Uyku bozuklukları, kişilerde gün içi saatlerinde aşırı uyuklama hali, yorgunluk, dikkatini toplayamama, unutkanlık, karar vermede zorluk, çabuk kızma, depresyon, kaza ve yaralanma tehlikesinde artış gibi etkilere neden oluyor. Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi´ne göre `uyku terörü`nden karabasana, uyurgezerlikten horlamaya kadar toplam 84 farklı uyku hastalığı ve bozukluğu bulunuyor.
Nöroloji Uzmanı Dr. Nebahat Bilici, çocuklarda görülen uyku terörü ve uyku hastalıkları konusunda bilgi verdi.
Küçük çocukta ´uyku terörü´
Genellikle 4–5 yaş arası çocuklarda görülen `uyku terörü`, meydana geliş şekli düşünüldüğünde oldukça korkutucu bir hastalık olarak dikkat çekiyor. Uyku terörü bozukluğu olan çocuk, çığlık atarak uyanıyor, yüzünde korku ifadesi bulunuyor, çarpıntı ve terlemesi oluyor. Bu durumdaki çocuğa telkinde bulunulsa bile yanıt vermiyor; el-kol hareketleri yaparak kendisini size karşı savunmaya çalışıyor. Tüm bunlar olurken çocuk bu süreçte hiç uyanmıyor. Bu durum genellikle 30 saniye kadar sürüp geçmekle birlikte 15 dakikaya kadar uzayan olgular da oluyor. Çocuk büyüdükçe kendiliğinden iyileşme olduğu için ilaç tedavisine gerek kalmıyor.
Karabasan Görenin Gözleri Açıktır
Halk arasında karabasan olarak bilinen `uyku paralizisi`, bir REM davranış bozukluğu olarak dikkat çekiyor. Bu rahatsızlığı yaşayan kişi, REM döneminde kaslarda oluşan felç dolayısıyla hareket edemiyor.
Sadece gözleri açık ve uyanık olduğu görüntüsü vererek ancak göz hareketleri, göz kırpıştırma ya da dışarıdan bir uyaran olması durumunda kendine geliyor. Bu da kişide korkunç bir his yaratıyor. Kişi büyük bir korkuya kapılıp uyanma döneminde halüsinasyon görüp karşısında ona zarar veren biri varmış gibi hissedebiliyor. Tüm bunların hepsini hatırladığı için de büyük korku yaşıyor.
Uyurgezer araç bile kullanır
Uyurgezerlik, NonREM uyku dönemindeki uyku davranış bozukluklarının başında geliyor. Sıklıkla 4–8 yaş arasında başlıyor ve 12 yaş sırasında en üst düzeye ulaşıyor. Uyurgezer kişi ayağa kalkıp oda içinde geziyor, kapıyı açıp dışarı çıkıyor. Aralarında otomobil kullanan, hatta yemek yiyen bile olabiliyor. Ancak bunları yapan kişi daha sonra yaptıklarının hiçbirini hatırlamıyor. Bu nedenle uyurgezer olan kişinin yaşadığı evde ve odasında çeşitli önlemler alınması gerekiyor, örneğin camları kilitli tutmak büyük önem taşıyor. Çünkü uyurgezerlerin camı açıp aşağı atlama olasılığı bulunuyor.
Sakın Uyandırmayın
Uyurgezer kişiyi görünce çığlık atmamak, uyandırmaya çalışmamak gerekiyor. Böyle bir girişimde bulunulduğunda, hasta sinir krizi geçirerek tepki verebiliyor. Uzmanlar uyurgezer kişiyi telkinle yatağına götürüp yatırmanın en doğrusu olduğunu söylüyor. Uyurgezerlik 15 yaşından itibaren kademeli olarak kaybolmaya başlasa da devam eden hastalarda, hastalık ilaç tedavisi ile baskılanıyor.
