Şeker yerine kullanılabilen düşük kalorili veya kalori içermeyen yapay maddeler yapay tatlandırıcılar olarak nitelendiriliyor. Tatlandırıcılar, başlangıçta şeker hastalarının tatlandırma gereksiniminin giderilmesi için kullanılsa da, günümüzde zayıflamak, zayıf kalmak ve şekerin diş sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmak isteyenler tarafından da tercih ediliyor. Yapay tatlandırıcılar konusunda akla takılan ve en çok sorulan sorulardan bir tanesi bu ürünlerin kanser yapıp yapmadığıyla ilgilidir. Üzerinde tartışmalar olmasına karşın yapay tatlandırıcıların çeşitliliği ve kullanım oranları son yıllarda oldukça artmıştır. Sınıflandırmak gerekirse, kullanımda olan yapay tatlandırıcılar iki grupta incelenebilir. Birincisi, ‘enerji içeren’ Sükroz, Fruktoz, Sorbitol, Mannitol, Ksilitol olarak maddelenirken, ikinci grup ‘enerji vermeyen’ yapay tatlandırıcılara örnek olarak ise Aspartam, Asesülfam-K, Sakarin ve Siklamat verilebilmektedir. Amerikan Kalp Birliği tarafından yapılan bir açıklamada Sodyum Sakkarin’in, mesane kanseri yaptığına dair önemli bulgular olduğunu, buna karşın Aspartam’da yapılan çalışmalarda ciddi yan etkilere rastlanmadığı belirtildi. Son yıllarda özellikle İngiltere merkezli araştırmalar sonucu Aspartam’ın kansorejen etkisinin var olduğu iddia edildi. Bu bilgiler son derece değerli olmakla birlikte, Aspartam konusunda aksine veriler daha fazladır. Diğer yapay tatlandırıcılarla yapılan çalışmalarda da gündelik kullanım dozuna dikkat edildiği sürece herhangi bir kronik olumsuz bir etkinin gelişmediğine yönelik bilgiler mevcuttur.
Hamilelerde riskli
Yapay tatlandırıcıların yüksek dozda kullanımı ciddi metabolik rahatsızlık riskini doğuruyor . Hamilelerde kullanımı çok güvenli değil. Bu tür ürünlerin belirtilen ölçüler dışında kullanılması gündelik rahatsızlıkların da ortaya çıkmasına sebebiyet veriyor. Bu nedenle dozlar iyi ayarlanmalı, özellikle kişinin sağlık öyküsüne göre verilmeli.Yapay tatlandırıcıların nasıl kullanılmasının gerekliliğinden ziyade neden kullanılması gerektiği konusu çok daha önemli. Yapay tatlandırıcı tüketiminin, bu ürünler birer yardımcı tedavi ürünleri olmasına karşın, hastalık baş göstermeksizin gerçekleşiyor olması yeni bir beden sağlığı algısının yerleşmeye başladığının göstergesidir.
Selahattin DÖNMEZ
