Toplu iş sözleşmesinden kaynaklı fiyat farkı ödemeleri (TKHK)

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
Mali Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı

Sayı: 36385208-949-
Konu: Toplu iş sözleşmesinden kaynaklı
           fiyat farkı ödemeleri

...... KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ
GENEL SEKRETERLİĞİNE

Kurumumuza bağlı Kamu Hastaneleri Birlikleri ve bağlı sağlık tesislerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde hizmet alımları kapsamında yükleniciler vasıtasıyla çeşitli sayı ve nitelikte işçiler çalıştırılmaktadır.

Bilindiği üzere, 11.09.2014 tarihli ve 29116 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı "İş Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanunun" 13 üncü maddesi ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 8 inci maddesine;

"4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinde tanımlanan asıl işveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde alt işveren tarafından münhasıran bu Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmeleri; alt işverenin yetkilendirmesi kaydıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yürütülür ve sonuçlandırılır. Toplu iş sözleşmesinin kamu işveren sendikası tarafından bu fıkraya göre sonuçlandırılması hâlinde, belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışı kadar idarece fiyat farkı ödenir. Kamu işveren sendikası tarafından yürütülmeyen ve sonuçlandırılmayan toplu iş sözleşmeleri için fiyat farkı ödenemez, 4857 sayılı Kanunun 2ncimaddesinin yedinci fıkrası esas alınarak asıl işveren sıfatından dolayı ücret farkına hükmedilemez ve asıl işveren sıfatıyla sorumluluk yüklenemez. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenir... " şeklinde fıkra eklenmiştir.

Anılan hüküm ile hizmet alımları kapsamında çalıştırılan işçilerin toplu iş sözleşmesinden doğan haklarının fiyat farkı olarak ne şekilde ödeneceği belirlenmiştir. Ayrıca bu hükme istinaden Maliye Bakanlığı'nca "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik" 22.01.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kamu Hastaneleri Birliklerinden alınan geri bildirimlerle; söz konusu fiyat farklarının hesaplanması ve ödenmesi noktasında tereddütlerin bulunduğu bildirildiğinden konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından, Sosyal Güvenlik Kurumundan ve Kurumumuz Hukuk Müşavirliği'nden görüş sorulmuştur. Kurumumuz Hukuk Müşavirliği'nin 03.02.2016 tarihli ve 1900 sayılı cevabi yazısı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 04.02.2016 tarihli ve 2412 sayılı cevabi yazısı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'nın 18.04.2016 tarihli ve 2251225 sayılı cevabi yazısı, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü'nün 10.05.2016 tarihli ve 4272 sayılı ve 26.04.2016 tarihli ve 3768 sayılı cevabi yazıları ekte gönderilmektedir.

Kurumumuz Hukuk Müşavirliği'nin ekte gönderilen görüş yazısında anılan yönetmelik hükmünden hareketle; "...bu sözleşmeden yararlanmayı hak eden işçilere yüklenici tarafından ödenen   ücret   ve   sosyal   hak   tutarı   sonucunda   oluşacak   olan fiyat   farkının    "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik'in Fiyat farkının hesabı ve ödenmesi başlıklı 5 inci maddesinde öngörüldüğü şeklinde yükleniciye ödenmesinin iktiza etmekte olduğu değerlendirilmektedir. " ifadesine yer verilmiş olsa da oluşan tereddütlerin giderilmesi amacı ile anılan yönetmeliği yayımlayan ve yürütücüsü olan Maliye Bakanlığından görüş sorulmuştur. Maliye Bakanlığından alınan 10.05.2016 tarihli ve 4272 sayılı görüş yazısında özetle; yönetmelikle amaçlananın toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan ücret ve sosyal haklarda meydana gelen artışın ihale sözleşmesinin tarafı olan yükleniciye yapılmasından sonra yüklenici marifetiyle çalışanlarına ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Bu bağlamda toplu iş sözleşmelerinde;

1. Öncelikle Maliye Bakanlığı'nca yayımlanan "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik" hükümlerine göre hareket edilecektir.

2. Kamu İşveren Sendikası ile yürütülen toplu iş sözleşmeleri ile ilgili olarak yukarıda belirtilen ve ekte gönderilen görüş yazıları da dikkate alınarak ödemeler gerçekleştirilecektir.

3. Kamu İşveren Sendikası ile yürütülmeyen toplu iş sözleşmeleri ile ilgili olarak ekte yer alan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 08.12.2015 tarihli ve 28020 sayılı ve 18.04.2016 tarihli ve 9673 sayılı yazısı çerçevesinde hareket edilecektir. Söz konusu yazılarda özetle; toplu iş sözleşmesi prosedürü kamu işveren sendikası tarafından yürütülmemiş ve sonuçlandırılmamış olan toplu iş sözleşmeleri ile belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışlarından Kurumumuza bağlı idarelerin sorumlu tutulamayacağı ve 4857 sayılı İş Kanunun 2 nci maddesin 7 nci fıkrası uyarınca da asıl işveren sıfatından dolayı ücret farkına hükmedilemeyeceği belirtilmiştir.

4. İmzalanan toplu iş sözleşmeleri ve uyuşmazlık halinde alınan Yüksek Hakem Kurulu kararlarının metinlerinin Birliklerimizce iyi incelenmesi ve sözleşmenin taraflarından birinin mutlaka Sağlık Bakanlığı'nın üyesi bulunduğu Kamu İşveren Sendikası olup olmadığına dikkat edilmesi, kamu işveren sendikasının verilen yetkiyi kabul edip etmediğinin kontrol edilmesi gerekmektedir. Zira kamu işveren sendikası genellikle, ihale sözleşmesinin bitimine l(bir) yıldan az süre kalması halinde yetkiyi kabul etmemekte ve toplu iş sözleşmesi görüşmelerine katılmamaktadır. Bu durumda, 3 üncü madde de belirtildiği üzere kamu işveren sendikasının taraf olmadığı toplu iş sözleşmesinden kaynaklı fiyat farkının ödenmemesi gerekmektedir.

5. Kıdem tazminatı hesabı ile ilgili olarak toplu iş sözleşmesinden kaynaklı fark oluşmuş ise bu fark ile ilgili olarak yükleniciye herhangi bir ödeme yapılmayacak olup, oluşan fark talep edilmesi halinde direkt işçinin banka hesabına yatırılacaktır.

6. Toplu iş sözleşmesinden yararlanma konusunda ilgili toplu iş sözleşmesinin yararlanma koşulu ile ilgili maddesine ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre hareket edilmesi gerekmektedir.

7. Toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan ücret ve sosyal haklarda meydana gelen artışın bu haktan yararlanacak işçilere zamanında ve tam olarak yansıtılabilmesi önem arz etmektedir. Yükleniciye yapılacak ödeme sonrasında yüklenicinin hesaplarına haciz veya bloke konulmasına bağlı olarak ödeme aczine düşmesi durumunda işçi ücretlerinin zamanında veya hiç ödenememesi durumu ortaya çıkabilmektedirler. Hakları ödenmeyen işçiler haklarını yargı yoluyla aramakta, yargı kararları çerçevesinde firmalarla birlikte sağlık tesislerimiz de müteselsilen sorumlu tutulabilmektedirler. Bu nedenle toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan ve geçmişe yönelik toplu olarak ödenecek fiyat farkı ödemelerinde;