Sağlık Bakanlığı'ndan ürküten 'radyasyon' raporu

Rapora göre çoğu hastanede MR, bilgisayarlı tomografi ve mamografi cihazlarının kalitesi düşük. Raporlar da standarda uygun yazılmıyor. Tanı konulamadığı için tekrar tekrar film çektiren hastalar, radyasyon tehlikesine maruz kalıyor.

Sağlık Bakanlığı'nın MR, bilgisayarlı tomografi, mamografi gibi görüntüleme hizmetlerinin kalitesini ölçmek amacıyla hazırladığı rapor, acı bir gerçeği ortaya koydu. Ülke genelinde 9 bin 282 hastanın film sonuçlarının değerlendirildiği araştırmada film çekimleri ile raporlamasının standartlara uygun olmadığı tespit edildi. Görüntüleme raporlarının uygun biçimde yazılmamasının tanı konulamamasına yol açtığı, bu sebeple çekimlerin tekrarlandığı belirlendi. Bazı hastaların 5 defadan fazla röntgen çektirdiği, gereksiz yere radyasyona maruz kaldığı belirlendi.

Bakanlığın talebi üzerine proje geliştiren Türk Radyoloji Derneği, 1,5 yıl süren çalışmasını 31 Aralık 2012'de bitirdi. Araştırmada 200 koordinatör ve 335 değerlendirici görev aldı. Çalışmada, Eylül 2012'de 810 bin bilgisayarlı tomografi, 699 bin MR ve 132 bin mamografi çekildiği belirlendi. Bunlardan, bilgisayarlı tomografi için 3 bin 183, MR için 4 bin 432, mamografi için de bin 667 olmak üzere toplam 9 bin 282 hastanın çekim sonuçları değerlendirildi. Elde edilen sonuçlar rapor haline getirildi. Bilgisayarlı tomografi çektirenlerin yüzde 18'inin bir yılda aynı hastanede aynı filmi çektirdiği görüldü. Tüm bilgisayarlı tomografi tetkiklerinin yüzde 13'ünün de ilk altı ayda tekrarlandığı fark edildi. Tekrar çekimlerin yüzde 49'unun sebebi 'tanı konulamaması' olarak gösterildi. Yine raporda bilgisayarlı tomografi tetkiklerinin yüzde 28 oranında çekim standartlarına uymadığı özellikle özel hastanelerde bu sorunun daha fazla olduğu vurgulandı. Görüntüleme raporlamanın yüzde 60'ının ise standart dışı olduğu kaydedildi.

Rapora göre bilgisayarlı tomografide yaşanan sorunlar MR için de geçerli. Hastaların yüzde 75'ine bir defa MR tetkiki yapılırken yüzde 3,3'ünden 5 ve üzeri çekim istendi. İlk 6 ayda hastaların yüzde 62'sine 'tanı konulamadı' diye tekrar MR çekildi. Bunlardan yüzde 32'si aynı hastanede yapıldı. Mamografide de aşağı yukarı aynı sonuçlara ulaşıldı.

Raporu değerlendiren Türk Radyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Nevra Elmas, hastaya tanı koymada yeterli sürenin kullanılmamasını eleştirdi. Elmas şöyle konuştu: "Hasta sayısının çok fazla olması kaliteyi düşürür. Okunacak rapor sayısının da belli bir rakamda olması gerekir. Hastalardan ikinci defa radyolojik tetkik istemek radyasyona maruz kalma riskini yükseltir."

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü İrfan Şencan da hasta kaydı konusunda ciddi eksiklikler olduğuna dikkat çekti: "Hasta filme gönderiliyor ancak yeterli bilgi verilmiyor. Tatmin edici rapor gelmeyince de film tekrarlanıyor. Aynı hastanede çekimlerin yaklaşık yüzde 15'inin tekrar edildiğini gördük. Hasta bilgileri de yeteri kadar açık yazılmıyor."