Bilindiği gibi geçtiğimiz yıl 18 Temmuz’da Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği (TDUEY) yayınlandı. Yaklaşık 1 yıl hazırlık çalışmaları sürdürülen Yönetmelikle ilgili Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri’nin görüşlerini alarak her aşamada katkı sunmaya çaba göstermişti. Bu çabalar Sağlık Bakanlığı tarafından sınırlı düzeyde dikkate alındı ve önemli itiraz ve çekinceleri içeren Yönetmelik uygulamaya konuldu.
Yönetmelik hükümlerinin uygulanması ile ilgili çalışmalar sürdürülürken, Türk Tabipleri Birliği ve Uzmanlık Dernekleri tarafından iptal davaları açıldı. Bu davalarda Danıştay 8. Dairesi tarafından bazı hükümlerin yürütmesin durdurulmasına karar verildi. Henüz Yönetmelik hakkında açılan bütün davalar Daire tarafından görüşülmese de verilen kararlar Danıştay Web sayfasında güncel kararlar bölümünde yayınlanmaktadır. Daire kararları hakkında Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kuruluna gerek davacılar gerekse davalılar itiraz etmektedir. Pek çok itiraz görüşülmeyi beklemekle birlikte içlerinde görüşmesi tamamlanan dosyalar da bulunmaktadır. Bu aşamada gelen sorular üzerine Danıştay Web sayfasından edinilen bilgiler ışığında yürütmeyi durdurma kararları ve sonuçlarına ilişkin açıklamaların paylaşılmasında yarar görülmüştür.
Yönetmelik hakkında verilen yürütmeyi durdurma kararlarını maddeler göre gruplandıracak olursak;
1- Uzmanlık eğitimini kısa süreli yapabilecek uzmanların TUS yerine YDUS ile asistan olmalarına olanak sağlayan 15. maddenin ilgili hükmünün yürütmesi durduruldu.
Bilindiği gibi öteden beri kimi uzmanlık dallarının ilgili uzmanlık dallarında daha kısa süreli uzmanlık eğitimi görerek ikinci bir dalda uzman olma olanakları var idi. Ancak bu eğitime başlayabilmek için TUS’a girip kazanmaları gerekiyordu. TDUEY’de ise kontenjan açılırsa uzman oldukları alanda Yan Dal Uzmanlığı Giriş Sınavı ile de ana dal asistanı olunabileceğine ilişkin düzenleme yapılmış ve ilk uygulaması Mayıs 2010 YDUS’ta yapılmıştı. Yürütmeyi durdurma kararı ile uzmanlar yine eskiden olduğu gibi TUS’a girerek ilgili alanlarda kısa süreli uzmanlık eğitimi alabilecekler.
2- Eğitim süresini tamamladıkları halde bitirme sınavına girmeyenlerin belli bir süre içinde başvuru yapıp sınava girmezler ise eğitimlerinin geçersiz sayılacağına ilişkin geçici 6. maddenin yürütmesi durduruldu.
TDUEY’nin geçici altıncı maddesi ile eğitim süresini tamamladığı halde bitirme sınavına girmeyen hekimlerle ilgili sınava girmeleri için hak düşürücü bir süre getirilmişti. Kurumların asistan ihtiyaçlarının karşılanması, uzmanlık sonrası devlet hizmeti yükümlülüğü için öğretim üyelerinin kurumlarında görevlendirilmemesi veya eş durumu atamalarında aile birliğini gözetmeyen Sağlık Bakanlığı uygulamaları gibi nedenlerle hekimler uzmanlık ve yan dal uzmanlık sınavlarına girmekte gecikiyorlardı. Bu durumda olan hekimlerin 18 Temmuz 2009’dan itibaren üç ay içinde başvurup altı ay içinde sınava girmezler ise eğitimlerine dayalı olarak hak iddia edemeyecekleri yönündeki düzenlemenin yürütmesi durduruldu. Benzeri durumda olan hekimler geçici maddedeki süre sınırlamasına tabi olmaksızın bitirme sınavına girme olanağına sahip oldular.
3- Uzmanlık Eğitim Süreleri yönünden yürütmeyi durdurma kararı verilen uzmanlık dalları hangileridir?
