BAŞLARKEN...
Kamuoyunun önünde cereyan eden kolesterol düşürücü ilaçların kullanımıyla ilgili tartışma, Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu'nun, 'Doktorunuz öneriyorsa içilebilirsiniz' kararıyla son buldu. Ancak bu süreç, 'Kalp sağlığımıza dikkat etmek için neler yapmalıyız' sorusunu da beraberinde getirdi. Türk Kardiyoloji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Oktay Ergene, Genel Sekreter Prof. Dr. Mehmet Aksoy ile Memorial Şişli Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, Akşam gazetesine yaptıkları ziyarette, Türkiye'de kalp ve damar sağlığı konusunda yaşanan tehlikeye dikkat çektiler. Bugün 50-59 yaş arasında 850 bin kişinin koroner kalp hastası olduğunu, her yıl 200 bin kişinin hayatını kaybettiğini söyleyen uzmanlara göre, insanların yapacakları küçük adımlarla bu olumsuz durumu değiştirmek mümkün. Bu mini yazı dizisinde, Türkiye'nin en ünlü kalp doktorlarından can kurtaran tavsiyeler okuyacaksınız.
Dünyada her yıl 17 milyon, Türkiye'de 200 bin kişi kalp ve damar hastalıkları sebebiyle hayatını kaybediyor. Türk Kardiyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Asım Oktay Ergene'ye göre erken ölümlerin çoğu sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve tütün kullanımından kaçınmakla önlenebilir. İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniği Şefliği görevini de yürüten Prof. Dr. Ergene, acı bir gerçeğe de işaret ediyor: Kalp hastalıkları ve inmenin de dahil olduğu hastalıklardan ölenlerin neredeyse yarısı, yaşamlarının en üretken dönemi olan 15-69 yaşları arasında.
8 KRİZ SEBEBİ
Genç yaşlı, kadın erkek fark etmeden can alan kalp ve damar hastalıkları aslında birçok etkene bağlı. Ergene bu etkenleri şöyle sıralıyor:
- Sigara kullanımı.
- Ailede kalp hastalığı öyküsü.
- Hareketsiz yaşam biçimi.
- Yaş (35-40 ve üzeri).
- Yüksek kolesterol.
- Diyabet (şeker hastalığı).
- Obezite.
Ergene'ye göre, eğer bu 'risk faktörleri' aynı kişide ve aynı anda ne kadar çok bulunuyorsa, o kişinin riski o kadar yüksek. Peki bunun için ne yapılmalı? Öncelikle kişilerin vücut ve kan değerlerini bilmesi gerekiyor. Ergene, 'Kan basıncınızı, kolesterol ve şeker düzeyinizi, bel-kalça oranınızı ve beden kütle indeksinizi ölçebilecek bir sağlık uzmanını ziyaret edin. Genel riskinizi bilirseniz, özel bir eylem planı oluşturabilirsiniz' diyor.
DAHA AZ TUZ
'Genel olarak hep sağlıklı beslenmekten bahsediliyor, bilinmeyen başka büyük bir tehlike var mı?' sorusuna Ergene, 'Azı karar, çoğu zarar; beyaz bir gölge' cevabını veriyor; yani tuz. Dünya Sağlık Örgütü'nün kişi başına günlük en fazla 6 gram tüketilmesini önerdiği tuzun ülkemizde 18 gram tüketildiğine işaret eden Ergene, bu miktarın çoğunun beyaz ekmek ve unlu mamullerden geldiğini söyledi. Ergene, 'Ekmek başta olmak üzere hazır gıdalardaki tuz miktarı azaltılmalı, insanlar tadına bakmadan yemeklerine tuz eklememeli, sofralarda tuz bulundurulmamalı ve çocuklara zararları öğretilmeli' diye konuştu. Ergene tuz tüketiminin azaltılmasıyla kalp krizi riskinin nasıl etkileneceğini de şöyle dile getirdi: Günde bir gramdan az tuz tüketimi kalp krizi riskini yüzde 3, felç riskini yüzde yüzde 5 azaltıyor.
Dumansız havada ideal kiloda!
TKD Genel Sekreteri Prof. Dr. Mehmet Aksoy, daha sağlıklı bir yaşam için şunlara dikkat çekti: Sağlıklı beslenme, aktif olma, ideal kiloyu koruma ve dumansız bir hava sahası. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanlığı görevini de yürüten Prof. Dr. Aksoy, bu önemli adımları şöyle açıkladı:
- Sağlıklı beslenin: Günde en az 5 porsiyon meyve ve sebze tüketin. İşyerinizdeki yemekhaneden/kantinden sağlıklı yiyecekler talep edin veya sağlıklı menüler sunan civardaki kafe veya restoranları bulun.
- Her gün 30 dakikalık bir fiziksel aktivite bile kalp krizi ve inmeyi önlemeye yardımcı olabilir.
- Tütüne 'hayır' deyin: Koroner kalp hastalığı riskiniz bir yıl içinde yarıya inecek ve zaman geçtikçe normal düzeye geri dönecek.
- Sağlıklı vücut ağırlığınızı koruyun: Fazla kilolardan kurtulmak kan basıncının düşmesini sağlar. Yüksek kan basıncı, tüm kalp hastalıkları ve inmelerin de yaklaşık yarısının en önemli faktörüdür.
