Sağlığa Evet Derneği Üyesi Efza Evrengil, son 10 yıldır dünya sigara piyasası yılda % 2-3 oranında kan kaybettiğini, küresel tütün kullanım sıklığı 2000 yılında % 33 iken, 2015’te % 25’e düştü. 2025’te % 21’e gerileyeceği tahmin edildiğini açıkladı.
İnsanlığı yeni tütün ürünlerine karşı da uyaran Evrengil, “Tütün endüstrisinin, yani sayısı bir elin parmaklarını geçmeyen ulusötesi sigara şirketlerinin, bu gidişata dur diyebilmek için temel stratejisi: yeni nesil tütün ve nikotin ürünleri. Günümüzde bu ürünlerin nasıl düzenleneceği konusunda kıyasıya bir mücadele yaşanıyor. Mücadelenin bir tarafında, ticari çıkarlarının peşinde tütün endüstrisi, diğer tarafında halk sağlığını savunan tütün kontrolü savunucuları var. Son yıllarda, çeşitli yeni ürünler dünya piyasasında boy gösteriyor. Türkiye’de de var bunlar. Tamamı yasadışı, kaçak. Arkasında kim var diye bakınca tütün endüstrisi çıkıyor. Daha birkaç yıl önce, küresel piyasada ağırlıklı olarak orta ölçekli işletmeler vardı. Ama, artık satın almalar ve ürün geliştirme çalışmalarıyla, ulus ötesi şirketler piyasaya hakim hale geldi. Günümüzde en fazla ticarileştirilen kategoriler: e-sigara, ısıtılan tütün ürünü ve bunların hibrid türevleri. Bu üçü ve geleneksel sigara arasında, içeriği, kullanımı, bağımlılık yapıcılığı, birey ve toplum sağlığı üzerindeki etkileri bakımından aslında önemli bir fark yok. Bilimsel çalışmalar, bu ürünlerin olumsuz sağlık etkilerinin yanı sıra, toplumsal ölçekte tüketimi arttırıcı etkileri olduğunu gösteriyor. Endüstri ise, ısıtılarak tüketmeyi ön plana çıkartarak, bunları “zarar azaltım ürünü” veya “potansiyel zarar azaltım ürünü”, hatta “bırakmaya yardımcı ürün” diye pazarlıyor. Tamamı bilimsel dayanaktan yoksun iddialar” dedi.
13-15 Yaş Arası Sigara Kullanımı
“Yılda yaklaşık 500 milyar dolarlık küresel tütün ürünü pastası söz konusu. Bunun % 95’i hâlâ sigaradan” diyen Evrengil, “Yeni nesil ürünler şimdilik % 5’lik bir paya sahip. Endüstri yatırımcıları ile yaptığı iletişimde, dünyadaki 1 milyardan fazla tütün kullanıcısını işaret ederek, yeni ürün pazarlaması için büyük hacimsel fırsat olduğu müjdesi veriyor. Onlar açısından, bütün mesele, sigaradaki daralmayı fırsata çevirmek. Satış artışı grafikleri ve satış hedefleri, amaçlarının hiç de iddia ettikleri gibi sağlık olmadığını, aksine şirket kârlarını sürdürmek olduğunu gösteriyor. Ürünleri zarar azaltım iddiasıyla zorla dünya piyasalarına sokma stratejisinin bazı sonuçlarını bu grafikten görebiliriz. Polonya’da 13-15 yaş grubu gençlerin % 23’ü, Ukrayna’da % 18’i, Bulgaristan’da % 11’i e- sigara kullanmış son 30 gün içinde, 2015-17 verilerine göre” diye konuştu.
