptı…
Programa davet edilen hekim sayısı sınırlıydı. Ya da davete icabet etmeyen çok kişi olabilir. Özetle çok geniş katılımlı değildi. Öğretim üyeleri akademisyenler yöneticiler ve yazarlık yönü olanlar ağırlıktaydı. Bir de daha ziyade ve tahmin edileceği üzere aynı düşünceye sahip ya da yakın düşüncelere sahip hekimlerden oluşmaktaydı…
Hekim sorunlarının bizlere göre son yıllarda çok popüler olduğu gibi bir yanlış algılama var… Oysa ki çok eski tarihlerden beri ve akademik literatüre yansıdığına göre yani yüzlerce yıldır hekimlere dünyanın pek çok ülkesinde saldırılar yapılmaktaymış…Bunun örnekleri sunuldu… Bu örneklerle sanki son yaşanan olaylarda mevcut Hükümetin çok da fazla etkisi yoktur mesajı çıkıyordu…
Tam olarak bunu söylemenin imkansız olduğunu ifade etmek isterim…
Son yaşanan olaylarda sağlıkta yaşanan dönüşüm ve sonrasında resmi otorite içinde önemli bazı görevlerde bulunanların söylemleri ve topluma cesaret verici sözleri hekimlere yönelik tacizlerde etkili olmuştur. Her ne kadar genel çerçevede Sağlıkta Dönüşüme olumlu bakıyor olsam da Hükümetin bu saldırılarda etkisi olmadığını ifade edebilmenin zor olduğunu düşünüyorum…
Kopernig Etkisi
Sağlıkta Dönüşüm bir Kopergin Etkisi ortaya çıkarmış… Eskiden gezegenler dünyanın etrafında sıralanırken Kopernig bunun böyle olmadığını gezegenlerin güneşin etrafında ayrı ayrı yörüngelerde dönmekte olduklarını açıklamış. Şimdi sağlıkta yapılanlar tıpkı böyle … Merkezde güneş yerine hastalar bulunuyor ve tüm sistem onlara göre dizayn ediliyor…
Doktorluk mesleği ya da bizim anladığımız hekimlik mesleği dışında yaklaşık yüz sayısına ulaşan tüm sağlık çalışanları sistemin bir parçası durumunda … Eskiden hekimler bu sistem içinde hakim gücü elinde bulunduruyorlardı… Buyurgan ve emreden hekim zamanı giderek ortadan kalkıyor… Bundan sonra sadece bu kadar çok sağlık çalışanı içinde hekimler bir meslek grubu olacaklar…
Bu duruma ve anlayışa hekimlerin sıcak bakmasının imkansızlığı ortada… Ama dünyada ve Türkiye’de gidişat bu yönde…Geçmişte bazı yazılarımda hekimlerin krallıkları son buluyor diye yazdığımda hekimler bana tepki gösteriyorlardı… Meğerse bu gidişatı önceden az çok fark edebilmişim… Ama bu kadarını da beklemiyordum doğrusu…
Değişen Rol: Hesap Verebilirlik
İşin en önemli kısmı burada odaklanıyor. Sağlıkta yeni anlayışa göre herkes bir birine hesap verme konumunda yani yaptıklarından ve aldığı tüm kararlardan mutlaka bir makama ya da kişiye karşı sorumluluk taşıyor…Ama bu değişen dengeler içinde Patient (Hasta) kimseye hesap verme durumunda değil… Fakat herkesten hesap sorma makamında…
Avrupa 2009 yılı sağlık raporuna göre sağlık sisteminde taraflar arasında karşılıklı ilişkilerde odakta bulunan hasta herkes tarafından neredeyse kutsanan durumda… Hani bazen politikacılar ifade ederler de bizler abartılı buluruz… Derler ya biz halkımızın hizmetkarıyız diye… Hakikaten sağlıkta yaşanan değişim sadece Türkiye’de değil tüm dünyada buna doğru hızla ilerliyor…Her kes hastanın hizmetkarı durumunda… Çizilmiş grafiğin fotoğrafını çekip dikkatlice inceledim… Vaziyet enteresan…
