Ziyneti KOCABIYIK
Annenize, babanıza ya da büyükanneniz, büyükbabanıza hiç dikkat ettiniz mi? Her yemek sonrasında bir ya da birkaç ilaç alıyorlar. Nereye giderlerse gitsinler neredeyse ellerinde bir torba ilaçla dolaşıyorlar. Bu torbanın ebadı her geçen gün biraz daha büyüyor. Yaşlılarda çoklu ilaç kullanımının önemli bir sağlık problemi olduğunu belirten uzmanlar, acile giden her 10 yaşlıdan birinin ilaç yan etkisi yüzünden hastaneye başvurduğunu söylüyorlar.
Kronik hastalıkların yaşla birlikte arttığına dikkat çeken Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Geriatri BD öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran, "Bir kişi günde 5 ilaçtan fazla kullanıyorsa buna çoklu ilaç kullanımı diyoruz. Ülkemizde 3 yaşlıdan biri 7-8 farklı ilaç kullanıyor. Hastaneye başvuran yaşlılarda bu oran 10 ilaca ulaşıyor" dedi. Çoklu ve uygunsuz ilaç kullanımının, yan etki ve ilaçlar arası etkileşim riskini, tedavi maliyetini, medikal tedaviye uyumsuzluk oranlarını ve buna bağlı gelişen problemlerini artırdığını söyleyen Prof. Dr. Cankurtaran, "Yaşlı nüfusta kullanılan ilaç sayısı arttıkça ve bunlar doğru kullanılmadığında hastaneye yatış oranları ve ölüm risk de yükselmektedir" diye anlattı. Prof. Dr. Cankurtaran, "Çoklu ilaç kullanımının en önemli yan etkileri mide kanaması, beyin kanaması, bilinç bulanıklığı ve düşme sonucu kalça kırığının oluşmasıdır. Dörtten fazla ilaç kullanan yaşlılar diğerlerine göre daha fazla düşüyorlar ve kalça kırığı yaşıyorlar. Sebebi çok ilaç kullanmak" dedi.
Türkiye İstatistik Kurumunun 2016 yılı verilerine göre ülkemizdeki yaşlı nüfus (65 ve daha yukarı yaş) 2015 yılında 6 milyon 495 bin 239 kişi. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2014 yılında yüzde 8 iken 2015 yılında yüzde 8,2'ye yükseldi. Yaşlıların yüzde 35'inin 2, yüzde 15'in ise 4 veya daha fazla kronik hastalığı bulunuyor. En sık rastlanan kronik hastalıklar, hipertansiyon, romatizma, kolesterol, diyabet. Genellikle hipertansiyon, kolesterol ve diyabet birlikte bulunuyor. Bu durum çoklu ilaç kullanımını beraberinde getiriyor. Bunlara bir de kalp ve damar problemlerine bağlı inme ve kalp krizi riskini azaltmak için Aspirin kullanımı, mideyi korumak için ülser ilacı, ağrı kesiciler, bazı vitaminler, bağırsak rahatsızlıkları için kullanılan ilaçlar, kansızlık ve depresyon tedavisi için ilaçlar da eklenince, günlük olarak alınan ilaçların sayısı artıyor.
YAN ETKİLER ARTIYOR
İlaç kullanan yaşlılarda sağlığı bozan en önemli etkinin ilacın dozunun yanlış kullanılması (eksik ya da fazla) ve ilaç etkileşimleri olduğunu belirten Prof. Dr. Cankurtaran, "Yetersiz kullanım da önemli bir problem. Örneğin kolesterolü yüksek birine doktor ilaç veriyor ama hasta kullanmıyorsa, diyabeti olan hastaya iki ilaç veriliyor bunlardan birini kullanıyor diğerini kullanmıyorsa hasta acillik oluyor. Bunun yanında farklı hastalıklar için reçete edilen ilaçların birbiri ile etkileşmesi de sorun oluşturuyor" dedi.
MİDE İLACI İLE KAN SULANDIRICIYI BİRLİKTE KULLANIRKEN DİKKAT
Ülkemizde yaşlılarda en sık kullanılan iki ilacın, mide ilaçları ve kan sulandırıcılar olduğunu söyleyen Prof. Dr. Cankurtaran, "Bazı mide ilaçları bazı kan sulandırıcılarla etkileşime girer. Ya hiç etki etmez ya da kanama riskini artırır. Ayrıca Türkiye'de 2,5 milyon kişi hem reflü ilacı hem de tiroid hapı içiyor. Her ikisi de sabah aç karnına alınan ilaçlar. Ancak birlikte alındıklarında etkileşime giriyorlar. Birbirinin etkisini ya artırıyorlar ya da azaltıyorlar. Kan sulandırıcılarla mantar ilaçlarını birlikte kullanırken de dikkat etmek gerek" dedi.
MUAYENE GİDERKEN İLAÇLARINIZI GÖTÜRÜN
¥ Kronik hastalıklarınız dışında ilaç kullanmamaya gayret edin.
¥ Bitkisel ilaç kullanmayın. Bu ürünlerin, sürekli olarak kullandığınız ilaçların etkilerini değiştireceği unutmayın.
¥ Komşularınızın tavsiyesine uyarak ilaç almayın.
¥ Vitaminleri kullanırken doktorunuza danışın.
¥ Muayene olmaya giderken kullandığınız bütün ilaçları da yanınızda götürüp doktorunuza gösterin.
¥ İlaçları doktorunuzun reçeteye yazdığı dozda, sayıda ve aynı saatte almaya dikkat edin.
¥ Prospektüsleri mutlaka okuyun ve kullandığınız diğer ilaçlarla etkileşimini öğrenin.
¥ Herhangi bir yan etki gördüğünüzde mutlaka doktorunuza ulaşarak bilgilendirin.
