Tanıda geç kalınanların tedavisinde yanıtlar da geç alınıyor. Ayrıca bu hastaların ‘fırsatçı’ enfeksiyonlarla karşılaşma yüzdesi erken tanı alanlara göre daha yüksek. Erken teşhisin önemi büyük
HIV vücuda girdikten sonra 3-12 yıl belirti vermeyebilir. Korunmasız her türlü cinsel ilişki, güvenli olmayan kan alışverişi ve hamilelik öncesi test yaptırılması tavsiye ediliyor. HIV’in tanısı ELISA kan testleriyle konulur. Testlerde kanda HIV’e karşı gelişen antikor ve antijen olup olmadığına bakılır. İlk enfekte olunduğunda vücut, virüsle savaşmak için antikor/antijen üretmeye başlar ancak bu maddelerin testlerde saptanabilir düzeye ulaşması zaman alır. Bu zamana ‘pencere dönemi’ ya da ‘kuluçka dönemi’ denir.
TANI ÇEŞİTLERİ
p24 testi: Kanda antijene bakılır. Şüpheli temastan 2.5 hafta sonra test yaptırmak gerekir. Diğer testlere göre daha pahalıdır.
Anti-HIV testi: Kanda antikora bakılır. Şüpheli temastan iki hafta sonra test yaptırmak gerekir. Şüpheli temastan üç ay sonra elde edilecek negatif sonuç, kesin tanı kabul edilir.
Combo test: Kanda hem antijene hem de antikora bakılır. Şüpheli temastan iki hafta sonra test yaptırmak gerekir. Şüpheli temastan üç ay sonra elde edilecek negatif sonuç, kesin tanı kabul edilir. En yaygın ve en güvenilir testtir.
Testlerde ‘yalancı pozitiflik’ olabilir. Bu nedenle testi iki kere pozitif gelen kişiye doğrulama testleri yapılır. Kesin sonuç, bu testlerden sonra konur.
Hastalığın bulaşmasını önlemek için güvenli seks, HIV’e rağmen uzun ve kaliteli yaşam içinse test yaptırmak önemli. Uzmanlar, tedavinin hastalığın bulaşma hızını azaltacağına inanıyor. HIV’i baskılayan tedavide, CD4 denen HIV’in hedef aldığı bağışıklık sistemi hücrelerinin sayısı artırılıyor. Bu hücrelerin sayısı kanda ne kadar çok olursa hastalığın bulaşma riski de o kadar azalıyor. Öyle ki tedavi ve takip altındaki bir hastanın korunmasız ilişki dahi kurabileceği söyleniyor. Bu nedenle tüm hastaların tedavi altına alınmasıyla hastalığın yayılma hızının azalacağı, teorik olarak 2050’de de hastalığın yok edilmesinin mümkün olduğu belirtiliyor. Hesaplamalara göre Güney Afrika ülkeleri, Hindistan gibi hastalığın hızla yayıldığı bölgelerde tüm yeni vakalar bulunup ilaç verildiği takdirde 10 yıl içinde hastalığın görülme oranının yüzde birin altına çekilmesi hedefleniyor. Bunun için testlerin daha yaygın kullanılması gerektiğinin altı çiziliyor.
HIV sosyal ilşkilerle, öpüşmekle, sarılmakla, aynı ortamda bulunmakla, aynı çatal-kaşığı, havuzu, tuvaleti kullanmakla, gözle görünür miktarda kan içermedikçe tükürükle ve ter ile bulaşmaz.
Tükürükle HIV testi
Kan testlerinin yanı sıra HIV’i tespit etmek için tükürük testleri de geliştiriliyor. Ağız içinden alınan tükürük örneğiyle yapılan testler, 18’inci Uluslararası AIDS Kongresi’nde tanıtıldı. Bir çubuğun ucuyla ağızdan alınan tükürük, test tüpünün içindeki solüsyona sokuluyor ve 20-40 dakika sonra sonuç veriyor. Fiyatı 6-10 dolar arasında değişen testle ilgili yetkililer yanlış sonuç verme oranının çok düşük olduğunu vurguluyor.
Antiretroviral tedavi (HIV’i baskılayan tedavi)
Dünya Sağlık Örgütü’nün kronik hastalıklar listesindeki HIV, 1996’dan bu yana mevcut gelişmiş ilaç seçenekleriyle kontrol altında tutuluyor. Doğru zamanda ilaç tedavisine başlayan HIV pozitifler, kaliteli ve
sağlıklı bir yaşam sürdürebiliyor.
Nereden destek alabilirsiniz?
2006 yılında hizmete başlayan Pozitif Yaşam Destek Merkezi, HIV ile yaşayan herkese tıbbi, psikolojik, hukuki ve sosyal destek veriyor. İlk olarak kişilerin travmayı atlatması ve sonrasında HIV/AIDS konularında bilgilendirilmesi amaçlanıyor. HIV pozitiflere ve yakınlarına ücretsiz destek veren merkez, bugüne kadar 550’nin üzerinde kişiye yardımcı oldu.
Tedavideki amaç
-Altı ay içinde virüs sayısını 50 kopyaya indirmek (viral yük= kandaki HIV oranı)
- Viral yükü sürekli bu sayıda tutmak
- CD4 hücrelerinin sayısını artırarak bağışıklık sistemini güçlendirmek
- Yaşam kalitesini artırmak
- Yaşam süresini uzatmak
