Kontakt lensi 8 yaşındaki bir çocuk rahatça kullanabilir ama 15 yaşındaki gence 'henüz erken' diye yasak getirilebiliyor. Dr. Rıfat Raiser'e göre lens takma yaşına; çocuğun sorumluluk duygusuna göre karar veriliyor. Muayene de bunu destekliyor
Şişli Florence Nightingale Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü'nden Op. Dr. Rıfat Raiser, çocukların ve büyüklerin lens kullanımıyla ilgili sorularımızı yanıtladı:
Çocuklar kaç yaşından itibaren lens kullanabilir?
Kontakt lens, tedavi amaçlı bebeklerde bile kullanılabilir. Özellikle 'doğumsal katarakt' denen gözün içindeki lensin doğuştan saydam olmaması nedeniyle yapılan operasyon sonrası göz tembelliği gelişmemesi için kontakt lensten yararlanılabiliyor. Çocuklarda kontakt lens kullanımının çocuğun yaşından çok, sorumluluk alabilme durumuyla ilişkisi vardır. Bunun için ailenin ve doktorun ortak kararı önemlidir. Kimi zaman 8 yaşındaki bir çocuğa kontakt lens verilirken, kimi zaman 15 yaşındaki gence kontakt lensin uygun olmadığını söylemek zorunda kalabiliyoruz. Önemli olan, çocuğun kontakt lensleri doğru şekilde kullanıp kullanamayacağıdır. Bunun cevabını da zaten muayene sırasında kendiliğinden alıyoruz.
ÇOCUĞA RENKLİSİ YASAK
Bir çocuk, lensinin bakımını kendisi yapabilir mi?
Tabii ki ama biz özellikle çocuklarda daha pahalı olmasına rağmen 'Günlük kullan-at' lensleri öneriyoruz. Bu lensleri çocuk gün boyu kullanıyor, yatağa gitmeden evvel elini yıkayıp lensi gözünden çıkartıp çöpe atıyor. 'Günlük kullan-at' lensleri kullanmaz ise çıkarttığı lensi solüsyona koyuyor, sabah elini yıkayıp lensi tekrar takıyor.
Çocuklar kozmetik amaçlı renkli lensleri kaç yaşından itibaren kullanabilirler?
Kozmetik amaçlı renkli lensler, saydam lenslere göre göze oksijen geçişine daha az izin veriyor. 'Kornea' dediğimiz saydam tabaka, oksijeni daha az aldığı zaman olmaması gereken yerlerde damar oluşumları gerçekleşiyor. Göz mikroplara karşı dayanıklılığını kaybediyor. Bu nedenle renkli lensleri çocuklarda önermiyoruz.
LAZER SONRASI GÖZLÜK OLMAZ
Gözlüklü çocuklarla 'dört göz' diye dalga geçerler. Siz, bu tip hastalara lensi öneriyor musunuz?
Bu tip hastalar, kontakt lens vermekten en haz duyduğum hasta grubudur. Çocuk hastamız muayeneye geliyor ve okuldaki arkadaşlarının onunla dalga geçtiğini anlatıyor. Eğer o çocuk, kontakt lens kullanabilecek olgunlukta ise ona, muayene sonrası uygun lens numaralarını yazıyorum.
Lazer ile gözlükten kurtulan hastalarda, küçülen göz numaraları için de lensi öneriyor musunuz?
Lazer operasyonu ile göz numarasının düşürülmesinden sonra genelde kontakt lens önermiyoruz. Bunun sebebi; lazer sonrası kalan numara genelde çok düşüktür ve kişiyi çok rahatsız etmez. Böyle bir durum için kontakt lens takılmasına gerek yoktur. Kişi, düşük numara gözlüğü rahatsız olduğu kısa dönem için kullanır. Kontakt lens kullanırsa bütün gün gözlük takmış gibi olur. Renkli lens takmak isteyen hastalar açısından ise bir problem yok, lazer sonrası lenslerini takabilirler.
Yüksek numaralı gözlere yönelik özel lensler var mı?
