Burak Dursun
Türkiye'deki özel hastanelerde yıllardır yapılan yumurta dondurma işlemi, artık devlet hastanelerinde de yapılıyor. Sadece kemoterapi gören kadınlara tanınan yumurta dondurma işlemi, yumurta rezervi az, bekar kadınları da kapsayacak şekilde genişletildi. Özel hastanelerde bir süredir uygulanan işlem, artık İstanbul'daki Marmara Üniversitesi eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Süleymaniye ve Zeynep Kamil Kadın Doğum ve Çocuk hastanelerinde de uygulanıyor. Devlet hastanesi olmasına rağmen tedavi SGK tarafından karşılanmıyor. Fiyat da özel hastaneyle hemen hemen aynı. Florance Nightingale Hastanesi'nde yaklaşık 6 bin lira olan yumurta dondurma işlemi, Süleymaniye Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi'nde 5 bin 500 liraya maloluyor. Özel hastanede dondurma işlemi 12-13 günde tamamlanırken, devlet hastanesinde bu işlem 2 ayı bulabiliyor.
15 bin hastaya işlem
Düşük yumurtalık rezervi olup henüz doğum yapmamış ve ailesinde erken menopoz riski olan evlenmemiş kadınların da artık bu işlemden faydalanabileceğini belirten Süleymaniye Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Tüp Bebek Lanoratuvarı Sorumlusu Dr. Ayşe Köse, "2002'den itibaren hastanemizin tüp bebek laboratuvarı mevcut. Bu zamana kadar 15 bin hastaya işlem yaptık. Kadınlarda üreme hücreleri ve gonad dokularının saklanmasını gerektiren tıbbi zorunluluklar gereğince yumurta dondurma yapılabilir. Eskiden sadece yumurtalıkların alınmasını gerektiren ameliyatlar ve kanser hastası kadınlar kemoterapi görmeden önce yumurtalarını dondurabilirken şimdi düşük yumurtalık rezervi olup henüz doğurmamış ve ailesinde erken menopoz riski olanlar da faydalanıyor. Uygulama yeni olduğu için daha dondurma yapılmadı. Şu an başvurular yapılıyor. Bu işlem devlet hastanesinde yapılıyor olsa da özel işlem olduğu için SGK karşılamıyor" dedi.
'35 yaş üstü geliyor'
Kamu hastanelerinde yumurta dondurma işleminin başlamasının ardından 50'den fazla hastanın yumurtalarını dondurmak için başvurduğunu söyleyen Süleymaniye Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezi sorumlusu Dr. Şener Yalçınkaya ise şöyle konuştu:
"2 ayda onlarca başvuru aldık. Başvuru yapanların büyük bir kısmı 35 yaş üstü, evlenmemiş kadınlar. Yumurtaların azalması bir hastalık. Bunun yaşı yok. Yumurta dondurma işlemi kadınların doğurganlıklarını garantiye almalarını sağlıyor. Bu işlem kadınların adetten sonraki birkaç gün içerisinde gelirse 2 ay sürüyor. İlk ay kadının dosyası hazırlanıp gerekli test ve işlemler yapılıyor. Daha sonra ise verilen ilaçlarla kadının yumurtaları büyütülüyor. Yeterli büyüklüğe gelen yumurtalar anestezi altında ameliyatla toplanıyor. Toplanan yumurtalar -196 derecelik sıvı nitrojen tanklarında saklanıyor. Yumurta çözüldükten sonra eşten alınan spermle suni yolla yumurtayı döllendiriyoruz. Oluşan embriyo en geç 6 gün içerisinde ana rahmine transfer edilmesi gerekiyor. gebelik sağlandıktan sonra gebeliğin devamı için hastaya ek ilaçlar verilebiliyor. Yumurtanın dondurulup 1 sene saklanma bedeli 500 lira. 2 aylık tedavi sürecinin bedeli ise 5 bin TL'yi geçebiliyor. Yumurtaların büyümesini sağlayan ilaçlar yaklaşık 2 bin, ameliyatla toplanma 2 bin 500 TL civarında yapılıyor. Bu ücretler özel hastanelere göre oldukça uygun ve güvenilir. 1 sene dolduktan sonra her yıl kiralama bedeli 250 TL. Yumurtaların dondurulmaya devam etmesi 5 yıldan sonra bakanlığın iznine bağlı. İleride çocuk sahibi olmada sıkıntı yaşamaması için evlilik şartı aranmadan 3 doktor onaylı rapor ile dondurma işlemini yapıyoruz."
13 günde hazır
Türkiye'de yumurta dondurma işleminin yaklaşık 1.5 yıl önce başladığını belirten Florence Nightingale Hastanesi Tüp Bebek Merkezi'nden Prof. Dr. Bülent Baysal, şu bilgileri verdi:
"Yumurta dondurma işlemi için başvuranları tüp bebek yöntemine hazırlar gibi hazırlıyoruz. Fazla sayıda yumurta almak için yumurtalıkları uyararak işleme başlıyoruz. Biz adayların tümünü 8-9 günlük bir uygulamayla uyarıcı iğnelerle büyütüp olgunlaştırıyoruz. Ardından totalde 12-13 günde yumurtalar donmuş ve döllenmeye hazır hale geliyor ve bu olgunluğa ulaşan yumurtaların içerisindeki folikül dediğimiz kısımları alıyoruz ve fazla sayıdan yumurtayı donduruyoruz. Bu uyarıcıları yapmaktaki amacımız fazla sayıda yumurta elde edip ileride iyi bir gebelik şansını artırmak. Yumurta rezervi yaşa bağlı olarak azalmış ancak menopoz başlangıcına varmamış olan kadınlar ve aileden gelen erken menopoz riski olan kadınlar bu yönteme başvuruyor. Ancak en çok uyguladığımız kişiler kanser nedeni ile kemoterapiye başlayacak olan kadınlar. Yumurtalar etkilenmesin diye bu yönteme başvuruyorlar.
Yumurtalar dondurulduktan sonra sonsuza kadar saklanabilir ve istenilen zamanda hiçbir problem olmadan döllenebilir. Örneğin bir kişi bu uygulamayı bekarken 36 yaşında yaptırıp evlendikten sonra 42 yaşında gelip çözdürerek dölleyebilir ve yeterli yumurta sayısı alınmış ise rahatlıkla çocuk sahibi olabilir. Bu 6-8 arasındaki yumurtalar da tek seferlik bir uygulama ile alınıp dondurulabiliyor. Kullanılan ilaçlarla birlikte yumurta dondurma işleminin maliyeti 5-6 bin lira civarındadır. Yumurtaları saklamak için ödenen yıllık yüz dolarlık bir miktar ödenmesi gerekiyor."
Yumurta rezervi için test
"Tüp bebek tedavilerinde uzun yıllardan beri sperm ve embriyo dondurulmaktaydı ancak yumurta dondurmak randımanlı olamamaktaydı.
Son yıllarda gelişen laboratuvar koşulları ve teknolojileri yumurta dondurmayı başarılı bir şekilde gerçekleşmesini sağlıyor" diyen Medical Park Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ulun Uluğ ise şu ifadeleri kullandı:
"Önemli olan nokta yumurtaların çözüldüğünde canlı olmasıdır. Bu canlılık oranı başarıyı gösterir. Hastaların yaşları ilerledikçe canlılık oranı azalır. Aynı zamanda ilerleyen yaşlarda kalite de düşer. Yumurta dondurmada kullanılan laboratuvar gereçleri biraz farklı olduğu için maliyeti daha fazladır ancak sadece dondurma işlemiyle biteceği için de tüp bebek tedavisindeki fiyatı geçmemektedir.
Yumurtalık rezervi azalmış, kemoterapi görecek veya ameliyat sonrası yumurtalıkları zarar görecek kanser hastası bekar kadınlar yumurta dondurma yöntemine başvurabilirler. Son dönemde yumurta dondurma işlemine talep artmıştır. Çünkü kariyer planlaması yapan ve evlenme yaşını ertelemek zorunda olan kadın sayısı arttı.
Bu nedenle ileride üreme potansiyellerini tehlikeye sokmamak için yumurta dondurma işlemine kadınlar daha sık başvuruyorlar. Yumurtalık rezervinin azaldığı hem muayene ve hem de yapılan hormon testleriyle (AMH, FSH, LH) anlaşılan ve kadın doğum uzmanlarından oluşan bir kurulun verdiği kararla sadece bekar kadınlar yumurta dondurma için başvurabilirler."
Bozulma riski % 10
Yumurta dondurma işlemi yapıldıktan sonra toplanan yumurtalar -196 derecelik sıvı nitrojen tanklarında saklanıyor. İlk işlem yapıldığı zaman hastaya bir sözleşme imzalatılıyor. "Bilgilendirme onam formu" adı verilen belgede, saklamanın nasıl ve hangi ortamda yapıldığı belirtilerek, olağandışı bir durumda da sorumluluk üstlenilmiyor. Yangın, deprem gibi olağandışı bir durum olmadığı taktirde yumurtaların bozulma riskinin en fazla yüzde 10 olduğu ifade ediliyor.
