Torba Yasa'da haklar değişiyor!

Kamuoyunda bilinen adıyla “Torba Kanun” yürürlüğe girdiğinde hayatımızda çok şey değişecek. Özellikle İş ve Devlet Memurları Kanunlarında yaptığı önemli değişiklikler ile çalışma hayatımızdaki hak ve borçlarımızı değiştireceği gibi sosyal güvenlik kanunlarındaki değişiklikler ile sosyal hak ve borçlarımız da artık eskisi gibi olmayacak. 24 maddeyle başlayan ve o dönemde çalışanların lehine gibi görünen maddelerden oluşan yasa, sonrasında eklenen 200 maddeyle bambaşka bir hale geldi. İşverenlerle ilgili her şeyi içeren yasa, çalışanların haklarına gelince, "Yönetmelikle belirlenir" diyor. Yönetmelik ise seçimlerden sonraya kaldı. Kısacası Torba Kanun içinde halkın beklentilerine uygun ve olumlu değişiklikler olduğu gibi sermayenin taleplerine uygun çalışanları etkileyecek olumsuz değişiklikler de var. Bugün, yasa içinde yer alan ve çalışanlar için olumlu olacak maddeleri anlatacağız. Yarından itibaren ise çalışanları olumsuz etkileyecek maddeler üzerinde duracağız.

OLUMLU DEĞİŞİKLİKLER
TBMM’de önce Plan ve Bütçe Komisyonu’nda ardından da genel kurulda kabul edilen prim ve vergi affı olumlu ve beklentilerine uygundur.

Yeni gelen affın detayları: Açıklamalara göre SGK’ya 31.12.2010 gününe kadar oluşmuş prim ve cezalar Af Kanunu kapsamında olacak.

SSK ve Bağ-Kur prim borçları bakımından; Sosyal Güvenlik Kurumu’na var olan işveren ve Bağ- Kur prim borçlarının prim asıllarından herhangi bir indirim yok ama birikmiş gecikme zam ve faizleri silinecek. Gecikme zam ve faizleri yerine ise 2005 yılına kadar TÜFE, 2005 yılından sonra ise ÜFE ile güncelleme yapılacaktır. Yani, prim borcuna işlemiş gecikme zam ve faizleri silinecek bunlar yerine prim ana parasının oluşma ayından bugüne kadar ÜFE ve TÜFE ile artırılacak.

İdari para cezaları bakımından; SGK’ya var olan idari para cezalarının ana parasının yüzde 50’si silinecek ve kalan yüzde 50 ceza da bugüne kadar ÜFE ve TÜFE ile güncellenecek.

Mahkemelik olanlar şanslı! SGK’yı mahkemeye vermiş olan işverenler ve Bağ-Kur’lular ise en şanslı olanları. Davalarından vazgeçmek şartıyla ihtilaflı alacakların yüzde 75’ini SGK silecek ve kalan yüzde 25’lik kısmın gecikme zam ve faizleri de silinip, TÜFE ve ÜFE ile güncellenecek.

Başvuru süresi 2 ay olacak. Prim ve vergi affına başvuru süresi Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanmasını takip eden 2 aydır. İki aydan sonra affa başvurulamayacak.

Bağ-Kur süresi silinenler eski rakamlardan ödeme yapabilecek. 30 Nisan 2008 gününe kadar Bağ- Kur’a 60 aydan çok prim borcu olanların sigortalılık süreleri silinerek Bağ-Kur borçları da sıfırlanmıştı. Bunlardan silinen sürelerini canlandırmak isteyenlerin güncel rakamlarla ödeme yapmaları gerekiyordu.

Torba Kanun ile güncel rakamlarla değil eski rakamlarla silinen sürelerini canlandırma hakkı da getirilmektedir. Ancak, bu kişiler Bağ-Kur sigortalılık sürelerini canlandırırken hiç yararlanmadıkları sağlık hizmetleri için yüzde 12.5 oranında genel sağlık sigortası da ödemek durumunda kalacaklar. Bu da olumsuz bir durumdur. Haksız yere 65 yaş veya özürlü aylığı alanların, aylıklarını yüzde 50 fazlasıyla geri alınması gerekenlerden, yüzde 50 fazlaya ilişkin tahsil edilmemiş tutarların tahsilinden vazgeçilecek.