Bu toplantının yapılması son derece önemliydi… Zira Siyasi İktidar kendine oy veren ya da kendisi gibi düşünmekte olan hekimler arasında da son zamanlarda ciddi bir tepkiyle karşılaşmakta ve hekimler hükümetin ne yapmaya çalıştığını anlamakta zorlanmaktaydılar… Bu durum kendi içimizde ciddi tartışmalara ve eleştirelere de neden olmaktaydı…
Bu toplantı bir bakıma Sağlıkta Dönüşüm ile ne yapılmaya çalışıldığının anlatıldığı bir toplantı oldu. Sağlıkta yaşanan paradigma değişimi ancak bu kadar güzel anlatılabilirdi. İşin mutfağında ve beyin takımında bir yönetici olan Sabahattin Aydın ağabeyimiz konuyu olabildiğince hızlı ve özet olarak bizlere slaytlarla görsel olarak katkıda bulunarak sundu…
Tabi bazı anektodları biliyorduk… Ama sağlıkta dönüşümün yol aldığı mecrayı ben şahsen ilk kez bu kadar çıplak bir şekilde farkına varma imkanı buldum… Kendi adıma çok memnun kaldığımı söylersem yalan olur… Çünkü hiçbir insan mesleğinin beş on yıl içinde öneminin giderek azalacağını öğrenmekten dolayı mutlu olmaz. Ama geniş kitleler ve halkımız adına son derece olumlu olduğunu da itiraf etmeliyim…
Yapılan dönüşümlerin dünyada benzer örneklerle paralel olarak yapılmasınının yanında kendimize özgü de önemli farklılıkların olduğunu öğrendik bu toplantı vesilesiyle… Yani iddia edildiği gibi dışarıda uygulanan bazı sağlık uygulamalarını Türkiye mota mot kopya ederek bu dönüşümde yol almıyordu…
İl Sağlık Müdürümüz Selami Albayrak hocamız da hekim sorunları içinde özellikle resmi kurumlarda yaşanan sorunları özetle sundu. Aynı zamanda özel sektörde çalışmakta olan hekimlerin sorunlarına da değindi. Konuşmasından sorunlar hakkında ciddi ve ayrıntılı bilgi sahibi olduğunu anladık.
Toplantının son kısmında karşılıklı sorunlar tartışıldı. Ve bu tartışmada bir hocamız sağlıkta dönüşüm programı çerçevesinde muayenehane çalıştıran hekimlerin adeta uzayın boşluğuna başı boş bırakıldığını ifade ederek yarı şaka yarı ciddi serzenişte bulundu… Başka ciddi ve tutarlı eleştirilerde yapıldı. Ve bu konuşulanların hekimlerin istek ve görüşlerinin bir rapor olarak siyasi iradeyi yönetmekte olanlara da ulaştırılması gerektiği ifade edildi…
Program her bakımdan faydalı oldu… Sadece sabahleyin hava oldukça soğuktu ve davetliler kahvaltı sırasında biraz üşüdüler…Böyle programların yapılması kuşkusuz oldukça faydalıdır…Ama asıl fayda mevcut sistemi değiştirirken kimseye kantarın topuzunu fazlaca kaçırmamak olmalı… Dengeli ve ölçülü değişim yapılmalı…
Yazacak çok şey var ama öğlen yemeği arası kadar olan zamanımız oldukça kısıtlı… Türkiye’de yetişmekte olan hekimler için gelecek oldukça zor görünüyor… Hekimlik bizim geçmişte yaşadığımızdan çok daha farklı bir yöne doğru savruluyor… Bu kadar hasta odaklı olunurken sağlık çalışanlarını da mutlu etmek için bir şeyler yapılmalı… Her şey hasta için dersek hastaya hizmet edenleri küstürmüş oluruz… Şimdi olduğu gibi…
