21-Vatandaşlar sağlık aktivasyonlarının açık olup olmadığını nasıl öğrenebilirler?

Genel sağlık sigortalısı ve bunların bakmakla yükümlüleri sağlık aktivasyonlarının açık olup olmadığını ve açıksa kimin üzerinden ve hangi kapsamda sağlık hizmeti aldıklarını öğrenmek için Kurum ünitelerimize gelmelerine gerek bulunmamaktadır. Vatandaşlarımız Kurumumuzun resmi internet sitesi olan www.sgk.gov.tr adresi E-SGK>>E-Hizmetler>>Provizyon Sorgulama bölümüne kişisel bilgilerini girerek sağlık aktivasyon durumları hakkında bilgi sahibi olabilirler.

22-Hangi sigortalılar için sağlık hizmetlerinden yararlanmada prim borcu olmama şartı aranır?

Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar ile gelir testi sonucu prim ödeme yükümlüsü olan genel sağlık sigortalısı ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişileri 30 gün prim ödeme şartıyla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,

İsteğe bağlı sigortalılar ile hiçbir kapsamda sigortalı olmayan ve kendi ülkesinde sağlıktan yararlanma hakkı bulunmayan yabancı uyruklu genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şarttır.

23-Yüksek lisans ve doktora eğitimi yükseköğrenim sayılır mı? Sayılması durumunda bu öğrenimi görenler kaç yaşına kadar sağlıktan faydalanabilirler?

Yüksek lisans ve doktora eğitimleri Yükseköğretim Kanunu’nda yükseköğrenimden sayılmaktadır. Bu nedenle ikinci bir üniversite okuyanlar, yüksek lisans ve doktora yapanlar 25 yaşına kadar bakmakla yükümlü olunan kişi sıfatıyla anne veya babaları üzerinden sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler. Ancak 25 yaşından sonra lisans, yüksek lisans veya doktora yapsalar bile bakmakla yükümlü olarak anne ya da babaları üzerinden sağlıktan faydalanmaları mümkün değildir.

24-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve sosyal güvenlik reformu ile sağlık alanında amaçlanan nedir?

Reformdan önce sosyal güvenlik kuruluşları farklı olduğu gibi sigortalılar sadece mensup oldukları sosyal güvenlik kuruluşunun verdiği sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyordu. Herkesin sağlık hizmetlerine eşit şekilde erişme imkânı yoktu.

Genel sağlık sigortası ile kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın, ortaya çıkacak hastalık riskine karşı, toplumun bütün fertlerinin sağlık hizmetlerinden eşit, ulaşılabilir ve etkin bir şekilde faydalanması amaçlanmıştır.

Kanundan önce ülkemizde bazı kesimler sağlık hizmetlerinden yararlanma yönünden sosyal güvenceden yoksun bulunmakta idi. Öte yandan, çeşitli sosyal güvenlik kuruluşlarınca üyelerine çeşitli miktar ve nitelikte sağlık sigortası yardımları yapılmakta ve bu yardımlar arasında norm birliği bulunmamakta idi. Yasa ile norm ve standart birliği sağlanmıştır.

Ülkemizde dağınık yapıda olan ve yararlanma koşulları birbirinden oldukça farklı ve erişimi bütün nüfusa yaygınlaşmamış bulunan sağlık hizmetlerinde yaşanan sorunlar uzun yıllar tartışılmış, çözümü için de değişik tarihlerde yasal düzenlemeler yapılmıştır.

Bütün bu gayretlere rağmen tüm nüfus sağlık güvencesi yönünden kapsam ve koruma altına alınamamıştır. Örgütlenmedeki dağınık yapı, ciddi ölçüde israflara ve kötüye kullanımlara neden olmuştur. 5510 sayılı Kanun ile tüm nüfus kapsam altına alınmıştır.

