Uzun günler nedeniyle iftarın geç açılması, ardından sahura kadar uyanık kalınması ve sabah işe yetişme telaşı birçok kişinin uyku düzenini etkiledi. Ancak yeterli uyku sağlıklı yaşam tarzının anahtarıdır. Kalbe, kiloya, akla ve daha birçok şeye yarar.
HAFIZAYI GELİŞTİR
Aklınız siz uyurken sürpriz bir şekilde meşguldür. Uyku sırasında hafızanızı güçlendirir ya da uyanıkken öğrendiğiniz yetenekleri tekrar eder.(Bu süreç konsilidasyon olarak adlandırılır.) NYU (New York Üniversitesi) Langone Sağlık Merkezi’nden Doç. Dr. David Rapoport, “Eğer bir şeyi öğrenmek için çabalarsanız, fiziksel ya da mental olsun, onu kesin bir şekilde öğrenirsiniz. Siz uyurken daha iyi öğrenmenizi sağlayan bazı şeyler olur" diyor. Başka bir deyişle eğer yeni bir şeyi öğrenmek için çabalarsanız -İspanyolca ya da bir tenis hareketi olsun- uyuduktan sonra daha iyi performans gösterirsiniz.
DAHA İYİ UYURSANIZ DAHA İYİ YAŞARSINIZ
Çok fazla uyku, çok az uyku nedenleri ya da etkileri belli olmamasına rağmen kısa yaşam süresiyle ilişkilidir. Hastalıklar uyku partnerinizi de etkileyebilir.
Uyku aynı zamanda yaşam kalitesini de etkiler. New York’daki StLuke’s-Roosevelt Hastanesi’nde Uyku Bilimi Başkanı olan Dr. Raymonde Jean “Birçok şey uykumuzdan etkilenir, eğer daha iyi uyursanız, kesinlikle daha iyi yaşarsınız. Bu oldukça açık” diyor.
ÖDEMİ AZALTIR
Ödem, kalp hastalıklarıyla, inmeyle, diyabetle, eklem hastalıkları ve erken yaşlanmayla bağlantılıdır. Araştırmalar gösteriyor ki az uyuyan insanların -gecede 6 saat ya da altı- kanında inflamasyon protein seviyeleri daha yüksektir.
2010’daki bir çalışmada kalp krizi riski ile ilişkili olan ve 6 saat veya daha az uyuyan insanlarda yüksek olan C reaktif proteini bulundu. Dr. Rapoport, “Uyku apnesi ya da uykusuzluk problemi olan insanlarda uyku bozukluğunun tedavi edilmesi kan basıncında ve inflamasyonda iyileşme gösterdi” diyor.
ÜRETKENLİĞİNİZİ ARTTIRIR
Palet, boya, kağıt ya da kalemleri eline almadan önce iyi bir gece uykusu çekmek iyi bir fikirdir. Uyku hafızayı daha güçlü yaparak, beyninizde belki de daha çok üretkenlikle sonuçlanacak reorganizyon ve (yeniden) yapılanma oluşur. Çünkü Harvard Üniversitesi ve Boston Koleji’ndeki araştırmacılar uykunun, hafızanın duygusal bileşenlerini güçlendirdiğini buldular.
KAZANAN OLUN!
Eğer sporcuysanız, performansınızı geliştirecek tek bir yol vardır o da uyku.
Stanford Üniversitesi’ndeki çalışmada 7-8 hafta boyunca her gece en az 10 saat uyuyan üniversiteli futbol oyuncularında, ortalama sprint zamanının ve dayanıklılığın arttığı ve gün içinde daha az yorgunluk hissettikleri tespit edilmiştir. Bu çalışmanın benzer sonuçları tenis oyuncuları ve yüzücülerde de bulunmuştur.
NOTLARINIZI YÜKSELTİN
2010’da akademik dergilerden Journal Sleep’teki bir araştırmaya göre 10 ile 16 yaşları arasında uyku bozukluğu olan çocuklar (nefes alma -horlamayı da içeriyor- uyku apnesi ve diğer solunumu durduran faktörler), dikkat ve öğrenme problemleri yaşıyorlar. Bu durum okulda önemli fonksiyonel azalmaya neden olabilir.
Bir başka çalışmada ise, gecede yeterli uykuyu almayan üniversite öğrencilerinin notları uykusunu alanlara göre daha kötü.
DAHA KESKİN DİKKAT
“Uyku eksikliği -çocuklardaki gibi semptomları olan- ADHD (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) ile sonuçlanabilir” diyor Dr. Rapoport. “Çocuklar uyku eksikliğine yetişkinlerdeki gibi tepki vermezler. Yetişkinler uykulu bir halde olmasına rağmen, çocuklar hiperaktifleşebiliyorlar.”
2009’da akademik dergilerden Journal Pediatrics‘te yer alan araştırmaya göre, yaşları 7 ile 8 arasında olan ve gecede 8 saatten daha az uyuyan çocuklarda yapılan çalışmada çocukların daha hiperkatif, dikkatsiz ve sorumsuz oldukları bulunmuştu. Uyku sırasında beyindeki elektriksel deşarjları ölçerek, uyku değerlendirilebiliyor ve tanılanabiliyor. Yani nasıl uyuduğumuzun beynimizi etkilemesi sürpriz değil.
SAĞLIKLI BİR KİLOYA SAHİP OLUN
Eğer diyet yapmayı düşünüyorsanız, aynı zamanda erken yatmayı da başarmalısınız. Chicago Üniversitesi’ndeki araştırmacılar iyi dinlenmiş ve diyet yapanların, az uyuyanlara göre %50 daha fazla yağ (vücut ağırlığının %56’sı) ve az uyuyanların daha fazla kas kitlesi kaybettiğini buldular. Aynı zamanda diyet yapanlar daha az uyuduklarında daha fazla aç hissetmişler. Uyku ve metabolizma beyinde aynı bölgeler tarafından kontrol ediliyor. Uykulu olduğunuzda, hormonlar kan dolaşımınızda yükselecek ve bazı hormonlar iştahınızı artıracaktır.
DAHA AZ STRES
Konu sağlımıza geldiğinde stres ve uyku kardiyovasküler sağlığı etkiler.
Uyku kesinlikle stres seviyesini azaltır ve bu insanlar kan basınçları üstünde daha iyi kontrole sahiptir. Uyku aynı zamanda kalp hastalıkları konusunda önemli rol oynayan kolestrol seviyenizi de etkiler.
KAZALARDAN KAÇININ
Ölümcül trafik kazalarında uykusuz kalanların yoldan çıkmaları alkolden daha fazla. Uykusuzluk reaksiyon ve karar verme zamanını etkiler. Bir gecelik yetersiz uyku sürüş yeteneklerinizi sanki alkol almışsınız gibi etkiler.Uykusuzluk birçok insan tarafından problem olarak görülmez ama topluma zararı çoktur.
İYİ BİR UYKU DEPRESYONU AZALTIR
Uyku daha iyi bir benlik anlamına gelir. Uyku eksikliği depresyona sebep olabilir. İyi bir gece uykusu anksiyeteyi azaltarak neşeli bir insan olmanıza gerçekten yardımcı olur. Doktorlar uykunun sadece hafta sonu boyunca olmaması gerektiği hakkında uyarıyor. Eğer bütün hafta sonu boyunca uyursanız, hafta içinde uykusuz kalırsanız olmaz. En iyisi dengeli ve düzenli uyku.
Yrd. Doç. Dr. Gamze ŞENBURSA
