Tıkalı damarlar kangrene, felce, kalp krizine yol açıyor

Damar sertliğinin hastaların yaşam kalitesini neredeyse sıfırladığını söyleyen damar cerrahı Doç. Dr. Yusuf Kalko,  "Tıkalı damarlar kangrene de neden olabilir, felce de, kalp krizine de! Oysa 50 yaşından sonra yılda bir kez yapılacak bir check-up ya da basit bir muayeneyle bile bu riskler önlenebilir" diye konuştu.

Da­mar­lar­da­ki tı­ka­nık­lı­ğın top­lum­da sık­ça gö­rü­len fel­ce ne­den ola­bi­le­ce­ği­ni be­lir­ten Me­di­cal Park Bah­çe­li­ev­ler Has­ta­ne­si­’n­den da­mar cer­ra­hı Doç. Dr. Yu­suf Kal­ko; be­lir­ti­le­re kar­şı uya­nık olun­ma­sı ve er­ken ön­lem alın­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni söy­le­di.

Özel­lik­le si­ga­ra kul­la­nı­mı, ko­les­te­rol­den zen­gin bes­len­me ki, Türk mut­fa­ğı ne ya­zık ki da­mar­la­rın en bü­yük düş­ma­nı, şe­ker has­ta­lı­ğı ve hi­per­tan­si­yon gi­bi risk fak­tör­le­riy­le bir­lik­te da­mar­lar es­nek­li­ği­ni kay­be­der, tı­ka­nır ya da dar­lık olu­şur, ya­ni da­mar sert­li­ği or­ta­ya çı­kar.

Kalp da­mar cer­rah­la­rı­nın en bü­yük be­la­sı da­mar sert­li­ği­dir; çün­kü kalp, şah ve ba­cak da­mar­la­rı­nın tı­kan­ma­sı­nın te­mel ne­de­ni da­mar sert­li­ği­dir. Kalp da­mar­la­rı­nın tı­kan­ma­sı kalp kri­ziy­le, ayak da­mar­la­rı­nın tı­kan­ma­sı kan­gren­le ve hat­ta ayak­la­rın ke­sil­me­siy­le, şah da­mar­la­rı­nın tı­ka­nık­lı­ğı ise felç­le so­nuç­la­na­bi­li­yor. Eğer bir ki­şi­nin şah da­ma­rı tı­ka­lıy­sa ve za­ma­nın­da ön­lem al­ma­dıy­sa bu­nun so­nu­cu felç ola­bi­lir.

As­lın­da bu has­ta­la­ra ta­nı koy­mak hiç zor de­ğil ama ma­ale­sef ru­tin­de bu has­ta­lar at­la­na­bi­li­yor. Hal­bu­ki 50 ya­şın­dan son­ra ya­pı­la­cak çok ba­sit bir mu­aye­ne ve yıl­da bir kez dü­zen­li ola­rak ya­pı­la­cak check-up’­la tüm bu risk­le­ri ve kö­tü so­nuç­la­rı ön­le­ye­bil­mek müm­kün.

İŞ İŞ­TEN GEÇ­ME­DEN!

Va­him so­nuç­la­rın ol­ma­ma­sı için özel­lik­le 50 ya­şın­dan son­ra her has­ta­nın da­mar sert­li­ği an­la­mın­da ge­rek kalp da­ma­rı, ge­rek şah damarı, gerek bacak damarı anlamında rutin aralıklarla kontrolden geçmesi lazım. Çünkü bunlar aslında önlenebilecek rahatsızlıklar.

Çok basit bir boyun dinlemeyle bile bunu anlayabiliriz. Stetoskopla, darlıktan geçen kanın titreşmesi ile üfürüm denen bir ses duyarız ve buna bağlı olarak hastada darlık olup olmadığını anlayabiliriz. Çok basit bir muayeneyle ve check-up ile riskleri ve bu hastaların felç olmasını önleyebiliriz. Bu hastalar vaktinde gelseler, önceden önlemini alsalar felç geçirmeyecekler, hayat kaliteleri de düşmeyecek. Bir sürü yatalak durumdaki felç geçirmiş hastaların da­ha ön­ce­den kur­tul­ma şans­la­rı var­dı.

