Üniversite hastanelerinin sağlık hizmet sunumundaki rolleri "net bir şekilde" tanımlanacak

Türkiye'nin 10. Kalkınma Planı'na (2014-2018) göre, sağlık politikaları açısından, üniversite hastanelerinin eğitim ve araştırma faaliyetleri ile sağlık hizmet sunumundaki rollerinin "net bir şekilde tanımlanacağı", bu şekilde hem hastanelerin Mali sürdürülebilirliğinin temin edileceği hem de nitelikli tıp eğitimi ve yenilikçi araştırmaların yapılmasına olanak sağlanacağı belirtildi.

Kalkınma Planı'nda, sağlık alanına ilişkin durum analizi yapıldı. Buna göre, Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde sağlıkta hizmet kalitesi ve erişimde önemli ilerlemeler kaydedildi. Bu kapsamda, aile hekimliği, anne ve çocuk sağlığı, hastane ve hasta yatak sayıları, sağlık personeli, koruyucu sağlık, kurumsal yapılanma, bulaşıcı hastalıklarla mücadele ve hasta hakları başta olmak üzere pek çok alanda reform niteliğinde gelişmeler sağlandı.

Temel sağlık göstergelerinde önemli iyileşmeler gerçekleşirken, Bebek ve anne ölüm oranları hızla düştü ve doğuşta beklenen yaşam süresi yükseldi. Kişi başı hekime müracaat sayısı 2002 yılında 3,2 iken 2011 yılında 8,2'ye, sağlık personeli sayısı 378 binden 670 bin kişiye, aşılama oranı ise yüzde 77'den yüzde 97'ye ulaştı. Bu iyileşmeler memnuniyet oranlarına da yansıdı ve sağlık hizmetlerinden duyulan memnuniyet oranı 2012 yılında yüzde 75 olarak belirlendi.

Kamu kaynaklarına ilave olarak sağlık yatırımlarının kamu özel işbirliği (KÖİ) yöntemiyle de gerçekleştirilmesi amacıyla yasal düzenleme yapıldı ve bu yolla başta büyük şehirlerde olmak üzere 2013 yılı Mayıs ayı itibarıyla yaklaşık 30 bin yatak kapasitesine sahip hastane yapımı için süreç başlatıldı.

Daha kaliteli ve maliyet etkin bir sağlık hizmet sunumu amacıyla koruyucu ve önleyici sağlık hizmetlerinde, performansa dayalı ek ödeme sisteminde, sevk zincirinde, sağlık insan gücünde iyileştirme ihtiyacının sürdüğü vurgulandı. Fiziksel aktivite yetersizliği, obezite ve tütün kullanımı ile mücadele gibi sağlıklı hayata yönelik program ve eylem planları uygulanmaya başlanmakla birlikte, bu programların geliştirilmesi ve uygulamada etkinliğin artırılması gerektiği ifade edildi. 2002 yılında yüzde 3,8 olan kamu sağlık harcamalarının GSYH'ya oranı 2012 yılında yüzde 4,2 seviyesine yükseldi.

Yaşlanan nüfus, sağlık teknolojilerindeki gelişmeler ve daha kaliteli sağlık hizmeti talebi gibi sebeplerle kamu sağlık harcamalarının daha da artabileceği öngörüldü.

-Kişi başına düşen yatak, hemşire ve hekim sayısı artırılacak

Amaç ve hedeflerin de belirlendiği Kalkınma Planı'nda, vatandaşların yaşam kalitesi ve süresinin yükseltilmesi ile ekonomik, sosyal ve kültürel hayata bilinçli, aktif ve sağlıklı bir şekilde katılımlarının sağlanmasının temel amaç olduğunun altı çizildi.

Bu amaç doğrultusunda veriye ve kanıta dayalı politikalarla desteklenen, erişilebilir, nitelikli, maliyet etkin ve sürdürülebilir bir sağlık hizmet sunumunun esas olduğu vurgulandı.

