KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Yenidoğan Uzmanı Prof. Dr. İlknur Kılıç yenidoğanlarla ilgili annelerin en çok merak ettiği soruları yanıtladı!
Yenidoğan kime denir?
Yenidoğan dönemi hayatın ilk 28 gününü kapsayan dönemdir. 37 gebelik haftasından daha küçük doğan bebeklere prematüre bebek denir. 36 - 37 gebelik haftasında doğan bebekler sınırda prematür bebeklerdir.
Düşük doğum ağırlıklı bebek, hangi bebeklere denir?
Gebelik haftasına bakmaksızın 2500 gr’ın altında doğan bebeklere düşük doğum ağırlıklı bebek denir. Bu bebeklerin hepsi prematüre değildir. Zamanında doğup 2500gr’ın altında olan bebeklerin neden düşük doğum ağırlıklı olduğu araştırılmalıdır. Bu bebeklerde kan şekeri takibi yapılmalıdır. Yağ depoları ve glikojen depoları az olduğu için hipoglisemi sık görülür. Sarılık oluşma riski de daha fazladır.
Yenidoğan sarılığı ne sıklıkta görülür?
Zamanında doğan bebeklerin %60’ında, prematüre doğan bebeklerin %80’inde yenidoğan sarılığı görülür. Sarılık önce bebeklerin gözlerinin beyazında ve yüzünde başlar, aşağıya doğru yayılır. Karın kısmına doğru ilerlemişse sarılığın arttığı düşünülmelidir. Gözle yanılmalar olabileceğinden sarılık durumunu anlamak için kanda bilirubin düzeyine bakılır.
Sarılık zararlı mıdır?
Sarılığı oluşturan bilirubinin az miktarı, bilirubin antioksidan olduğu için faydalıdır. Yenidoğan bebeklerde antioksidan maddeler az olduğu için bazı akciğer, beyin, bağırsak hastalıklarının önlenmesini sağlar. Ancak çok yükseldiğinde kan beyin bariyerini geçerek beyin hücrelerine zarar verebilir, kernikterus dediğimiz beyin hasarına yol açar.
Bilirubinin hangi düzeyleri tehlikelidir?
Bunun için Amerikan Pediatri Akademisi'nin kriterlerini kullanıyoruz. Bu kriterlerde kritik bilirubin düzeyleri bebeğin doğum ağırlığına ve kaç günlük oluşuna göre değişmektedir. Örnek vermek gerekirse 2500 gr’ın üstünde 3 günlükten büyük bebeklerde bilirubin değeri 17 mg/dl’nin üstünde ise fototerapi başlanmalıdır.
Sarılığın tedavisi nasıl olmalıdır?
Bilirubin düzeyi fototerapi düzeyine ulaşmışsa fototerapi denilen özel bir ışık tedavisi başlanır. Bu tedavi ile bilirubin suda eriyen forma dönüşür, idrar ve gaita ile atılabilir hale gelir. Kan grubu uygunsuzlukları varsa ve bilirubin yüksekliği kan değiştirme sınırına yaklaşmışsa IVIG verilebilir. Tüm tedavilere karşı bilirubin çok yükselmişse kan değişimi yapılır. Bebeğin iyi beslenmesi gaita ile uzaklaşan bilirubin miktarının artıracağından bilirubinin düşmesine yardımcı olur.
Bebeğin yeterli beslendiği nasıl anlaşılır?
Bebeğin günde 25 - 30 gram alması bize iyi beslendiğini gösterir. Bebekler ilk günlerde %5 - 10 kilo kaybedebilirler. Bundan daha fazla kilo kaybı değerlendirilmelidir. Çok ağlama veya çok uyuma beslenme kriteri değildir.
Yenidoğan bebeğin bulunduğu ortamın ısısı nasıl olmalıdır?
Yenidoğan bebeğin bulunduğu ortamın ısısı 22 - 23C olmadır. 24 C'den fazla ısı bebeğin aktivitesinin azalmasına, çok uyumasına ve emmemesine neden olur.
Bebeklerin hapşırması soğuk algınlığını gösterir mi?
Bütün bebekler hapşırır, bunun nedeni burun mukozalarının çok hassas oluşudur. Kıyafetlerinde uçuşan toz zerrecikleri bile hapşırma yapar. Bebeğin ateşi, nezlesi, öksürüğü yoksa sadece izlenmelidir.
Bebekler neden sık hıçkırırır?
Bebeklerin beslenmeleri sırasında veya sonrasında diyafragma irrite olur, kasılır ve hıçkırık refleksi oluşur. Yutkunma ile azalır, bu nedenle hıçkıran bebeklerin annelerine tekrar emzirmeleri önerilir.
Yenidoğan bebeğin göbek bakımı nasıl olmalıdır?
Göbek kuru ve temiz tutulmalıdır. Göbek bakımı için %70’lik alkol kullanılabilir. İyotlu solusyonlar tiroid hormon düzeylerinde değişiklik yapabileceğinden kullanılmamalıdır. Bebeğin göbek düşene kadar yıkanmaması göbeğin kuru kalıp düşmesini kolaylaştırır. Bebek bu dönemde kaynatılıp ılıtılmış su ile silinmelidir.
Bebekle uçak yolculuğu yapılabilir mi?
Bebekle uçak yolculuğu yapılabilir. Uçak kalkarkan ve inerken bebeğin emzirilmesi kulak basıncının dengelenmesini sağlar, bebeğin kulağının ağrımasını engeller.
