Jandarmadan GSM şirketlerine, Sağlık Bakanlığı’ndan Maliye’ye kadar herkesin ‘elindeki verileri’ Sosyal Güvenlik Kurumu’yla paylaşması, yaklaşık 1 milyon kayıtdışı çalışanı yakalattı. Maliye Bakanlığı vergi dairelerinin yoklama fişlerinin birer örneklerini SGK’ya göndermesiyle 13 bin 351 kişi, GSM operatörlerinin, internet sağlayıcılarının, çiftçi kayıt sistemi ve diğer kurumların bilgilerini göndermesiyle 698 bin kişi, Sağlık Bakanlığı’nın verileriyle de 63.503 kişinin kaçak çalıştığı belirlendi.
Alo 170’e ihbar yağıyor
SGK’nın yazar George Orwell’ın 1940’larda ‘1984’ adlı romanda anlattığı devlet gözetleme cihazı ‘Big Brother’ı çağrıştıran kayıtdışıyla mücadeledeki yeni politikaya göre, birçok kurum ellerindeki bilgileri Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmekle yükümlü. Sosyal güvenlik reformu ve tebliğlerle belirlenen bu politikalar ‘Big Brother Sosyal Güvenlik Kurumu’ tartışmasını da beraberinde getirdi.
Tartışmalı uygulamanın sonuçları ise rakamlara yansımaya başladı. SGK’yla verilerini paylaşan kurumların başında vergi daireleri geliyor. Vergi dairelerinin denetlemeye gittikleri işyerleriyle ilgili yoklama fişlerini SGK’ya göndermesi sonucunda ağustos ayı itibariyle 13 bin 351 kişi ve 1774 işyerinin tescilsiz olduğu belirlendi. Alo 170 kayıtdışı hattına gelen ihbarlar sonucunda da 25 bin 857 kişi ve 2 bin 136 işyerinin tescilsiz olduğu saptandı.
Tüm kurumlar seferber
Kurumların yapılan işlemlerle ilgili belgeleri göndermesiyle 58 bin 482 kişinin sigortasız, 3 bin 640 işyerinin tescilsiz olduğu tespit edilirken, sağlık il müdürlüklerince düzenlenen muayene listeleriyle de 63 bin 503 kişinin ve 3 bin 512 işyerinin tescilsiz olduğu belirlendi. Sosyal Güvenlik kontrol memurlarınca yapılan tespitler sonucunda da 94 bin 306 kişi ve 20 bin 329 işyerinin kayıtdışı olduğu ortaya çıktı. Diğer kamu denetim elemanları da 9 bin 184 kişinin kayıtdışı çalıştığını saptadı, 1103 işyerinin tescilsiz olduğu belirlendi.
Çıkarılan tebliğlerle çizilen çerçeveye göre, 2008 yılı ekim ayından itibaren bankalardan ve 14 adet kamu kurum ve kuruluşundan, işlem yapan kişilerin mesleki bilgileri de alınmaya ve sigortalılık kontrolleri yapılmaya başlandı. 21 Nisan 2010 tarihinde yürürlüğe giren tebliğ değişikliğiyle de, 5 adet kamu kurum ve kuruluşundan, çiftçi kayıt sisteminden, internet sağlayıcılarından, Türk Telekomünikasyon AŞ ve GSM operatörlerinden de işlem yapan kişilerin bilgileri alınmaya başlandı ve bu uygulamalar sonucunda 698 bin 411 kişi ve 18 bin 292 işyerinin tescilsiz olduğu belirlendi.
HACER BOYACIOĞLU