Sağlık alanında 10 bin kişiye düşen yatak sayısının 2006'da 25,1, 2012'de 26,5, 2013'te 26,7 olduğu; bunun 2018'de 28,4'e çıkartılması hedeflendi. Öngörülen hedeflere göre, 2006'da 151, 2012'de 172, 2013'te 176 olan 100 bin kişiye düşen hekim sayısı 2018'de 193'e çıkartılacak. 2006'da 119, 2012'de 180, 2013'te 191 olan her 100 bin kişiye düşen hemşire sayısı ise 2018'de 295'e yükseltilecek.

Geçtiğimiz yıl 2,55, bu yıl 2,42 olan fiziki altyapının dengeli dağılım oranı 2018 hedefinde 2.00'a düşürülecek. 2006 yılında 3,40 olan sağlık personelinin dağılım oranı da 2,00 olacak. Hekim başına düşen hemşire sayısı ise 0,79'dan 1,53'e yükseltilecek.

Bebek ölüm hızı (binde) 2006'da 16,5, 2012'de 7,73, 2013'te 7,1 iken bu 2018'de 6,0'a düşürülecek. Aynı şekilde anne ölüm hızı da (yüz bin canlı doğumda) 2006'daki 28,5, 2012'deki 15,53, 2013'teki 14,5 olan oran 2018'de 9,5'a kadar geriletilecek.

-Akılcı ilaç kullanımı için sağlık personeli ve halk bilinçlendirilecek

Sağlık politikası açısından da kişilerin bedenen ve ruhen tam bir iyilik halinde olması için koruyucu sağlık hizmetleri, gerek bireye gerekse sosyal, biyolojik ve fiziki çevreye yönelik çok sektörlü bir yaklaşımla geliştirilecek.

Sağlıklı hayat tarzı teşvik edilecek ve daha erişilebilir, uygun, etkili ve etkin bir sağlık hizmeti sunulacak. Sağlık hizmet sunumunda klinik müdahalelerin etkililiğini, hasta ve sağlık çalışanlarının güvenliği ve memnuniyetini dikkate alan yaklaşımlar geliştirilecek. Sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliğini destekleyecek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi hizmetlerinin etkinliğini artıracak bir hasta sevk zinciri uygulaması geliştirilecek.

Akılcı ilaç kullanımı için sağlık personelinin ve halkın bilinçlendirilmesi sağlanacak, ilaç ve tıbbi cihazların kalitesi, kullanımı ve bunlara yönelik harcamaların etkinliği kontrol edilecektir. Sağlıkta insan gücü, demografik gelişmeler ile uzun vadede ihtiyaç duyulacak yeni meslekler de dikkate alınarak nicelik ve nitelik olarak geliştirilecek.

-Üniversite hastanelerinin sağlık hizmet sunumundaki rolleri net bir şekilde tanımlanacak

Üniversite hastanelerinin eğitim ve araştırma faaliyetleri ile sağlık hizmet sunumundaki rolleri net bir şekilde tanımlanarak, hem hastanelerin Mali sürdürülebilirliğini temin edecek hem de nitelikli tıp eğitimi ve yenilikçi araştırmaların yapılmasını sağlayacak yapısal reformlar hayata geçirilecek.

Tamamlayıcı tıp kapsamındaki tedavi, bitkisel ürün ve hizmet sunucularıyla ilgili kalite ve güvenliğin sağlanması amacıyla standartlar belirlenecek ve bu alan denetim altına alınacak. Tamamlayıcı tıbbın, tıp eğitimine ve sağlık uygulamalarına entegrasyonu sağlanacak, bu alanda yapılacak bilimsel araştırmalar desteklenecek.

Tüketiciler yeterli ve dengeli beslenme hakkında bilinçlendirilecek, hayvansal ürünler ve su ürünlerinin tüketimi yaygınlaştırılacaktır.

Veri ve kanıta dayalı sağlık politikalarını geliştirmek amacıyla uluslararası karşılaştırmalara imkan verecek standart ve kalitede verilerin üretilmesi sağlanacak.