D vitamini seviyeniz yeterli mi?
Yağda çözünen bir vitamin olan D vitamininin vücutta önemli görevleri vardır. Kandaki seviyesi 10 ng/ml altında ise D vitamini eksikliği, 10-20 ng/ml arası D vitamini yetersizliği, 30 ng/ml ve üzeri yeterli D vitamini olarak görülmektedir. Tercih edilen aralık 40-60 ng/ml iken 150 ng/ml üzerinde olması D vitamini intoksikasyonu (zehirlenme) olarak kabul edilir.
D Vitaminin Görevleri
• Kalsiyumun emilimi ve kemiklere yerleşebilmesi, fosforun emilimi ve vücutta kullanılabilmesi için D vitaminine ihtiyaç vardır.
• Düzenli kalp ritmi, tiroit fonksiyonları için gereklidir.
• Bağışıklık sistemini güçlendirmesi ile hastalıklardan korur, var olanların iyileşmesini hızlandırır.
• Anti-kanser özelliktedir. Bazı araştırmalarda prostat, meme, kalın bağırsak kanserlerini D vitamini düzeyi ile ilişkili olduğu görülmüştür.
• Diyabet (şeker hastalığı) ve metabolik sendrom oluşumunu önlemede kullanılır. Kilo verme metabolizmasını etkiler.
• İskelet-kas sisteminin kuvvetlenmesi ve kan pıhtılaşmasında görev alır.
Eksikliğinde;
• Kemik erimesi, kemik-kas ağrıları,
• Halsizlik, yorgunluk, aşırı terleme,
• Bağışıklık sistemini zayıflaması,
• Kalp damar sağlığında bozulma,
• Enerjisizlik, uyku düzeninde bozulma,
• Depresyon, moral düşüklüğü, Haşimato gibi tiroit hastalıkları,
• Obezite (şişmanlık), kilo vermede zorlanma, şeker hastalığına yatkınlık,
• Stres, performans düşüklüğü, sık grip-nezle olma,
• Hızlı yaşlanma, saç dökülmesi, cilt problemleri,
• Kalitesiz yaşam süreci gibi etkiler görülür.
Hamilelik ve Emzirme Döneminde D Vitamini
Özelikle hamile kadınlarda ve emzirme dönemindeki annelerin kişisel sağlığı ve bebeğin gelişimi için yeterli D vitaminine sahip olması gerekir. Eksikliğinde gebelik zehirlenmesi, tansiyon yüksekliği, düşük doğum ağırlıklı bebek, bebekte gelişim bozukluğu, doğuştan Tip 1 Diyabet (şeker hastalığı), görme problemleri, zeka geriliği, Rikets (çocuklarda görülen kemik hastalığı) görülebilir.
D Vitamini Gereksinimi Nasıl Karşılanır?
Güneşe maruziyetin az olması, beslenme ile yetersiz alımı, ileri derece karaciğer, böbrek hastalıkları, epilepsi gibi bazı ilaçların kullanımı D vitamini eksikliği yapabilir.
Günlük D vitamini gereksinimi kollar, bacaklar ve yüzün çıplak olarak yaklaşık 20 dakika güneşe maruz bırakılması ile karşılanabilir. Uzun süre güneşlenilecekse ilk 20 dakika güneş kremi sürülmemelidir. Çünkü güneş koruyucu kremler (20 faktör ve üzeri) deride D vitamini oluşumuna engel olur.
D vitaminin diğer kaynakları besinlerdir. Yağlı balıklar (somon, sardunya, uskumru, ton balığı), balık yağı, karaciğer, kuru baklagiller ve yumurtada D vitamini doğal olarak bulunur. Az miktarda bazı mantar türlerinde, maydanoz, ısırgan otu ve patateste bulunur. Ülkemizde eksikliği çok görüldüğünden süt ve ürünleri, ekmek, yulaf gibi tahıllar D vitamini yönünden zenginleştirilmektedir. D vitamini yağda eriyen bir vitamin olduğundan bu besinler sağlıklı yağ seçenekleri ile beraber tüketilmelidir.
Sadece beslenme ile yeterli D vitamini alınamamaktadır. Mutlaka deri güneşe maruz kalmalıdır. D vitamini eksikliği bir semptom vermediğinden belirli aralıklarla seviyesi kontrol ettirilmeli, doktor tarafından gerekli görüldüğünde damla, kapsül, iğne şeklinde takviye alınmalıdır.
Diyetisyen ve Yaşam Koçu Fazile Yılmaz
www.dytfazileyilmaz.com
