Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çıkartılan iki ayrı düzenleme ile ilgili Türk Dişhekimleri Birliği tarafından açılan davalarda karar verildi. 2010 yılında yayınlanan 2010/41 sayılı Genelge ile 2013 yılında yayınlanan Sağlık Uygulama Tebliğinde, hastaların özel muayenehaneler ile diğer sağlık kuruluşlarından aldıkları hizmet için ödeme yapmayı Sağlık Bakanlığına bağlı ADSM’lerden sevk edilme koşuluna bağlamıştı.
Danıştay 15. Daire tarafından verilen Karar’da; uluslar arası sözleşmelerle birlikte Anayasa kurallarına da atıf yapılarak bireylerin sağlık hizmetlerine erişimlerinin kısıtlandığı, sağlık hizmetine erişebilmek için katlanılmaz külfetlere maruz bırakıldığı düzenlemelerin hukuka uygun olmadığına hükmedildi.
Karar gerekçesinde yer bulan önemli saptamalardan bir kısmı şöyledir:
“…tüm yurttaşların yaşama haklarının, devlet güvencesi ve onun pozitif yükümlülüğü kapsamı içinde koruma altında olduğu anlaşılmaktadır. Anayasa'nın 17. maddesinde düzenlenen "yaşama hakkı" yalnızca yaşamını sürdürmek anlamında değil "sağlıklı yaşama hakkı"na sahip olmak anlamındadır.Kişilerin sağlıklı olma hakkı bir kamusal korumaya tabi olduklarını ortaya koymaktadır.
Sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı, bir ekonomik ve sosyal haktır. Bu yönüyle kamuya ya da Anayasada geçen biçimiyle devlete belli yükümlülükler öngörür. Devlet bu ödevleri altına imza attığı "Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Sözleşmesi"nin de bir gereği olarak yerine getirmek ve herkesin sağlık hizmetlerinden yararlanması için gerekli tedbirleri almak, kişilerin sağlık hizmetlerinden gecikmeksizin yararlanmasını sağlamak durumundadır…
…salt sağlık harcamalarında tasarruf sağlamak, sağlık kurum ve kuruluşlarına yapılan ödemeler noktasında ortaya çıkan denetim noksanlığını gidermek amacıyla yapılan düzenlemelerin, sağlık hizmetinin tıp biliminin öngördüğü biçimde yerine getirilmesini engelleyecek nitelikte olmaması gerekir. Diğer yandan, hastalıkların geçmişte olduğu gibi, günümüzde de bireyleri ve toplumları tehdit eden risklerin en önemlilerinden biri olduğu dikkate alındığında, sağlık hakkının kullanılmasına engel teşkil edecek düzenlemelerin hukuka uygun olduğundan söz etmek mümkün değildir…”
Her ne kadar Karara konu olan düzenlemeler sonra çıkan tebliğlerle yürürlükten kaldırılmış ise de sağlık hizmetlerine erişim ile ilgili değerlendirmelerin çerçevesinin belirlenmesi bakımından söz konusu Danıştay kararları oldukça değerlidir.
Türk Dişhekimleri Birliği
