Robotik Cerrahi Derneği Başkanı Prof. Dr. Eyüp Gümüş, Türkiye'de 10 bine yakın robotik cerrahi ameliyatı gerçekleştirildiğini, sayının her yıl yüzde 25 arttığını belirterek, "Türkiye, 21 robotik sistem ve 10 bin vaka deneyimiyle Ortadoğu'da, Kafkas ve Balkan coğrafyasında önemli bir referans merkezi konumunda" dedi.
Gümüş yaptığı açıklamada, Amerika'da NASA teknolojisiyle geliştirilen robotik cerrahinin 2003 yılında uzaktan koordineli cerrahi sistem olarak tıp dünyasına girdiğini söyledi.
Gümüş, Türkiye'de ilk kez robotik cerrahinin 2006'da özel sektörde, kamuda ise 2008'de Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesinde uygulanmaya başlandığını kaydederek, başlangıçta 5-6 saat süren ameliyatların 80-90 dakikalara kadar gerilediğini dile getirdi.
Komplikasyon oranları zamanla azalırken, cerrahi başarının giderek arttığını vurgulayan Gümüş, öğrenim eğrisini tamamlamış robotik cerrahlar sayesinde, kısa sürede ameliyatlar gerçekleştirildiğini aktardı.
"45 hekim ve 28 hemşirenin robotik cerrahi eğitim sertifikası var"
Yakın ülkelere giden robotik cerrahi ekiplerinin eğitimlerde yer aldığını ifade eden Gümüş, Türkiye'de dünyadaki robotik cerrahi işlemlerinin tümünün benzer kalite ve standartlarda başarıyla uygulanabildiğini anlattı.
"Türkiye'de robotik cerrahi, özellikle kamuda kullanıma girmesiyle giderek yaygınlaştı" diyen Gümüş, "Kamuda 7 ve özel sektörde 14 olmak üzere 21 robotik cerrahi sistem bulunmaktadır. 2008 yılında robotik cerrahi eğitimi alan hekim sayısı 2, hemşire sayısı 2 iken, günümüzde 45 hekim ve 28 hemşirenin robotik cerrahi eğitim sertifikası mevcut" diye konuştu.
Türkiye'de robotik cerrahi kullanım alanları ve yoğunluğunun dünyayla paralellik gösterdiğine işaret eden Gümüş, robotik cerrahinin batın içindeki dar alanlarda oldukça etkin bir yöntem olduğunu, bundan dolayı son yıllarda özellikle prostat kanseri cerrahisinde ünlendiğini vurguladı.
"Böbrek ve mesane kanseri ameliyatlarında da kullanılıyor"
Gümüş, prostat kanseri cerrahisinde önemli olan kanserden arınma, ameliyat sonrası idrar kaçırma ve erkeklik kusuru gibi ameliyatların etkilerinin robotik cerrahiyle en aza indirildiğini kaydetti.
Amerika'da prostat kanseri ameliyatlarının yüzde 85'inin robotik cerrahi yöntemiyle yapıldığını dile getiren Gümüş, şöyle konuştu:
"Bu oran 5 yıl önce yüzde 40'tı. Ürolojik kanser ameliyatlarında prostat dışında böbrek ve mesane kanseri ameliyatlarında da robotik cerrahi kullanım alanı bulmuştur. Jinekolojide rahim kanseri, over tümörü ve tüp ligasyonları açılarak re-anestomozlarda kullanılmakta. Genel cerrahide ise pankreas, mide ve kolon ameliyatlarında yaygın kullanılmaktadır. Yine tiroid cerrahisinde koltuk altından girilerek, görünür kesi olmaksızın robotik cerrahiyle ameliyatlar yapılmaktadır. Daha az sıklıkla KBB alanında tonsil, larinks tümör cerrahisinde, kalp cerrahisinde by-pass ve kapak, akciğer cerrahisinde kullanılabilmektedir."