- Dumansız bir çevre için ısrarcı olun: Tütün yasağına dayanarak işyerinizin %100 dumansız olmasını sağlayın. Sigara bırakma hizmetlerinin benimsenmesini destekleyin.
- İşyerinizde egzersiz imkanı sağlayın: Çalışma programınıza fiziksel aktiviteyi dahil edin. Eğer mümkünse işe bisikletle gidip gelin, merdivenleri kullanın veya yürüyüşe çıkın.
- Alkol tüketimini sınırlayın: Aşırı alkol tüketimi, kan basıncınızın yükselmesine ve kilo almanıza neden olabilir.
* Her gün en az 2,5 litre su için.
Değerlere dikkat!
KALP sağlığınızın korunmasında kan şekeri, iyi-kötü kolesterol ve kan basıncı gibi değerlerin belirli seviyelerde tutulması oldukça önemli. Ölçümlerin düzenli yapılması ve aşağıdaki değerlere dikkat edilmesi kalp sağlığının korunması açısından gerekli.
1- KAN ŞEKERİ 100 mg/dl
2- HbA1C %5.5
3- TOTAL KOLESTEROL 200 mg/dl
4- HDL 45-50 mg/dl
5- LDL 160 mg/dl
6- TRİGLİSERİD 150 mg/dl
7- BEDEN KÜTLE İNDEKSİ 30 kg/m2
8- KAN BASINCI 140-90 mmHg
9- BEL ÇEVRESİ E:102 cm K:88 cm
Düşman besinler
- Konsantre süt, karaciğer, işkembe gibi sakatatlar; sosis, sucuk, salam gibi işlenmiş gıdalar.
- Tereyağı gibi hayvansal kaynaklı yağlar.
- Aşırı miktarda kırmızı et.
- Beyaz un, şeker ve tuz.
- Fast food tarzı yiyecekler.
KALBİN UZMANLARI AKŞAM'I ZİYARET ETTİ
Türk Kardiyoloji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Oktay Ergene, Genel Sekreteri Prof. Dr. Mehmet Aksoy ile Memorial Şişli Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, Akşam Genel Yayın Yönetmeni İsmail Küçükkaya, İstihbarat Şefi Özkan Tamirak ile Sağlık Editörü Türkan Yılmazer'e kalp sağlığı ile ilgili hayat kurtaran önerileri anlattılar.
60'tan sonra diyet ağrıyı geçirmez
Memorial Şişli Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez'e göre, bugün tıp kalp hastalıklarını anne karnından itibaren tespit edebiliyor. Sönmez, bu süreci şöyle anlattı: Doğduğu anda bebeğe yapılacak kalp ultrasonu, doğumsal anomalilerin varlığının tespiti açısından önemli. Eğer çocuğa ilköğretim çağına kadar EKO yapılmamışsa, okula başlamadan önce bir EKO ile kalbinin durumu belirlenebilir. Erişkinlerdeyse ailesinde kalp krizi riski ve kalpten ani ölüm hikayesi olanların, 30 yaşından itibaren; diğer kişilerinse 40 yaşından sonra düzenli olarak kalp check up'ından geçmesi gerekli. Genetik bir riskten bahsetmek için aileden birinin erken yaşta kalp krizi geçirmiş olması gerekliliğinden bahseden Sönmez, 'Erkek aile üyesinin 55 yaşından önce, kadın aile üyesinin 65 yaşından önce kalp krizi geçirmiş olmalı' dedi.
İLAÇLAR 3 HASTADAN BİRİNE İYİ GELİYOR
Statin olarak bilinen kolesterol ilaçlarının koroner kalp hastalığında ölümü, kalp krizi ve felci engellediği bilinen en etkili tedavilerden olduğuna işaret eden Prof. Ergene, 'Kolesterol ilaçlarıyla her üç hastadan biri yarar görüyor. Türkiye'de 50-59 yaş aralığında 850 bin kişide koroner kalp hastalığı var. Bu, iyi bir kolesterol düşürücü tedaviyle 250 bin kişiyi ölüm, kalp krizi veya felçten koruyabiliriz anlamına geliyor' diye konuştu.
Diyet gıdadaki büyük tehlike!
1) Diyet tatlandırıcılar, vücut tarafından şeker gibi kabul edildiği için vücut insülin salgılar. İnsülin muhatap olacak şeker bulamadığı için kişide hipoglisemi gelişir. Bu açlık yaratır. Bunun sonucunda da insülin direnci ortaya çıkar.
2) Mısır şurubundan elde edilen şeker ve hamur işi tatlılar kalp ve damar sağlığı için tehlikelidir. Mısır şurubu yerine özellikle evde yapılan tatlıların pancar şekerinden yapılmasına özen gösterilmelidir.
HASTALAR İÇİN 10 EMİR:
1- Sigara içmeyin.
2- Düzenli olarak kardiyak kontrolden geçin
3- Tedavinizin sonuçlarını doktorunuzla konuşun.
4- Abartılı fizik aktivitelerinden kaçının.
5- Cinsel ilişki konusunda sizi heyecana sevk edecek kaçamaklara yönelmeyin.
6- Devamlı kullanmanız gereken ilaçları ihmal etmeyin
7- Kan yağlarınızı 3 ayda bir kontrol ettirin.
8- Olumsuzlukları aza indirin.
9- Sorunlarınız için Liyezon Psikiyatri uzmanından yardım alın.
10- Hastalığınız için asla ailenizi ve çevrenizi suçlamayın.
Türkan YILMAZER
[email protected]