2002 yılında Tıpta Uzmanlık Tüzüğünde düzenlenen eğitim süreleri TDUEY ile birçok uzmanlık dalı yönünden kısaltılmıştı. Bu işleme karşı dava açan kimi uzmanlık dalları yönünden sürenin azaltılmasına yönelik düzenlemelerin yürütmesi durduruldu. Bu dallar;
- Kalp ve Damar Cerrahisi
- Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahisi
- Kadın Hastalıkları ve Doğum
Uzmanlık alanlarıdır. Bu üç alan dışında genel olarak bütün dalların sürelerine ilişkin bir yürütmeyi durdurma kararı bulunmamaktadır.
4- Uzmanlık Eğitim Süreleri yönünden yürütmeyi durdurma kararı verilen uzmanlık dallarında asistanların eğitim süreleri ne olacaktır?
Süre yönünden yürütmeyi durdurma kararları özet olarak; “eğitimi süresini belirleyen düzenlemeleri hukuki bir zemine oturtacak, idarenin takdir hakkını ve düzenleme yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri uyarınca kullandığını ortaya koyacak bilimsel gerekçenin bulunmaması” nedeni ile verilmiştir. Bu gerekçe uyarınca Sağlık Bakanlığının ilgili tarafların katılımına olanak verecek bir biçimde bilimsel kurulları toplayarak sonucuna göre bu süreleri yeniden düzenlemesi gerekmektedir.
Esasen yürütmeyi durdurma kararları işlemi baştan itibaren geçersiz kılmakla birlikte kararın uygulaması da gerekçesine göre yapılacaktır. Gerekçede uzmanlık eğitim süresinin kısa ya da uzun olmasına yönelik bir hukuka aykırılık tespiti değil, bu sürenin tespiti yönteminin hukuka uygun olmadığına ilişkin bir tespit olduğundan bilimsel kurul kararına göre yeni bir sürenin belirlenmesi söz konusu olacaktır. Yürütmeyi durdurma kararı ile hem mevcut süre geçersiz hale gelmiş hem de Tıpta Uzmanlık Tüzüğünün ilgili maddesindeki sürelere ilişkin hükümler yürürlükte değildir.
Ancak kamu hizmetlerinin kesintisiz sürdürülmesi ve bireyler yönünden hukuki güvenliğin, sağlanması gerekmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından, bu süreçte görevli kuruluş olarak belirsizliğin giderilmesi ve yargı kararlarının uygulanmasına ilişkin en geç 30 günlük sürelerin de geçtiği gözeterek acilen yeni düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
Bu arada eğitim sürelerine yönelik yürütmeyi durdurma kararı verilen asistanlar yönünden ise TDUEY’in geçici 2. maddesinin dikkate alınarak eğitim süreleri konusunda uygulamalar aşağıdaki olasılıkları göre belirlenecektir.
- 18 Temmuz 2009 tarihinde asistan olan ve Yönetmelik ile getirilen daha kısa eğitim süresinden yararlanmak için başvurmamış olan hekimlerin durumunda değişiklik olmayacaktır. Bu hekimler uzun eğitim süresini öngören Tıpta Uzmanlık Tüzüğü hükümlerine tabi olmaya devam edeceklerdir
- 18 Temmuz 2009 tarihinde asistan olanlardan Yönetmeliğe tabi olmak için başvuruda bulunanlar ile 18 Temmuz 2009 tarihinden sonra sınava girerek asistan olan hekimler yönünden ise bir boşluk oluşmuştur. Bunlar yönünden asistanlık eğitimine başladıkları tarihteki sürelerin uygulanacağı düşünülebilir. Ancak Sağlık Bakanlığı tarafından yönetmelikte yapılacak bir düzenleme ile boşluğun giderilmesinden sonra belirlenen sürenin Yönetmelikte mevcut süreden farklı olması halinde; süre farkının uzmanlık eğitimine etkilerini de değerlendirilerek bir geçiş hükmünün konulması gerekmektedir. Bu halde önümüzdeki dönemde yapılacak düzenlemeler ve geçiş dönemi hükümlerine göre tabi olunacak süreler aynı ya da farklı olabilecektir.
5- Ekli Çizelgeler Yönünden Hangi alanlarda Yürütmeyi Durdurma Kararları Verilmiştir?
- Diş Hekimliğine bağlı ve içinde Ağız Diş ve Çene Cerrahisi da bulunan altı uzmanlık alanını düzenleyen iki nolu çizelge yönünden,
- Tıbbi Parazitoloji alanını, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalına bağlı iki yan dal olarak belirleyen üç nolu çizelgenin 43. satırı yönünden,
- Algoloji yan dalını ve bu yan dalın bağlı olduğu ana dalları düzenleyen Ek-3 sayılı çizelgenin 1. satırının bağlı ana dallar kısmında Beyin ve Sinir Cerrahisi ana dalına yer verilmemesi yönünden,
- Klinik Nörofizyoloji yan dalını ve bu yan dalın bağlı olduğu ana dalları düzenleyen Ek-3 sayılı çizelgenin 33. satırının Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon ana dalına yer verilmemesi yönünden ,
- Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite disiplinine Ek-3 sayılı çizelgede yer verilmemesi yönünden,
- Periferik Damar Cerrahisi disiplinini Genel Cerrahi ana dalına bağlı yan dal olarak ihdas eden Ek-3 sayılı çizelgenin 36. sırası yönünden,
- Yoğun Bakım ve Çocuk Bakım yan dallarını ve bu yan dalların bağlı olduğu ana dalları düzenleyen Ek-3 sayılı çizelgenin 21. ve 45. satırları yönünden,
Yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.
6- Yürütmesi Durdurulan Alanlarda Yargı Kararlarına göre Hangi İşlemler Yapılacaktır.
Yukarıda değinildiği üzere Danıştay 8. Dairesi tarafından verilen kararlar “idarenin takdir hakkını ve düzenleme yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri uyarınca kullandığını ortaya koyacak bilimsel gerekçenin bulunmadığı” gerekçesi ile verilmiştir. Bu gerekçe ışığından idare tarafından oluşturulacak bilimsel kurulların kararlarına göre yeni düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Ancak kararların gerekçelerine göre de süreçlerinde farklılık bulunan alanları gruplamak olanaklıdır.
- Diş Hekimliğine bağlı ve içinde Ağız Diş ve Çene Cerrahisi da bulunan altı uzmanlık alanı ,Tıbbi Parazitoloji alanı, Periferik Damar Cerrahisi yan dalı, Yoğun Bakım ve Çocuk Bakım yan dalları alanlarında bilimsel kurul raporunun sonuçlarına göre nasıl bir düzenleme yapılacağı veya yapılıp yapılamayacağı belli olacaktır. Dolayısıyla bu alanlarda çalışmaları bulanan hekimlerin uzmanlık belgesi için Tıpta Uzmanlık Kurulu’na yaptıkları başvuruların sonuçlandırılması olanağı bu aşamada kalmamıştır.
- Algoloji ve Klinik Nörofizyoloji yan dalları yönünden ise mevcut düzenlemenin yürütmesi durdurulmamış olup yalnızca noksan düzenleme nedeniyle yürütmeyi durdurma kararı verilmiştir. Bu nedenle Algolojinin dava açan uzmanlık dalları yönünden de yan dal olarak düzenlenmesi talebinin bilimsel kurul raporuna göre belirlenmesi gerekmektedir.
- Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite disiplini ise Yönetmelikte hiç yer almamakta olup, bilimsel kurul raporunun sonucuna göre yan dal alanı olarak düzenlenip düzenlenmemesine karar verilecektir.
7- Yürütmesi Durdurulan Geçici Maddeler ve Etkileri Nelerdir?
