Şimdi bu yöntemleri tanıyalım
Prof. Dr. Metin Özata’nın Gürer Yayınları’ndan çıkan ‘Guatr ve Tiroid Rehberi’ hastalıkların teşhisinde kullanılan teknikleri anlatıyor. Sıklıkla kullanılan kan testleri, serbest T3 ve T4, TSH, anti-TPO ile anti-tiroglobulin antikoru, TSH-reseptör antikoru, tiroglobulin ve kalsitonin hormonlarının düzeylerini ölçer. T4 ve T3 hormonlarının normal sınırın altında veya üstünde olması tiroid bezinin iyi çalışmadığının göstergesidir. Hormonlar düşükse beziniz az çalışıyor, yüksekse çok çalışıyor demektir. Ölçüm yaptırırken serbest T3 ve T4 hormonlarını baz almak en iyisidir.
TSH HORMON ÖLÇÜMÜ
0.4-2.5 arası normaldir, yani bez normal çalışıyor demektir.
2.5-4 arası ileride tiroid bezi yetmezliği gelişebileceği gösterir.
4-10 arası hafif yetmezlik vardır ve tedavi gerekir.
10’dan büyükse belirgin yetmezlik vardır, yani az çalışıyor demektir ve tedavi gerekir.
Tiroid bezinin hastalıkları
Guatr: Tiroid bezinin büyümesine denir.
Nodül: Tiroid bezinin içinde normal dışı doku oluşmasıdır.
Tiroidit: Tiroid bezinin iltihabına denir.
Hipertiroidi: T4 ve T3 hormonlarının bezden aşırı salgılanması durumudur.
Hipotiroidi: Tiroid hormonlarının (T4 ve T3) az salgılanması durumudur.
Sintigrafi: Damardan ‘teknesyum’ denilen radyoaktif bir madde verilerek tiroid bezinin filmi çekilir. Nodülün sıcak ya da soğuk olduğu anlaşılır.
İnce iğne aspirasyon biyopsisi: Damardan kan alınır gibi tiroid bezindeki nodülden plastik enjektörle parça alınır. Biyopsi sonucuna göre, ilaç tedavisi ya da ameliyata karar verilir.
GUATRA NE KADAR YAKINSIZ?
“Acaba tiroid hastalığına kimler daha yakın” sorusu kafanızı kurcalıyorsa aşağıdaki listeye bir göz atmanızda fayda var.
Genetik: Ailesinde tiroid nodülü veya kanseri bulunanlarla guatr, Haşimoto ve Graves hastalığı geçirmiş olanlar.
Yaşlılık: Kadınlarda 50, erkeklerde ise 60 yaşından sonra tiroid bezi hastalığı artmaktadır.
Hastalık ya da ameliyat geçirmek: Daha önce hastalığı geçirmiş olanlarda tekrarlama olasılığı vardır. Tiroid bezinde ‘aşırı çalışma’ veya ‘yetmezlik’ olan ya da troid bezi iltihabı geçirenlerin hormonlarında değişiklikler olabilir. Kadınların yüzde 5-7’sinde doğumdan sonraki bir yıl içinde tiroid yetmezliğine rastlanabilir. Diğer tehlike yaratan hastalıklarsa şunlar: Menopoz, kansızlık, kolestrol, şeker hastalığı, Down sendromu, meme kanseri, Hepatit C.
Hipertiroid BELiRTiLERi
(AŞIRI ÇALIŞAN)
- Kilo kaybı l Kaslarda zayıflık l Ellerde titreme l Uyumada zorluk l Çarpıntı l Saçlarda incelme ve dökülme l Ciltte incelme ve nemlilik ile aşırı terleme l Bağırsak hareketlerinde artma ve bazen ishal l Sinirlilik hali l Gözlerde ileri doğru fırlama l Adetlerde bozulma l Sıcağa tahammül edememe l Erkeklerde memelerde büyüme l Kemik erimesi (Osteoporoz)
Hipotiroid ŞiKAYETLERi
(AZ ÇALIŞAN)
-Halsizlik, güçsüzlük, kolay yorulma l Üşüme, soğuğa tahammülsüzlük l Seste kısıklık ve kalınlaşma l El, yüz ve bacaklarda şişlik l Ciltte kuruma, kabalaşma veya kalınlaşma l Saçlarda dökülme l Kas krampları l Depresyon, uyku bozukluğu, uyku hali l Kabızlık l Kadınlarda adet bozukluğu l Kilo alma l Hafızanın zayıflaması, hatırlamada zorluk l Nabız sayısında azalma l Hareketlerde yavaşlama l Terlemede azalma
Nodüler guatr
Tiroid nodülleri, bez içinde oluşan anormal dokulardır. Nodüller için en önemli endişe konusu yüzde 5’inde tiroid kanseri olmasıdır. Nodüllerin yüzde 50’si tek nodül, yüzde 50’si çok nodül olarak bulunur. İkisinde de kanser oranı aynıdır. Nodüller elle muayene sırasında saptanabildiği gibi ultrasonla da saptanır. Sintigrafi bulgularına göre nodüller soğuk, sıcak ve ılık olarak üçe ayrılır. Nodüllerin yüzde 70-80’nini soğuk, yüzde 10’unu sıcak ve yüzde 10’unu ılık nodül oluşturur. Soğuk nodüllerde kanser oranı daha fazladır.