ŞE­KER HAS­TA­SI­NA RU­TİN DA­MAR KON­TRO­LÜ ŞART

Tür­ki­ye­’de­ki en önem­li has­ta gru­bu­nu şe­ker has­ta­la­rı oluş­tu­ru­yor. Şe­ker has­ta­la­rı ge­nel­lik­le ayak­la­rın­da ağ­rı duy­maz­lar, çün­kü ay­nı za­man­da nö­ro­pa­ti de­di­ği­miz si­nir tu­tu­mu olur. Has­ta­nın ayak­ka­bı­sı aya­ğı­nı vu­rur, aya­ğın­da ya­ra çı­kar, aya­ğı kö­tü­ye gi­din­ce bi­ze baş­vu­rur; çün­kü du­rum­dan ha­ber­siz­dir.

Ayak­la­rın­da ka­pan­ma­yan ya­ra­lar­la, da­ya­nıl­maz ağ­rı­lar­la hat­ta kan­gren­li hal­de bi­ze ge­lir­ler. Oy­sa bu has­ta­lar çok ba­sit da­mar mu­aye­ne­si ve da­mar tah­li­liy­le de­ğer­len­di­ril­di­ğin­de, er­ken za­man­da ayak­la­rı­nı kur­ta­ra­bi­lir­ler. Bu ne­den­le şe­ker has­ta­lı­ğın­da da­mar kon­tro­lü ya da ru­tin kon­trol­le­rin ya­pıl­ma­sı ha­ya­ti önem ta­şı­yor.

BU BE­LİR­Tİ­LER VAR­SA AYAK DA­MAR­LA­RI­NI­ZI BİR UZMANA GÖSTERİN

Ba­cak da­mar­la­rın­da­ki tı­kan­ma­nın ilk be­lir­ti­si to­pal­la­ma­dır. Uy­luk kas­la­rın­da, bal­dır­lar­da ya da diz böl­ge­sin­de­ki da­mar­larda tı­ka­nık­lık var­sa bun­la­rın oluştura­ca­ğı ağ­rı to­pal­la­ma­ya ne­den olur.

*Has­ta­lar to­pal­la­dı­ğı için gi­de­rek yü­rü­me me­sa­fe­si kı­sa­lır ve bir sü­re son­ra hiç yü­rü­ye­mez­ler.

*Has­ta ak­şam­la­rı aya­ğı­nın hep so­ğuk ol­du­ğu­nu söy­ler ki, bu du­rum kan­gre­ne işa­ret ede­bi­lir.

*Bir sü­re son­ra is­ti­ra­hat ağ­rı­la­rı baş­lar. Has­ta uyur­ken bi­le ayak­la­rın­da şid­det­li ağ­rı olur, hat­ta mor­fin bi­le ağ­rı­la­rı­nı kese­mez.

*Ayak­ta renk de­ği­şi­mi (mo­rar­ma, si­yah­laş­ma) görülür.

*Tır­nak­lar­da bes­len­me bo­zuk­lu­ğu vardır.

*Kıl­lar­da dö­kül­me başlar.

*Di­ya­bet­li has­ta­lar­da iyi­leş­me­yen ya­ra­lar meydana gelir.

Vücudun felç sinyalleri

*Ge­çi­ci gör­me kay­bı

*Göz­ler­de ka­rar­ma (per­de in­me­si)

*Ge­çi­ci bay­gın­lık­lar

*Ge­çi­ci şu­ur kay­bı

*Ge­çi­ci kol­da güç­süz­lük

*Baş dön­me­si gi­bi be­lir­ti­ler felç ha­ber­ci­si ola­bi­lir!

BACAĞINIZDAKİ ÖDEMİN NEDENİ KALBİNİZ OLABİLİR!

Kar­di­yo­lo­ji uz­ma­nı Prof. Dr. Ba­ha­dır Dağ­de­vi­ren, kalp sağ­lı­ğıy­la il­gi­li uya­rı­lar­da bu­lun­du. Prof. Dağ­de­vi­ren kal­bin ver­di­ği sin­yal­ler ara­sın­da en önem­li­le­ri­ni şöy­le sı­ra­la­dı: Mi­de ağ­rı­sı ve gaz çı­kar­ma, tok kar­nı­na ve so­ğuk ha­va­da gö­ğüs ağ­rı­sı, ba­cak­lar­da ödem.

