Yeni sosyal güvenlik tasarısına göre, doğum yapan kadına altı ay boyunca ayda 58.50 YTL emzirme ödeneği verilecek. Oysa, doğum yapan bir ineğin sahibi ayda 80 ile 140 YTL arasında yardım alıyor.
RADİKAL - İSTANBUL - İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası (İSMMMO), Anayasa Mahkemesi tarafından bazı maddeleri iptal edildiği için yürürlük tarihi 1 Ocak 2008'e ertelenen 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nu yerine hazırlanan yeni sosyal güvenlik kanunu tasarısının, neredeyse sosyal güvenlik sistemindeki bütün kesimlerin haklarını budadığı görüşünü savundu.
İSMMMO, işçi, işveren ve memurların görüşüne sunulan tasarıyla ilgili eleştirlerini, 'Sosyal Güvenlik-Hak Kayıplarının Adı Reform' başlıklı raporda topladı.
Tek kazançlı vekiller
Rapora göre taslak, gazeteciler, cezaevi çalışanları, sanatçılar, uçuş personeli ve posta dağıtıcıları, SSK ile Bağ-Kur emeklileri başta olmak üzere, pek çok kesimin kazanılmış haklarına darbe indiriyor. Sigortalının evlenen malul çocukları 'bakmakla yükümlü olunan kişiler' olmaktan çıkarılıyor, 'topluluk sigortası' kaldırılarak gurbetçi işçiler mağdur ediliyor. Reformdan kazançlı çıkabilecek tek kesim ise emekli aylığı bağlanmadan şu andaki verilere göre 1.450 YTL olarak hesaplanan temsil tazminatı almaya başlayacak milletvekilleri.
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, taslağın birçok ciddi hata, eksiklik ve yanlışlıkla dolu olduğunu savunarak, "Reformu sadece sosyal güvenlik açıklarının azaltılması olarak görmek yanlıştır. Maalesef sosyal güvenlik reformunun ilk kabul edildiği gibi, tüm sigortalıların eşit hak ve standartta sosyal güvenceye kavuşturulması düşüncesinden hızla uzaklaşılarak 'yoklukta eşitlik'te güvenceye kavuşturulması öngörülmüştür" dedi.
Arıkan, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı ve kamuoyundan gelen tepkilerin de dikkate alınarak uygulamacı, akademisyen, sosyal taraflar ve konunun uzmanlarından oluşan daha geniş bir kadroyla tasarının yeniden düzenlenmesi için çağrı yaptı.
İneğe zam da yapılıyor
Reform şöyle etkileyecek:
1) Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe doğumdan sonraki altı ay süresince her ay, doğum tarihinde geçerli olan asgari ücretin onda biri (halen 58.50 YTL) tutarında emzirme ödeneği verileceği öngörülüyor. Oysa, Tarım Bakanlığı doğum yapan bir ineğin sahibine 80 ile 140 YTL arasında yardım yapıyor ve yardım her yıl belirli oranda artırılıyor.
2) Emekli destek primi ödeyerek çalışamayacak: Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaları kaldırılıyor. Bu sigortasız çalışmayı da teşvik edecek.
3) Evlenen malul çocuklara aylık yok: Sigortalıların evlenen malul çocukları, 'Bakmakla yükümlü olunan kişi'ler arasından çıkarılıyor. Halen, evlenen malul çocuklar hastalık sigortasından yararlanabiliyor, aylık alıyor. Reformla, evlenen malul kızların yetim aylığı kesiliyor.
4) Gelişme hızının sadece yüzde 25'inin, emekli aylığı artışında dikkate alınacağına ilişkin değişiklik yetersiz. Mutlaka, gelişme hızının tamamı emekli aylığı artışında dikkate alınmalı.
5) Mevcut uygulamada, Sosyal Güvenlik Sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde Türk işverenler tarafından istihdam edilen Türk işçilerinin sosyal güvenliklerinin sağlanması amacıyla; Topluluk Sigortası uygulanıyor. Böylece, yurtdışında çalışan gurbetçi işçiler emeklilik hakkına kavuşabiliyor. Ancak, 5510 sayılı Kanun'da yapılması öngörülen değişiklikle bu uygulamadan vazgeçiliyor. Halen yurtdışında Türk işverenlerin 60 bin civarında Türk işçi çalıştırdığı dikkate alındığında, bu işçilerden ortalama 1.000.-YTL üzerinden prim alındığı varsayıldığında Sosyal Güvenlik Kurumu'nun gelir kaybı, aylık 20 milyon YTL ve yıllık 240 milyon YTL civarında olacak.
İşçiler aleyhinde durum
6) Bugüne kadar sigortalıların iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının doğum yapması halinde günlük kazancının üçte ikisi olarak verilen tutar, sigortalılar aleyhine değiştirilerek iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, günlük kazancının beşte üçü olarak değiştiriliyor. Bu da işçiler aleyhine yüzde 10 kayıp anlamına geliyor.
7) Sosyal Güvenlik Kurumu'nca hazırlanan taslağa göre, basın ve gazetecilik işyerlerinde İş ve Basın Kanunu'na göre çalışanlar, hava uçuş personeli, tren makinistleri, infaz koruma memurları, posta dağıtıcıları, TRT haber hizmetinde çalışanlar, Devlet Tiyatrosu sanatçıları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın şef ve üyelerinin yararlandığı 'yıpranma payı fiili hizmet süresi zammı' kaldırılıyor.
8) TBMM üyeliği sona eren milletvekillerinden, emeklilik için gerekli şartları taşımadığı için aylık bağlanamayanlara, sigortalı bir işte çalışmadıkları veya aylık bağlanmadığı takdirde 30.000 gösterge rakamı üzerinden 1.450,50 YTL 'temsil tazminatı' ödenecek.
'Açık veren değil, huzur veren sosyal güvenliğe geçmeliyiz'
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, sosyal güvenlik sisteminin açıklarının makro ekonomik dengeleri tehdit eder noktaya ulaştığını vurgulayarak, açık veren değil huzur veren sosyal güvenliğe geçiş için herkesin katkıda bulunması gerektiğini söyledi. Anayasa Mahkemesi'nce bazı maddeleri iptal edilen 5510 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik yapılmasına dair yasa tasarısı taslağı, işçi, işveren ve bakanlık temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan Üçlü Danışma Kurulu'nda ele alındı. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Türk-İş, Hak-İş ve DİSK'in genel başkanları, Çalışma Bakanı Çelik tarafından bir ay önce dağıtılan taslakla ilgili görüşlerini anlattı. Çelik, 5510 sayılı Kanun'un yürürlük tarihinin 1 Ocak 2008'e ertelenmiş olması nedeniyle sürecin darlığına dikkat çekti. Tarafların önerilerini aldıktan sonra mevcut taslağı tasarıya dönüştürüp çok hızlı bir şekilde, önümüzdeki hafta içinde Başbakanlığa sunacaklarını, oradan da TBMM'ye sevk edeceklerini kaydeden Çelik, TBMM'de belki de bir alt komisyon oluşturularak tasarının ele alınacağını ve aralık ayında da Genel Kurul'da yasalaştırmayı hedeflediklerini söyledi. Sorunu bizzat yaşayan tarafların görüşlerini alarak çalışmayı uygun gördüklerini ifade eden Çelik, birlikte bir yasama gayretinde olduklarını belirtti.