- Yönetmeliğinin Geçici 9. maddesinde yer alan "Ağız, Yüz ve Çene Cerrahisi" ibaresi nin yürütmesi durdurulmuştur. Karar ; “Ağız, Yüz ve Çene Cerrahisi disiplininin; tıpta uzmanlık eğitimine ilişkin idari düzenlemelerdeki konumu itibariyle Cerrahi Tıp Bilimleri alanında yer aldığı, tıp biliminde yeni bir alan olmadığı ve 1973 ile 2002 yıllarında yayımlanan idari düzenlemelerde yer almasa da 1947 yılından itibaren ülkemizde tıp alanında uygulaması bulunan cerrahi bir tıp disiplinini ifade ettiği anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda; 1947 yılında yayımlanan Tababet Uzmanlık Belgeleri Hakkında Tüzük ile mevzuatımıza giren ve ülkemizde tıp alanında uygulaması bulunan cerrahi bir tıp disiplinini ifade eden Ağız,Yüz ve Çene Cerrahisi alanında; sağlık hizmetinin sunumu ve uzmanlık eğitim süreci için, bu alanda çalışmalarda bulunmuş hekimlerden faydalanmayı öncelikli hale getiren bir gerekliliğin (aciliyetin) varlığından söz etmek mümkün olmadığından, uzmanlık unvanının kazanılmasına etken olan eğitim süreci ve başarılı olma özellikleriyle çeliştiği açık olan Ağız,Yüz ve Çene Cerrahisi alanında istisnai bir şekilde uzmanlık belgesi verilmesini öngören dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamaktadır” gerekçesi ile verilmiştir. Bu nedenle Ağız,Yüz ve Çene Cerrahisi alanında istisnai bir şekilde uzmanlık belgesi almak üzere Tıpta Uzmanlık Kuruluna başvuran adaylara uzmanlık belgesi verilemeyecektir.
- Yönetmeliğinin Geçici 10. maddesinde yer alan "Cerrahi Onkoloji" ibaresinin yürütmesi durdurulmuştur. Karar; , “1973 yılında yayımlanan Tıpta Uzmanlık Tüzüğüyle mevzuatımıza giren 2002 yılına kadar bir yan dal olarak varlığını koruyan ve yargı kararıyla 2002 yılında yayımlanan Tıpta Uzmanlık Tüzüğünde yer almaması hukuka aykırı bulunan Cerrahi Onkoloji yan dal alanında; Cerrahi Onkoloji yan dal alanında; sağlık hizmetinin sunumu ve uzmanlık eğitim süreci için, yan dal uzmanlık belgesi bulunmamasına rağmen bu alanda faaliyet ve çalışmalarda bulunmuş hekimlerden faydalanmayı öncelikli hale getiren bir gerekliliğin (aciliyetin) varlığından söz etmek mümkün olmadığından, yan dal uzmanlığıyla ilgili eğitim sürecini oluşturan yan dal asistanlığının belirtilen koşulları karışısında, uzmanlığın kazanılmasına etken olan eğitim süreci ve başarılı olma özellikleriyle çeliştiği açık olan Cerrahi Onkoloji yan dalında istisnai bir şekilde yan dal uzmanlık belgesi verilmesini öngören dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamaktadır” gerekçesi ile verilmiştir. Bu nedenle cerrahi onkoloji yan dal uzmanlık belgesi almak üzere Tıpta Uzmanlık Kuruluna başvuran adayların bu aşamada başvuruları sonuçlandırılamayacaktır.
- Yönetmeliğinin Geçici 10. maddenin 1. fıkrasında yer alan “Periferik Damar Cerrahisi” ibaresinin, hukuka aykırı olarak ihdas edilmiş Periferik Damar Cerrahisi yan dal alanında uzmanlık belgesi verilmesini sağlayacak olması” nedeniyle yürütmesi durdurulmuştur. Bu nedenle yan dal uzmanlık belgesi almak üzere Tıpta Uzmanlık Kuruluna başvuran adayların bu aşamada başvuruları sonuçlandırılamayacaktır.
- Biyoloji bölümü mezunlarının tıpta uzmanlık sınavına girmelerini engelleyen Yönetmeliğin geçici 4. maddesinin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmişse de itiraz üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri tarafından itiraz kabul edilerek yürütmeyi durdurma kararı kaldırılmıştır. Biyoloji mezunlarının tıpta uzmanlık sınavlarına girerek laboratuar dallarından uzman olmaları sözkonusu olamayacaktır.
Türk Tabipleri Birliği
