Ek gösterge maddesi ile makam tazminatı göstergesi maddesi arasında, müktesep hak olarak elde edilecek olan ek gösterge açısından memur aleyhine, makam tazminatı açısından ise memur lehine uygulama bulunmaktadır.
Yüksek ek göstergeli görevlere atananların bu ek göstergeleri müktesep olarak kazanıp kazanamayacaklarını açıklayan madde;
| 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 73 hükmü; Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı iştirakçilerinden ek göstergeli veya daha yüksek ek göstergeli bir göreve atananlara; atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden emekli aylığı, malüllük aylığı bağlanması ve emekli ikramiyesi ödenebilmesi veya toptan ödeme yapılabilmesi için, atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden, bu göreve başladıkları tarihten itibaren en az altı ay süre ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına kesenek ve karşılık ödemiş olması şarttır. Altı ay kesenek ve karşılık ödememiş olanlara bu göreve atanmadan önce emekli keseneğine esas alınan ek gösterge rakamı üzerinden işlem yapılır. |
HÜKMÜN YORUMU;
Bu maddenin genel amacının, yüksek ek göstergeli göreve atananların, bu ek göstergeleri müktesep olarak kazanmaları için en az 6 ay süre ile atandıkları görevlerini yapmalarını sağlamak olduğu görülmekte, öz bir ifade ile bir kadroya kısa süreli atama yapıp tek bir kadro üzerinden kısa sürede birden fazla kişinin Daire Başkanı veya Genel Müdür olarak ek gösterge müktesep hak olarak elde etmelerini, açık olarak haksız bir edinimi kazanmalarının önlenmesi olduğunu anlamaktayız.
Bir memur yüksek ek göstergeli bir göreve atanırsa, atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden emekli aylığı, malullük aylığı bağlanması ve emekli ikramiyesi ödenmesi için mutlaka bu atandığı görevin ek göstergesi üzerinden en az 6 ay süre ile kesenek ve karşılık ödemiş olması gerekiyor. Ödememişse yüksek ek göstergeden tutarlar hesaplanmıyor.
-2200 ek göstergeli bir Şube Müdürü, 3600 ek göstergeli Daire Başkanlığına atandığında, 3600 ek göstergeden emekli olabilmesi için mutlaka en az 6 ay süre ile Daire Başkanlığı görevini yapması gerekiyor. 6 ay Daire Başkanlığı görevini yapmadan görevden alınırsa 3600 ek göstergeden yararlanamıyor.
-3600 ek göstergeli bir Genel Müdür Yardımcısı 6400 ek göstergeli Genel Müdürlük görevine atandığında, 6400 ek göstergeden emekli olabilmesi için mutlaka en az 6 ay süre ile Genel Müdürlük görevini yapması gerekiyor. 6 ay Genel Müdürlük görevini yapmadan görevden alınırsa 6400 ek göstergeden yararlanamıyor.
Peki, yüksek ek gösterge elde etmede, maddede açıklanan kural, yüksek göstergeli makam tazminatını elde etmede neden uygulanmıyor.
Yüksek göstergeli makam tazminatlı görevlere atananların bu göstergeleri müktesep olarak kazanıp kazanamayacaklarını açıklayan madde;
| 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 68 hükmü; Makam tazminatı ile yüksek hakimlik tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde toplam iki yıl bulunduktan sonra emekliye ayrılanlara makam veya yüksek hakimlik ve temsil veya görev tazminatları bulundukları en üst görevleri esas alınarak ödenir. Makam veya yüksek hakimlik tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde toplam en az iki yıl bulunmadan veya bu görevlerde hiç bulunmadan emekliye ayrılanlara ise, en az altı ay süreyle bulundukları en üst görevleri için belirlenen görev tazminatı veya hizmet yılları itibarıyla belirlenen görev tazminatından yüksek olanı ödenir. |
HÜKMÜN YORUMU;
Bu maddenin genel amacının makam tazminatlı görevde bulunanların makam tazminatından emekli, malullük aylıklarında yararlanabilmelerinde, makam tazminatlı görevleri iki yıl yapmaları gerekiyor. 2 yıl içerisinde makamı yüksek olan hangi görev ise yüksek görev esas alınarak makam tazminatı veriliyor.
2 yıl veya 3 ve daha fazla süre ile makam tazminatlı Daire Başkanı görevinde bulunan bir Devlet memuru, makam tazminatı daha yüksek olan Genel Müdür kadrosuna atandığında, Genel Müdür kadrosunda 1 ay görev yapması durumunda genel müdür makam tazminatını müktesep olarak kazanıyor. Genel Müdür kadrosunda 6 ay veya 2 yıl gibi bir süre görev yapma koşulu aranmıyor.
22 ay Genel Müdür Yardımcısı olan memur, 2 ay Genel Müdür olursa genel müdürün makam tazminatını alabilir, Genel Müdür olarak en az 6 ay görev yaparsa genel müdür ek göstergesini alabilir, yapmadan başka bir göreve atanırsa genel müdür ek göstergesini alamaz.
MADDELER ARASINDA UYUMSUZLUK;
Maddelerin uyumsuzluğu, TBMM. tarafından ek madde 73 hükmünün kabul edildiği günden beri var olduğu belli olmaktadır. Ek Madde 68 hükmünden daha sonra düzenlenmiş olan Ek Madde 73 hükmünün kabul edildiği tarihte, ek gösterge ve makam tazminatı hak ediş kurallarının eşitlenmesi gerekirken eşitlenmediği görülmektedir.
Bir memurun ek gösterge ve makam tazminatı göstergesi ne kadar yüksek ise emekli, malullük aylıkları da o kadar yüksek olabilmektedir.
Tartışılması veya düzeltilmesi gereken konu;
-Yüksek ek göstergeli göreve atandıktan sonra en az 6 ay bu görevde bulunma şartı aranırken, yüksek makam tazminatlı bir göreve atandıktan sonra bu görevde herhangi bir süre şartı aranmıyor. Madem, bir memurun emekli, malullük aylıklarında yüksek aylık almasını kazanmasında belirli bir süre şeklinde genel bir kural var ise, aylık tutarlarını artıran tüm işlemlerde bu kuralın işlemesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.
-Yüksek ek göstergeyi emeklilik aşamasında kazanılmasındaki 6 ay şartının da, yüksek makam tazminatlı göstergeyi emeklilik aşamasında kazanılmasında da aynı şartın olması gerektiğini değerlendirmekteyiz.