El­de­ki im­kan­lar­la ki­şi­nin ge­le­cek­te­ki kalp kri­zi ris­ki­ni be­lir­le­mek müm­kün; an­cak ne şe­kil­de olacağını, nasıl olacağını söylemek tıpkı deprem gibi mümkün değil. Bu nedenle tıpkı depremdeki gibi önceden hazırlıklı olmak gerekir. İşte bu yüzden yapılacak bir kalp check-up’ı bize önemli kılavuzluk yapacaktır.

Kardiyolojik check-up; kalp hastalıklarının risk faktörleri yönünden incelenmesi olarak tanımlanabilir. Bu işlem, koruyucu hekimlik uygulamaları çerçevesinde, olabilecek felaketleri önceden tespit edip, tedbir almamızı sağlar. Bu işlemler esnasında hasta olanlar ve ileride kalp hastası olma olasılığı olan insanlar da tes­pit edi­lir, ön­le­yi­ci ted­bir­ler ile ola­sı has­ta­lı­ğın önü­ne ge­çi­le­bi­lir.

ADIM ADIM KALP CHECK UP’­I

*40 yaşından sonra herkesin yılda bir kez kalp yönünden check-up yaptırması şart.

*Check-up sırasında da mutlaka kan yağları, kan şekeri kontrol edilmeli, efor testi yapılmalı.

*EKG ve akciğer filmi çekilmeli.

*ECHO hiç olmazsa bir kez yapılmalı.

*Kapak problemi varsa her yıl tekrarlanmalı, yoksa 3-4 yılda bir tekrarlanmalıdır.

Kalbinizin sesini iyi dinleyin

*Kalp so­ru­nun­da, ilk be­lir­ti göğ­sün or­ta­sın­da his­se­di­len ağ­rı­dır. Göğ­sü ağ­rı­yan her­kes dok­to­ra git­me­li.

*El­bet­te her gö­ğüs ağ­rı­sı sa­de­ce kalp has­ta­lık­la­rı be­lir­ti­si de­ğil­dir; ba­zı mi­de, ye­mek bo­ru­su ra­hat­sız­lık­la­rı, bo­yun omur has­ta­lık­la­rı gö­ğüs ağ­rı­sı­na ne­den ola­bi­lir. An­cak, “Gö­ğüs ağ­rı­sı­nın kalp­le iliş­ki­si var mı” di­ye mut­la­ka sor­gu­lan­ma­lı.

*Özel­lik­le yü­rü­mey­le, mer­di­ven çık­may­la gö­ğüs ağ­rı­sı­nın ne­de­ni araş­tı­rıl­ma­lı.

*Tok kar­nı­na ve so­ğuk ha­va­lar­da his­se­di­len göğ­sün or­ta­sın­da­ki ağ­rı cid­di­ye alı­nıp sor­gu­lan­ma­lı.

*Kalp kri­zi ge­çi­ren bir­çok has­ta­nın da­ha ön­ce­den mi­de ağ­rı­sı ve gaz çı­kar­ma şi­ka­ye­ti ol­du­ğu göz­le­nir. Bu ne­den­le mi­de ağ­rı­sı ve gaz çı­kar­ma­nın kalp kri­zi ha­ber­ci­si ola­bi­le­ce­ği göz ar­dı edil­me­me­li ve ne­de­ni araş­tı­rıl­ma­lı.

*Kalp so­ru­nun­da gö­ğüs ağ­rı­sı da­ha son­ra sır­ta, omuz­la­ra, kol­la­ra da vu­rur.

*Ağ­rı dı­şın­da ne­fes dar­lı­ğı, na­bız­da dü­zen­siz­lik, bacak­lar­da ödem ve aşı­rı hal­siz­lik de kalp has­ta­lık­la­rı­nın önem­li bul­gu­la­rı­dır.

SERDA KIVILCIM - BUGÜN GAZETESİ