Kontakt lens teknolojisindeki ciddi ilerleme neticesinde yüksek numara açısından sınırlama yok diyebiliriz. Yüksek numaralar açısından sıkıntımız, bu kadar yüksek numaralı lensler her zaman satılmadığı için siparişi ve gelmesi bazen uzun sürüyor. Bazı firmalar kişinin göz yapısının ve göz numaralarını öğrendikten sonra kişiye özel lens üretebiliyor.
KEDİ GÖZÜ LENSİ ÖZEL GÜNDE TAKIN
Değişik renkli, kedigözü lensler moda oldu. Siz bir göz doktoru olarak bu lenslere karşı mısınız?
Göz doktoru olarak bu lenslerin her zaman takılmasını tavsiye etmeyiz ama illa kullanılacaksa özel günlerin seçilmesini tavsiye ediyoruz. Nasıl ki, ağır bir makyajı devamlı yüzümüzde taşımak cildimiz için iyi değilse, bu tarz lenslerin de aralıklı şekilde kullanılmasında fayda var.
TEMİZLİK MENDİLLERİ ZARAR VEREBİLİYOR
Lens bakımı nasıl yapılmalı?
Lensleri çıkarmadan önce ellerinizi yıkayın. Hemen ardından lens kabına solüsyon doldurun. Daha sonra birkaç damla solüsyonu parmağınıza damlatın ve elinizle lensi ovuşturun. Temizlenen lensleri kabına yerleştirin. Kapta lensin tüm yüzeyini örtecek kadar sıvı olmasına özen gösterin. Sabah ilk iş olarak ellerinizi yıkayın. Lensleri kabından çıkarıp tekrar gözünüze takın. Bütün bunların yanı sıra lens bakımı için en önemli konu; lenslerin kullanılması gereken zaman diliminden daha uzun süre kullanılmamasıdır.
TAVUK KARASI TAKAMAZ!
Lens solüsyonu yoksa ne yapmalıyız, özel temizlik mendilleri kullanılabilir mi?
Ne yazık ki, lens solüsyonu dışında hiçbir temizleyici yoktur. Temizlik mendilleri genelde alkol bazlı ürünler olduğu için kontakt lensin iç ve dış yüzeyindeki kaplamaları bozar. Lensin temizlenmesi için temizleyici solüsyon ile bir süre temasta kalması gerekir ki, bu mendillerle mümkün değildir.
Sarı nokta, tavuk karası gibi hastalıklarda lens kullanımını öneriyor musunuz?
Sarı nokta hastalığı ve tavuk karası hastalıklarının başlangıç döneminde veya bu hastalıkların hafif seyreden tiplerinde görme keskinliği değişmediği için lens kullanımı açısından bir sorun yoktur. Fakat hem sarı nokta, hem de tavuk karası hastalığında görme keskinliği çok düştüğü zaman hiçbir yararı olmayacağı için lens önerilmez.
PROTEİN BAKIMI DA GEREKİR!
Op. Dr. Rıfat Raiser, kontakt lensin değiştirilme süresiyle ilgili şunları söylüyor: "Lenslerin çoğunluğu aylık değişim gerektirirken, üç ya da altı ayda hatta senede bir değiştirilen lensler de mevcuttur. Kontakt lens üzerinde protein birikimleri de olur. Uzun süre kullanılan lenslerde günlük temizleme solüsyonu dışında protein temizliği de yapılmalıdır."
ELLER AZ YIKANIYOR LENSLE UYUNUYOR!
Lens hijyeninde en çok yapılan hataları:
- Ellerin yetersiz yıkanması..
- Lens solüsyonu olmadığı zaman lensin çeşme suyu ile yıkanması..
- Lens ile uyunması...
- Lens kabının içine lensin yüzeyini örtecek kadar sıvı konulmaması...
- Gözlerde kızarma, batma ve yabancı cisim hissi olmasına rağmen lens kullanımına devam edilmesi..
- Kozmetik amaçlı lenslerin her gün takılması..
