GİRİŞ
Sağlık Teknolojisi Değerlendirme (STD), sağlık hizmetlerinde kullanılan teknolojilerin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi ve yorumlanması olup sağlık teknolojisi tanımı içinde; ilaçlar, tıbbi cihazlar, tıbbi tedavi yöntemleri, cerrahi teknikler, sağlık hizmeti sistemleri ve benzeri uygulamalar yer almaktadır.
Sağlık teknolojisinin değerlendirilmesi, öncelikle klinik etkililik ve hasta güvenliği açısından yapılır;
ardından ekonomik analiz, organizasyonel, etik, hasta ve sosyal yönler ile yasal yönleri de değerlendirilerek bir rapor ile sonuçlandırılır. İlgili tüm tarafların katkı sağladığı şeffaf bir süreçte yapılan STD’nin tüm aşamalarında bilimsel kanıtlar esas alınır.
Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 12. madde birinci fıkranın (e) bendinde yer alan “Koruyucu, rehabilite edici hizmetler, teşhis ve tedavi metotlarının etkililiği, verimliliği, klinik, etik, sosyal, hukukî, organizasyonel ve ekonomik etkileri konularında değerlendirmeler yapmak veya yaptırmak, kanıta dayalı tıp uygulamaları ve klinik rehberler geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması faaliyetlerinin yürütülmesi” hükmüyle ulusal düzeyde STD görev, yetki ve sorumluluğu, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü’ne (SAGEM) verilmişti. Ancak, 6569 sayılı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 45. maddesi gereğince, 26.11.2017 tarihinde SAGEM’nün devam eden işleri Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüne (SHGM) devredildiğinden dolayı, STD’ye ilişkin iş ve işlemler de SHGM çatısı altında devam etmektedir.
Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı, SHGM bünyesinde yer almakta olup Türkiye’de teşhis, tedavi, koruyucu ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinde kullanılan sağlık teknolojilerinin, etkinliği, etkililiği ve verimliliği ile ilgili kapsamlı değerlendirmeler yapmak veya yaptırmakla görevlidir.
STD Daire Başkanlığı’nın sağlık teknolojisi değerlendirme sürecindeki temel politikası, yeni veya göz ardı edilmiş klinik etkili sağlık teknolojilerinin makul ve eşit biçimde sağlık hizmetlerinde kullanıma girmesini teşvik etmek ile klinik etkililiği olmayan sağlık teknolojileri ile etkili olmakla birlikte finansal açıdan sürdürülebilir olmayan sağlık teknolojilerinin kullanımını azaltarak sağlık hizmetlerinin finansal sürdürülebilirliğine katkı sağlamaktır. Romatoid Artrit Tedavisinde Kullanılan Hastalık Modifiye Edici Sentetik Ve Biyolojik Antiromatizmal İlaçlar (DMARD’lar) Konulu Sağlık Teknolojisi Değerlendirme çalışması bu çerçevede yürütülerek kapsamlı STD Raporu ile sonu çlandırılmıştır.
Romatoid Artrit (RA), halk sağlığı açısından ciddi bir yük oluşturan ve toplumsal maliyeti yüksek olan bir hastalıktır. Çoğu zaman hastanın kemik eklemlerindeki ıstırabını ve komplikasyonlarını azaltmak için agresif tedaviye ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırmalar, Türkiye’de RA’lı hastaların yıllık tedavi maliyetinin (doğrudan ve dolaylı maliyetler dahil) yaklaşık 15.4 milyar Türk Lirası olduğunu göstermektedir (1).
Dolayısıyla, en etkili tedavi seçeneğini/seçeneklerini tespit etmek ve mali kaybı mümkün olan en düşük seviyeye indirerek sağlık hizmetlerine tahsis edilen kaynakların verimli kullanılabilmesi için bu çalışma büyük bir öneme sahiptir.
Hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar (Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs, DMARD’lar) RA’nın tedavisinde temel seçenek olmuştur. Hastalığın patofizyolojik mekanizmasıyla ilgili yeni bilgilerde dikkat çekici bir artış gözlemlenmiştir. Mevcut farmakolojik tedavi seçenekleri geleneksel sentetik hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar (Conventional Synthetic Disease-Modifying Anti- Rheumatic Drugs, csDMARD’lar), biyolojik DMARD’lar (Biologic Disease-Modifying Anti-Rheumatic Drugs, bDMARD’lar) ve en yeni ilave olarak hedefe yönelik sentetik DMARD’ları (Targeted Synthetic Disease-Modifying Anti-Rheumatic Drugs, tsDMARD’lar) içermektedir. Hekimler bu ilaçları monoterapi olarak veya farklı kombinasyonlar halinde kullanmayı tercih edebilmektedir. Buna genellikle hastayla ilişkili çeşitli faktörler göz önünde bulundurularak karar verilir. Bu çalışma, RA’nın klinik seyrini değiştirmede DMARD’ların kullanımına dair yapılmış bilimsel çalışmalardan üretilen kanıtları kullanarak kapsamlı bir değerlendirme yapmak amacıyla planlanmıştır.
Global STD’lerden elde edilen kanıtlar, tedaviye ilk olarak csDMARD’larla başlanmasını kuvvetle desteklemektedir. Çalışmalarda, csDMARD’ların kullanımının klinik olarak etkili bir birinci basamak tedavi stratejisi olduğu ve klinik sonuçlarda iyileşme, monoterapiye kıyasla csDMARD’ların kombinasyonu ile ulaşıldığı görülmüştür. bDMARD’lar arasındaki klinik etkinlikte çok önemli bir fark bulunmamakla birlikte, tümör nekroz faktörü inhibitörlerinin diğer bDMARD’lara göre daha iyi bir güvenlik profiline sahip olduğu görülmüştür. csDMARD’ların (monoterapi ve kombinasyon) başarısızlığından sonra metotreksat (MTX) ve biyolojik kombinasyonun kullanılması, bDMARD monoterapilerine kıyasla daha iyi klinik sonuçlar vermiştir. MTX en çok reçete edilen csDMARD’dır. Türkiye’deki hastaların büyük bir çoğunluğu csDMARD’lar ile (yaklaşık % 91) tedavi görürken, bDMARD’lardaki hasta oranı %10’dan azdır. Bu durum kapsamlı olarak daha ileriki bölümlerde incelenecektir.
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. www.saglikaktuel.com biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal işlem uygulanacaktır.