25-  5510 sayılı Kanuna göre kimler genel sağlık sigortası kapsamı altına alınmıştır?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 1/10/2008 tarihinde yürürlüğe girmiş ve kimlerin Genel sağlık sigortalısı olacağı Kanunun 60 ıncı ve 5 inci maddelerinde sayılmıştır. Buna göre, ikametgâhı Türkiye’de olan kişilerden;

Hizmet akdine tabi çalışanlar, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, kamu idarelerinde çalışanlar, isteğe bağlı sigortalı sayılan kişiler, (4/1(a),(b),(c))

Kurumca yapılan gelir testi sonucu primi devlet tarafından ödenerek genel sağlık sigortası kapsamına alınanlar, (60/c-1)

Vatansız ve sığınmacılar, (60/c-2)

2022 sayılı Kanuna göre aylık alanlar, (60/c-3)

1005 sayılı Kanuna göre İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Aylık Ödenmesi Hakkındaki Kanuna Göre Aylık Alanlar, (60/c-4)

3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibinden Aylık Bağlanması Hakkında Kanun Hükümlerine Göre Aylık Alanlar , (60/c-5)

2330 sayılı Kanuna göre Nakdi tazminat ve Aylık Bağlanması Kanun Hükümlerine Göre Aylık Alanlar (60/c-6)

2828 sayılı Kanuna göre SHÇEK kapsamında korunma, tedavi ve bakım görenler,(60/c-7)

3713 sayılı Kanuna göre Terörle Mücadele Ve Harp Malullüğü Aylığı Alanlar ve bunların hak sahipleri, (60/c-8)

442 sayılı Köy Kanunun 74 üncü Maddesine Göre Görevlendirilen Geçici Köy Korucuları İle Ek 16 ncı Maddesine Göre Aylık Alanlar, (60/c-9)

2913 sayılı Kanuna göre Dünya Olimpiyat ve Avrupa Şampiyonluğu Kazanmış Sporculara Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna Göre Aylık Alanlar, (60/c-10)

Oturma izni almış yabancı ülke vatandaşları, (60/d)

4447 sayılı Kanuna göre işsizlik, kısa çalışma ödeneği ve iş kaybı tazminatı alanlar, (60/e)

Bu Kanun ve bu Kanundan önceki kanunlara gelir ve aylık alanlar, (60/f)

Yukarda sayılanlar dışında kalan ve başka ülkelerden sağlıktan yararlanma hakkı bulunmayan Türk vatandaşları, (60/g)

Yabancı uyruklu öğrenciler, (Ek 7 inci fıkra)

Bakmakla yükümlüsü bulunmayan stajyer avukatlar. (Ek 8 inci fıkra)

Kanunun 5 inci maddesine göre;

Çırak, aday çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile meslek liseleri veya yükseköğrenimi sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ve 2547 sayılı yükseköğrenim Kanuna göre üniversitelerde kısmi zamanlı çalışan öğrencilerden bakmakla yükümlü olunan durumunda olmayanlar, (5/b)

İş-kur tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme kurslarına katılan kursiyer öğrencilerden bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar, (5/e)

Ülkemiz ile sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenler tarafından yurt dışında çalıştırılan işçiler ve bakmakla yükümlü oldukları kimseler, (5/g)

kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılmıştır.

Bunların yanı sıra, Kanunun geçici 12 inci maddesinde hangi kapsam ve statüdekilerin hangi tarihlerde 5510 sayılı kanun kapsamına alınarak genel sağlık sigortalısı olacakları belirtilmiştir.  Buna göre tedrici olarak kamuda çalışan devlet memurları ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler 15/1/2010 tarihinde, TSK personeli 15/10/2010 tarihinde, tüm yeşil kartlılar, 1/1/2012 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamında genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır.

Bu kişiler, 1/1/2012 tarihinden önce almış oldukları yeşil kartlarının vize bitim tarihinden itibaren, 1 ay içinde 5510 sayılı kanuna göre gelir testine girmek zorundadırlar. Buna göre 5510 sayılı kanun ile 1/1/2012 tarihi itibariyle tüm vatandaşlar genel sağlık sigortası tüm vatandaşları kapsayacak şekilde zorunlu hale getirilmiştir.

26- 01.01.2012 tarihi itibariyle kimler genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır?

Yeşil kartlılar

1/1/2012 tarihi öncesinde yeşil kart verilerek sağlık yardımları karşılananlardan;

- 3816 sayılı Kanuna göre sağlık yardımları karşılananlar, (60/c-1),

- 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına

Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylık bağlananlar, 60/c-3),

- 442 sayılı Köy Kanunun 74 üncü maddesine göre görevlendirilen geçici köy korucuları ile ek 16 ncı maddesine göre aylık alanlar, 60/c-9),

kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmiş ve aktivasyon işlemleri sistem üzerinden yapılarak Kanun hükümlerine göre sağlık hizmetlerinden yararlanması sağlanmıştır.

