Bunların büyük çoğunluğunu kaplıca ve termal tesisleri ziyaret edenler oluştururken saç ektirme, göz ameliyatları, tüp bebek gibi yöntemler için gelenlerin sayısı artıyor.
Turizm denince Türkiye'de akıllara sadece deniz kum ve güneş geliyor. Oysa dünyada son yıllarda sağlık turizmi alanında büyük gelişmeler söz konusu. Turist gittiği yerde hem tatil yapma olanaklarını araştırırken hem de uygun fiyatlara tedavi olma imkânı da yakalıyor. 2005'te sağlık turizminin global potansiyeli rakamsal olarak 20 milyar dolardı, 2010 için ise konuşulan rakam 40 milyar dolar. 2006'da Singapur, Hindistan, Malezya ve Tayland gibi Asya ülkeleri sağlık turizminden 2.5 milyar dolar gelir elde ettiler ve 2012'de bu rakamın 4.4 milyar dolara çıkması bekleniyor.
Türkiye'ye ise tanıtım eksiğine karşın geçen yıl 500 bin kişinin sağlık turizmi için geldiği tahmin ediliyor. Türkiye sağlık turizminde başta gelişmiş ülkeler olmak üzere Ortadoğu ve yakm coğrafyadan turistleri ağırlıyor. Sağlık turizmi denince sadece hastaların yurtdışından gelip Türkiye'de tedavi olması olarak algılanmaması gerektiğine işaret eden uzmanlar, sağlık turizminin ana başlıklarının tıp turizmi, termal turizmi, yaşlı turizmi, engelli turizmi, hatta yurtdışına tıbbi malzeme satışları ve sağlık alanında eğitim için gidiş gelişleri de içerdiğini aktarıyor.
Türkiye ön planda
Sağlık turizmi son 10 yılda çok hızlı bir büyüme ile dünya çapında bir endüstri haline geldi. Tüm dünyadan birçok insan göz, diş veya cerrahi tedavileri almak ve aynı anda gezmek, görmek ve gittikleri ülkenin tüm etkinliklerini tanımak için diğer ülkelere seyahat ediyorlar.
Sağlık turizmine konu olan tedavi ve hizmetlerin çeşitli ülkelerdeki maliyeti kıyaslandığında Hindistan. Tayland, Türkiye, Singapur ve Tayvan bu alanda ön plana çıkıyor. ABD'de bir tedavi için 100 dolar ödeyen bir hastanın tedavi maliyeti Türkiye, Hindistan, Tayland gibi ülkelerde 78 dolara kadar düşebiliyor. Sektöre KDV teşviki getirilmesi halinde Türkiye'ye yılda 1 milyon hasta geleceği ve Türkiye'nin yılda 8 milyar dolar gelir elde edebileceği belirtiliyor.
Sağlık hizmetlerinde en pahalı ülke olan ABD'de yaklaşık 50 milyon kişi her türlü tedavisini nakit parayla yapmak durumunda. En ucuz ülke ise hastalığa göre değişiyor.
Son 2-3 yılda sağlık turizmi alanında gelişme gösteren Türkiye'ye 2009'da sağlık turizminde yaklaşık 500 bin kişi geldi. Bunların yaklaşık 1 milyar dolara yakm döviz bıraktığı tahmin ediliyor. Sağlık Turizmini Geliştirme Derneği Başkanı Dr. Dursun Aydın'a göre, özellikle İstanbul'daki büyük özel hastaneler sağlık turizmi alanında ciddi çalışmalar yapıyor. Antalya ise yaşlı turizminde Aryon, Bursa, Yalova başta olmak üzere Ege bölgesi termal turizmde öne çıkıyor. Adana, Hatay, Gaziantep komşu ülkeler (Iran, Irak, Suriye, Kıbrıs) ve Ortadoğu ülkeleri için çok ciddi bir sağlık turizmi bölgesi haline geldi. Özellikle vizelerin kalkması bu sektörün önünü açtı.
Suriye'deki veya Irak'taki bir kişi sabah gelip Türkiye'de tedavi olup aynı gün ülkesine geri dönebiliyor. Ancak bu iller yeterince desteklenemediği için uluslararası arenada tam tanınmıyor. Aydın'ın verdiği bilgiye göre sağlık turistlerinin bazı tedavilerde maddi kazançları yüksek. Örneğin Avrupa ülkelerinde yapılacak saç ekimi ücretiyle bir çift Türkiye'ye doğal, tarihi güzellikleri dolaşmak, uçak biletleri, konaklama ve transferler, tur rehberi dahil bir sağlık turizmi paketi için gelebilir. Medikal tursitler genellikle gelişmiş ülkeler olan ABD, Kanada, İngiltere, Batı Avrupa, Avustralya ve Ortadoğu'dan geliyor.
Türkiye'nin sahip olduğu 1800 adet termal kaynak, iyi planlanır ve yönetilirse; yılda 10 milyar dolar gelir temin etme potansiyeline sahip. 1800 termal kaynağından sadece 600 kadarı açık. Bu kaynakların tam kullanımı halinde bulunduğu bölgede 60 bin yatak kapasitesi gerekiyor. Ancak sadece 15 bin yatak kapasitesi var. Bu yetersizliğin ötesinde mevcut 15 bin yatak kapasitesinin sadece 1500'ü nitelikli.
NELER YAPİLMALİ?
Türkiye 'nin sağlık turizminde hak etliği yere gelmesi ve daha fazla turist çekmesi için şu adımların atılması gerekiyor:
• Türkiye sağlık turizmi açısından iyi anlatılmıyor. Bunun milli politika haline getirilmesi gerekiyor.
• Yurtdışından hasta kabul edecek hastanelerin standardizasyonlan olmalı. Sağlık Bakanlığı ve Özel Hastaneler Birliği 'nin onaylı sertifikası olmayan özel hastane ve hekimin yabancı hasta bakması yasaklanmalı.
• Birim fiyatlar ve paket fiyatlar, Sağlık Bakanlığı, OHSAD ve Türk Tabipleri Birliği tarafından Avro olarak belirlenmeli, alt ve üst limit aşılmamalı.
• Uluslararası tanıtım ve pazarlama atağı yapılmalı, özellikle medyada yer alınmalı ve bu çalışmalar devlet tarafından desteklenmeli.
• Yurtdışından Türkiye 'ye hasta getirecek olan sigorta şirketleriyle koordinasyon sağlanmalı.
• Sertifikasını alan hastanelerin hizmet içi eğitimleri şartlara uygun olarak yapılmalı.
• Yurtdışından tedavi için gelen hastaların faturalarındaki KDV, belirli bir dönem için sektörün yurtdışı tanıtım fonu olarak kullanılmalı.
• Avrupa'da bulunan Türklere sağlık hizmeti danışmanlığı verecek şirketler kurulmalı.
• Ortadoğu-Afrika-lslam ülkelerinden hasta transfer edecek olan danışmanlık şirketlerinin organizasyonu yapılmalı.
• Daha önce yalnızca turizm sağlığı için işbirliğinde oldukları kurumlardan aldıkları kaliteli ve ekonomik hizmet nedeniyle Avrupa'da yaşayan Türklerin Türkiye 'de tedavisi ya da tedavi sırası bekleyen hastaların Türkiye'ye sevki ve hatta yaşlanan Avrupa 'nın Türkiye geriatri merkezlerinden hizmet almasını gündeme getirmeye ve tartışmaya başladılar.
ŞEHRİBAN KIRAÇ