Kapanan, iflas eden işyerlerinin 31/7/2010 veya önceki bir tarihe ilişkin olduğu halde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası asılları toplamı 50 lirayı aşmayan alacaklar ile tutarına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’ilerinin ve aslı ödenmiş olan fer’i alacaklardan tutarı 50 lirayı aşmayanların tahsilinden vazgeçilecek. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile üyelerin oda ve borsalara ödenmemiş olan aidat borçları asılları altı ay içinde ödenirse borç asıllarına isabet eden gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilir. Oysa aynı düzenleme meslek kuruluşlarına üye olan küçük esnaflar için de (Örneğin; Bakkallar Odası üyeleri) geçerli olmalı. Meslek kuruluşuna borcu olduğu için üye kaydı bulunduğu halde SGK’ya ibraz etmek üzere yazı alamayan 100 binden fazla esnaf var.

Topluluk sigortası olanlar SSK’ya geçecek
10- 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun ile yapılan hatayla topluluk sigortası kapsamında müteahhitler tarafından yurtdışına götürülen Türk işçilerin emeklilik primleri artık işverenleri değil kendileri tarafından isteğe bağlı sigorta kapsamında ödenebiliyordu. Ödenen primleri de SSK’ya değil Bağ-Kur’a sayılıyordu. Şimdi hatanın yarısı düzeltilmiş işçiler yine kendi ceplerinden emeklilik primi ödeyecekler ama ödedikleri SSK’ya sayılacak.

65 YAŞINDAN BÜYÜK ÇİFTÇİLER PRİM DE ÖDEMEYECEK, EMEKLİ DE OLMAYACAK
11- 65 yaşından büyük bile olsalar tarım işletmesi sahibi yani bağı, bahçesi, tarlası olup da çiftçilik yapanlardan istemeseler dahi SGK sigorta primi isteniyordu; şimdi düzenleme ile 65 yaşından büyük olan Tarım Bağ-Kur’lular SGK’ya emeklilik primi ödemeyecekler ve emekli de olamayacaklar. Tarım Bağ-Kur’lu birisi SSK’lı işe girse Tarım Bağ-Kur’u sona erecek ve SSK’sı sona ererse Tarım Bağ-Kur’u otomatik olarak tekrar başlayacak.

KANUNLA ZORUNLU GSS PRİMİ 2012 YILINA ERTELENİYOR
İşsizler, ayda 30 günden az çalışanlar, köylüler ve 18 yaşından büyük çocuklarımız 1 Ekim 2010 gününden itibaren zorunlu Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına alınmışlardı. 01.11.2010 gününe kadar da önce Kaymakamlığa gidip gelir testi yaptırmaz, SGK’ya GSS giriş bildirgesi vermezlerse önce bir asgari ücret (796 lira) idari para cezası alacaklardı. Bunun sonrasında da her ay 185 lira Genel Sağlık Sigortası primini ödemek zorunda bırakıldılar. Aslında bu düzenleme şimdi yürürlükte ve yaklaşık 10 milyon Türk bu cezayı yemiş durumda; ama 12 Haziran 2010 günündeki genel seçimi düşünen hükümet düzenlemeyi Torba Kanun ile 01 Ocak 2012 gününe ertelemektedir. Olumlu mu yoksa olumsuz mu siz karar verin.

HATALI AYLIK GERİ ÖDEMELERİ 3 AYDAN 24 AYA ÇIKIYOR
Kamuoyunda bilinen Torba Kanun yürürlüğa girdiğinde yapılacak düzenlemeyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hatalı veya yanlış ödendiği tespit edilen emekli, dul, yetim veya 65 yaş (özürlü) aylıklarının geri ödeme usul ve esasları da değiştirilmektedir. Yani Sosyal Güvenlik Kurumu, hatalı maaş bağladıklarından maaşları 3 ay içinde geri istemekte idi. 3 ay içinde bu ödemeyi yapmayanlar için faiz hesaplamakta idi. Şimdi sözü geçen hatalı maaşları, 24 ay içinde ödemek mümkün olacak. Ödemelerin belirtilen süre içinde yani 24 aya kadar yapılması durumunda faiz de işlemeyecek.

Bağ-Kur’lular GSS’den yararlanabilecek
Torba Yasa yürürlüğe girdiğinde, 4/B bendi (Bağ-Kur) kapsamında bulunan sigortalılar da GSS’den yararlanabilecek. Bu kapsamdaki sigortalılar, borçlarını yapılandırmaları halinde, yapılandırılan borcun haricinde altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması ve ilk taksitini de ödemeleri kaydıyla, hak sahipleri de dahil genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacak.