İZMİR'deki Tepecik Eğitim Hastanesi'nde ince bağırsak nakillerinde ölümleri engellemek için, aynı operasyon sırasında 12 yaşındaki hasta Gizem Kılıç'a kök hücre nakli de gerçekleştirildi. Gizem'e, Sağlık Bakanlığı'nın özel izni ile çift nakil yaptıklarını belirten Opr. Dr. Selçuk Kılınç, “Kök hücre nakliyle, bağışıklık sisteminin baskılanmasında yetersiz kalan ilaçların etkisini arttırarak organ reddini önlemeyi amaçlıyoruz. Bu uygulama dünyada bir ilk. Hastaları yaşatmayı amaçladığımız bu uygulamanın Türkiye'nin biyoteknolojide de başlangıç adımı olacağına inanıyoruz” dedi.
Türkiye'de bugüne kadar 11 ince bağırsak naklinin 10'unun gerçekleştirildiği Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde, organ reddini önleyerek yaşamı uzatacak çalışmalar, Başhekim Prof. Dr. Gazi Yiğitbaşı'nın önderliğinde, Opr. Dr. Cezmi Karaca ve Opr. Dr. Selçuk Kılınç başkanlığındaki ekip tarafından başlatıldı. Bilimde referans olacak düzeyde çalışmaların yönetimce desteklendiğini ve bu nedenle hızla yol aldıklarını belirten ekip, tedavi amaçlı ilk denemeyi gerçekleştirdi. ‘Mezenkimal kök hücre’ denilen yöntem, ince bağırsak nakliyle birlikte 12 yaşındaki Gizem Kılıç'a uygulandı.
Kaza sonucu incebağırsağı iflas eden Gizem, Türkiye'de ‘ince bağırsak nakli yapılan en küçük hasta’ ve ayrıca ‘ince bağırsak nakliyle birlikte dünyada kök hücre nakli yapılan ilk hasta’ oldu. Gizem'in, ‘ilklerin kahramanı’ olarak tıp literatürüne geçeceği belirtilirken, bu nakillerin gerçekleşmesi için Sağlık Bakanlığı'dan ‘özel izin’ alındığı ortaya çıktı. Gizem'den 2 Nisan'da kök hücre örneklerini alıp, üretilmesi için Trabzon'a gönderdiklerini, kadavradan organ beklenirken neredeyse eş zamanlı hem bağış organın çıktığını hem de kök hücre üretiminin tamamlandığını belirten proje yürütücüsü Opr. Dr. Selçuk Kılınç şunları söyledi:
“Maalesef böbrek, karaciğer nakillerinde ilaçlarla sağlayabildiğimiz bağışıklığı baskılama işini ince bağırsak nakillerinde istediğimiz düzeyde sağlayamıyoruz. Dünyadaki bilinen ilaçlar ve yöntemler kullanılmasına rağmen hastalarda istediğimiz sonuçları elde edemiyoruz. Nakil sonrasında bu tür doku redlerini sıkça görüyor ve sonunda hastaları üzülerek kaybediyoruz. Dünyada da ince bağırsak nakli yapılıyor ama aynen greft sağkalımları, yani takılan organların takılan kişideki ömürleri böbrek, karaciğer gibi uzun süreli olmuyor. Hastalarımızı daha uzun süre nasıl yaşatabiliriz diye kafa yorup çalışmalarımızı başlattık. Literatürleri araştırdık, çalışmalarımızı ilerlettiğimizde kök hücrelerin bağışıklığı baskılayıcı yönde etkilerinin olduğunu tespit ettik. Sağlık Bakanlığı'na başvurarak ince bağırsak nakli yapacağımız hastalara aynı zamanda kök hücre nakli yapabilme izni istedik. Çeşitli nedenlerle ince bağırsakları alınmış, beslenmesi damardan sürdürülen ve mutlaka ince bağırsak nakli olması gereken iki hastayı; Gizem Kılıç ve Yaşar Tartık'ı (44) belirledik. Bakanlık, gerekli izinleri verdi. Gizem Kılıç'tan kök hücreleri aldık ve üretilmesi için Trabzon'daki kök hücre laboratuvarına gönderdik. Hastanın kendisinden alınan kök hücreler nakledildiğinde uyum problemi hiç yaşanmazken, yan etki görülme olasılığı da çok az oluyor. Kök hücrelerin üretilmesi 3-4 hafta süre alıyor. Gizem'in şansına işlenmiş hücreleri en üst düzeye geldiğinde eş zamanlı kadavradan organ çıktı. Geçen cumartesi Denizli'den bağış organ çıkması üzerine Trabzon'la bağlantı kurduk. Biz organ alımından dönerken kök hücreler hastaneye ulaştı ve ince bağırsak nakliyle birlikte kök hücre naklini gerçekleştirdik.”
Öte yandan Opr. Dr. Kılıç, Gizem'in çok ağır bir ameliyat geçirdiğini, ince bağırsak nakli ve beraberinde kök hücre nakli olduğunu hatırlattı. “Gizem'in, naklin ikinci gününde ameliyatın getirdiği ağrıları, sıkıntıları var, onu sağlıkla evine göndermek için vargücümüzle çalışıyoruz” dedi.Gizem Kılıç'ın annesi Aysel İşlek, kızına uygulanan yeni tedavinin başarılı olmasını ve kızının sağlığına kavuşmasını istediğini belirterek, “Doktorlarımıza çok teşekkür ediyorum” diye konuştu.
İşte ekiptekiler
ORGAN Nakli Merkezi Sorumlu Hekimi Opr. Dr. Cezmi Karaca, Opr. Dr. Selçuk Kılınç, Opr. Dr. Murat Doğan, Opr. Dr. Eyüp Kebapçı, Opr. Dr. Mustafa Ölmez, Opr. Dr. Cem Tuğmen, Opr. Dr. Cem Tuğmen, Opr. Dr. Özgür Kırdök. Pediatrik Gasteroenterologlar Uzm. Dr. Sezin Akman ve Maşallah Baran, organ nakil koordinatörleri Uzm. Dr. Fatih Akman ve hemşire İmren Özbek, hemşireler Özgül Saydam, Hatice Dokuyucu, Selçuk Özkan, Ecmel doğan, Özlem Torlak.
DÜNYADA YAYINLANMIŞ BENZER BİR ÇALIŞMA YOK
Opr. Dr. Selçuk Kılınç, 4 yıla yakındır süren araştırma ve çalışmaları sırasında literatür taramalarında bu gerçekleştirdikleri uygulamanın yapıldığına dair herhangi bir bilgi, yayınlanmış bir çalışma bulamadıklarını söyledi. Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Herhangi bir kayıt yok, belki çalışma yapılmıştır, yapılıyordur, yayınlanmamıştır. O nedenle bu uygulama için dünyada ilk, diyoruz. Bütün ümidimiz Gizem'in sağlığına kavuşup evine gitmesi ve onun gibi hastalara bağış organ bulunması, bu tür biyoteknolojik yöntemlerle başarının arttırılması. İki yıl sürelerle verilen yaşam sürelerinin çok çok ötesine geçmesini diliyoruz. Bu şekilde umarız başarıyla literatüre geçeriz. Bu çalışma hastaların yaşamını uzatabilme adına çok önemli. Ülkemiz açısından önemi ise; bu çalışma Türkiye'ye, dünya ile eş zamanlı belki de önünde bazı parametrelerin yakalanmasını sağlayacaktır, diye düşünüyoruz. Tabii tek başına değil, bu ilk çalışmadır, grup çalışmalarıyla desteklenmesi gerekir. Ama bu biyoteknoloji ve cerrahi, organ nakli alanında Türkiye'nin dünyadaki diğer ülkelerin önünde olmasına fırsat verecek düzeyde bir çalışmadır.”
