SGK evlere mi geliyor?

Sadettin ORHAN / Bugün
Basında çıkan kimi haberlerde, SGK'nın ev hizmetlerinde çalıştırılan kişilerin sigortalı olup olmadıkları konusunda denetim başlattığı, evlere baskın yapıldığı, vatandaşlara ağır cezaların kesildiği bilgisine yer verildi. Habere göre temizlik, bakım, yemek gibi gündelik işler için eleman çalıştırılan evler sıkı takibe alınmış. Tabii haberden sonra ev işlerinde yardımcı çalıştıran herkeste bir tedirginlik oluştu. "Haftada bir gün evimde temizlik yaptırıyorum, ben şimdi işveren mi oldum" soruları gelmeye başladı.

Esasında haberler üzerine resmi açıklama SGK yönetimince yapıldı. Yani evlere baskına gidilmesi, ev işlerinin özellikle denetime alınması söz konusu değil. Sadece gelen şikayetler üzerine İstanbul'da birkaç ayrı evde denetim yapılmış. Kaldı ki zaten arama izni olmaksızın bir eve baskın yapılması mümkün değil.

Yasa ne diyor?

Sosyal güvenlik mevzuatımız, ev hizmetlerinde ücretle ve sürekli çalışanları sigortalı sayıyor. Buna göre evinizde ücret karşılığı ve sürekli olarak birini çalıştırıyorsanız, bu kişiyi SGK'ya bildirmeniz gerekiyor. Bu iki şarttan birisi eksikse, çalıştırılan kişinin sigortalı olması da mümkün değil. Hangi çalışmanın "sürekli" sayılacağı yasada açıklanmadığından, SGK denetimler esnasında gördüğü çalışanı sigortalı olarak tescil etmek durumunda. Yargıtay süreklilik kavramına bir sınır koyarak, ev hizmetlerinde haftanın üç veya daha fazla gününde ve düzenli olarak çalışan kişiyi sigortalı kabul ediyor. Ancak içtihadı birleştirme kararı olmadığı için Yargıtay kararının SGK'yı bağlamadığını da hatırlatmış olalım.

Sadece 1800 gün yetmez

Soru: Sadettin Bey, bir vatandaş Bağ-Kur'lu olarak çalışmakta iken kanser hastalığına yakalanıyor ve tedavisi devam ediyor. Bu durumda kişinin 1800 gün Bağ-Kur primi varsa malulen emekli olabilir mi? Emekli olabilecekse ne yapmalı, nereye başvuruda bulunmalıdır? Hüseyin F.

Cevap: Hüseyin Bey, bu kişinin 1800 gün primi olması malulen emekli olabileceği anlamına gelmez. Kanser hastalığının hangi aşamada olduğu ve çalışma gücüne ne ölçüde etki ettiği de sağlık kurulunca değerlendirilir. En az %60 oranında çalışma gücü kaybı oluşmuşsa, malulen emekli olabilir.

Yasal faiz işlemeye devam eder

Soru: Sadettin Bey, ben 10/10/1979 doğumluyum. 03/01/1994 yılında babam köy muhtarı olunca kendi adına kayıtlı olan bakkalı bana devretti. Bir buçuk yıl bu şekilde devam ettikten sonra kapattı. Daha sonra 1998 yılında ağabeyim bilgisayar işi yapmak amacıyla şirket açtı, beni de şirket ortağı yaptı. Bu iki iş nedeni ile Bağ-Kur'lu oldum ve başka herhangi bir SGK güvencem yok. Ancak bugüne kadar Bağ-Kur'a hiç prim ödemedim. Geçen hafta SGK'dan yazı geldi ve gecikme zammı da dahil toplam 90 bin lira borcumun biriktiğini öğrendim. Sizce ne yapmalıyım? 1994 yılında 18 yaşından küçük olmam benim emeklilik yaşımı etkiler mi? Erdal Ö.

Cevap: Erdal Bey, 1994 yılında yani 18 yaşınızdan önce Bağ-Kur'lu olmanız mümkün değil. Üzerinize dükkan devri yapılmış olsa bile Bağ-Kur kaydı yapılmaz ve borç işlemez. Size tebliğ edilen borç 1998 yılındaki şirket ortaklığınız sebebiyledir. İmkanınız varsa bu borcu ödeyeceksiniz. İmkanınız yoksa takipli borç olarak faiz işlemeye devam edecek.