Sağlık yardımları öğrenim gördükleri okullarınca karşılanan öğrenciler

-Polis koleji, askeri liseler,

-Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında parasız yatılı veya burslu okuyanlar,

-Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hemşirelik Yüksekokulu öğrencileri,

-2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun 46 ncı ve 47 nci maddelerine göre sağlık yardımları üniversiteler tarafından karşılanan Türk vatandaşı öğrenciler ile 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışında öğrenim gören öğrencilerin Türkiye’de bulundukları süredeki,

 -Harp okulları ve polis akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda Türk Silahlı Kuvvetleri ile Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan öğrencilerin intibak sürelerine ait daha önce ilgili kurumlar tarafından karşılanan sağlık hizmetleri ve tedavi yardımları,

Kanunun geçici 12 nci maddesi hükmüne istinaden Kurum tarafından devralınmıştır.

Genel sağlık sigortalılığı kapsamına alınan bu kişilere yapılacak sağlık yardımları ilgili kanunlara göre sahip oldukları hak ve yükümlülükler çerçevesinde yapılacaktır.

27- Genel sağlık sigortası hükümleri ile kısmi süreli ve çağrı üzerine çalışanlar hakkında getirilen yeni yükümlülükler nelerdir?

4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışanların, Kanunun 88 inci maddesi gereği eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamaları zorunludur.

Söz konusu hüküm gereği, 1/1/2012 tarihinden itibaren bu kapsamdaki sigortalılardan, ay içinde 30 günden eksik çalıştıkları süreleri, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında isteğe bağlı prim ödeyerek tamamlayanlar hariç, işverenleri tarafından ay içinde 30 gün bildirimi yapılmadığı günden itibaren, 30 günden eksik kalan günleri için Kanunun (60/g) bendi kapsamında aylık prime esas kazanç alt sınırı üzerinden re’sen sistem üzerinden tescil edilecektir. Bu kişiler, gelir testine girdikleri tarihten itibaren, gelir testinin sonucuna göre ya, 60/g bendi kapsamında prim ödeme yükümlüsü olacaklar ya da geri kalan günlerin primleri devlet tarafından ödenecektir.

28- Hangi sigortalılar için sağlık hizmetlerinden yararlanmada 30 prim ödeme gün sayısı aranır?

Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (f) bentleri hariç diğer bentleri gereği genel sağlık sigortalısı olanların ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması gerekir.

Ancak, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamından çıkanların genel sağlık sigortalısı olduğu tarihten itibaren otuz gün içinde sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki prim ödeme gün sayısı (30 gün) aranmaz.

29-Hangi sigortalılar için sağlık hizmetlerinden yararlanmada prim borcu olmama şartı aranır?

Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendine tabi kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar ile (g) bendine tabi gelir testi sonucu prim ödeme yükümlüsü olan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 30 gün prim ödeme şartıyla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilerek tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,

Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi isteğe bağlı sigortalılar ile (d) bentlerine tabi hiçbir kapsamda sigortalı olmayan, ikamet izni almış yabancı ülke vatandaşlarından, yabancı ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan yabancı uyruklu genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukarıdaki bentlerde sayılan şartla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,

(13/2/2011-6111/36 md.) 60 ıncı maddenin yedinci fıkrasına göre yabancı uyruklu öğrenci olarak genel sağlık sigortalısı sayılanlar, (c) bendinde sayılan şartlarla birlikte, bir öğretim dönemine ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin tamamını öğrenim gördükleri üniversitenin öğrenim dönemi başından itibaren bir ay içinde ödemeleri şarttır.

30- Sigortalıların ve bakmakla yükümlü oldukları kimselerin sağlık hizmet sunucularına başvurduklarında hangi belgeleri ibraz etmeleri gerekir?

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanabilmeleri için sağlık hizmet sunucularına başvurduklarında acil haller hariç olmak üzere (acil hallerde ise acil halin sona ermesinden sonra); biyometrik yöntemlerle kimlik doğrulamasının yapılması ve/veya nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, evlenme cüzdanı, pasaport veya Kurum tarafından verilen resimli sağlık kartı belgelerinden birinin gösterilmesi zorunludur.