"10 bin vaka deneyimiyle önemli bir referans merkezi konumundayız"
Gümüş, Türkiye'de yeterli robotik cerrahi sisteminin olmaması, deneyimli ekip yetersizliği ve maliyetlerin önemli bir bariyer olarak karşılarına çıktığını söyledi.
"Dünyada şu ana kadar 2 milyon, Türkiye'de 10 bine yakın robotik cerrahi ameliyatı gerçekleştirildi. Türkiye'de vaka sayıları, her sene yüzde 25 artıyor" diyen Gümüş, şunları belirtti:
"Vakaların yüzde 50'si üroloji branşında, yüzde 50'lik kısmı da sırasıyla, kadın doğum, genel cerrahi, kalp damar cerrahisi, kulak, burun, boğaz ve göğüs cerrahisi paylaşıyor. Türkiye, 21 robotik sistem ve 10 bin vaka deneyimiyle Ortadoğu'da, Kafkas ve Balkan coğrafyasında önemli bir referans merkezi konumunda.
Amerika ve Avrupa ülkeleriyle benzer tecrübe ve dünyayla entegre tüm cerrahi prosedürlerin güvenle yapılabildiği ülke konumundayız. Burada en önemli yapı taşı robotik sisteme ülkemizde uygun zamanda ivme katılmasında hekimlerimizin arzu ve gayretinin yanı sıra Sağlık Bakanlığının verdiği desteği görmezden gelemeyiz."
"Çocuk hastalarda daha fazla kullanılıyor"
Gümüş, son yıllarda sistemin sürekli yenilenerek, farklı cerrahi alanlarında kullanımın sağlanmaya çalışıldığını aktardı.
Aletlerin küçültülerek çocuklarda kullanımının yaygınlaştırıldığını dile getiren Gümüş, şunları kaydetti:
"Çocuk batın yüzeyinin dar olması robotun yerleştirilmesinde sorunlar oluşturabiliyordu. Mini aparatlarla çocuklarda da özellikle batın içi tümör ameliyatlarında robotik cerrahi yaygın kullanım alanı bulacaktır. Çocuklarda da erişkinlerdeki gibi daha az kesi, daha az kanama, etkin cerrahi rezeksiyon, ameliyat sonrası daha az ağrı ve daha az hastanede kalış önemli avantajlar sayılabilir. Kalp cerrahisi, çocuklarda özellikle kalpte delik durumunda tercih ediliyor. Şu an ki teknoloji çocuklarda kullanıma uygundur ve her geçen gün çocuk hastalarda daha fazla kullanılıyor. Çocuk hastalarda ürolojik ameliyatlar diğerlerine oranla daha fazla yapılıyor."
"Gelecekte ameliyat sırasında ultrasonografi raporlanabilecek"
Gümüş, robotik cerrahi sistemin kullanıma girdiği 2003'ten beri sürekli gelişim gösterdiğini, robot kollarının ve kamera sisteminin geliştirilmesiyle cerrahinin daha mükemmel hale getirilmesinin hedeflendiğini anlatarak, şu anda 2,5 santimetrelik tek kesiden kadın doğum ve genel cerrahi ameliyatlarının yapılabildiğini vurguladı.
Son zamanlarda uygulanan teknik sayesinde cerrahın çıplak gözden daha iyi şekilde anatomiyi görüntüleyebildiğine dikkati çeken Gümüş, sözlerini şöyle tamamladı:
"Robotik cerrahiye eklenen 'floresan görüntüleme' sayesinde tümörlü doku daha net görülecek. Çıplak gözle görülemeyen damarlar görünür hale gelmekte ve tümörlü dokunun sınırları daha iyi belirlenebilmektedir. da Vinci ile kullanılan enstrümanlar ileri teknolojilerle önemli ölçüde geliştirilmiş ve çeşitlendirilmiştir. Gelecekte kollara ilave edilebilecek görüntüleme sistemiyle ameliyat sırasında ultrasonografi raporlanabilecek.
Günümüzde yeni geliştirilen robot kollarına takılabilen aparatlarla damarların mühürlenerek koparılmasıyla dokuların kansız geniş rezeksiyonları mümkün hale geldi."
