Tahsin AKÇA-Ahmet KIVANÇ
Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ali Koç’un Antalya’da özel sektörün milli gelirden aldığı payın artmasına dikkat çekerek, reel ücretlerdeki düşüşe vurgu yapmasının ardından Türkiye’deki ücret koşulları ve dünyanın neresinde bulunduğuna bakmakta yarar var. Kalkınma Bakanlığı’nca hazırlanan 2015 Yılı Programı’nda yer alan verilere göre, özel sektörde çalışan işçilerin net ele geçen ücretleri reel anlamda son 20 yılda yerinde saydı. Milli gelirdeki refah artışından pay alamayan özel sektör işçilerinin 1994 yılında 100 lira olan ücretleri, sadece enflasyon karşısında kendini korudu ve 2013 yılında 100.9 olarak gerçekleşti. Özel sektörde ücret seviyesi 2005 ve 2006 yıllarında 97 seviyesine düştükten sonra yeniden yükselişe geçti ve 2013 itibarıyla son 10 yılda ilk kez 100 endeks sınırının üzerine çıktı.
YARISI ASGARİ ÜCRETLİ
Kamu işçisinin eline geçen reel net ücretler ise 1994-2014 yılları arasında yüzde 13 oranında eridi. 1994 yılında 100 lira olan kamu işçisinin net ele geçen ücreti, 2014 yılında 86.6’ya geriledi. Kamu işçileri, refahtaki artıştan pay almak bir yana 1994 yılındaki ücret seviyelerini bile koruyamadı. Sigortalı çalışanların yarısını oluşturan asgari ücretliler milli gelirdeki artışla doğru orantılı olarak pay alamamış olsalar da diğer kesimlere göre ücret artışları en yüksek olan grup oldu. 1994, 100 endeks olarak dikkate alındığında, 20 yıldaki artış yüzde 98’e ulaşmış görünüyor. 2005’te 165.3 olan ücret seviyesi 10 yıl içerisinde ise 2014 sonu itibarıyla yüzde 33 artmış durumda.
MEMURDA 10 YILLIK ARTIŞ YÜZDE 46
Memurlar ile asgari ücrette durum biraz daha farklılık gösteriyor. Toplu sözleşme hakkı kazanamayan ancak toplu görüşme mekanizmasıyla ücret pazarlığı yapan memurların ücretlerindeki artış oranı kamu işçisine göre iyi durumda. Memurların reel net ele geçen ücretleri 1994 yılındaki 100 seviyesinden 2005 yılında 115.7’ye çıkarken, son yıllardaki artışla 2014’te 162.1’e ulaştı. Memurlardaki değişime bakıldığında ise 2005’te ücret seviyesinin 115.7’ye ulaştığı görülüyor. Buna göre 10 yılda memurlarda ortalama ücret artışı yüzde 46, son 20 yılda ise yüzde 62 gerçekleşmiş görünüyor.
‘REEL ÜCRETLERDEKİ DÜŞÜŞ KABUL EDİLEMEZ’
Önceki gün Antalya’daki konuşmasında küresel ekonomideki sorunlara dikkat çekerek “Çocuklarımızın geleceğinden endişe ediyorum” diyen Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ali Koç, dün de ücretli çalışanların milli gelirden aldığı payın ve reel ücretlerin giderek azaldığına dikkat çekti. Koç, özel sektörün milli gelirdeki payının tarihin en yüksek seviyesinde olduğunu belirtirken, reel ücretlerdeki düşüşü kabul edilemez gördüğünü ifade etti.
G20’nin istihdam ayağını oluşturan B20’nin açılış toplantısında konuşan işadamı Ali Koç, son 40-50 yıllık dönemde dünyada her şeyin ilerlediğini, borsaların büyüyüp ülkelerin geliştiğini belirtti. Reel ücretlerin artmadığına işaret eden Koç, “Reel ücretler ve ücretlilerin milli gelirden aldığı pay büyümemektedir. Özel sektör gelirlerinin milli gelire oranı tarihimizin en yüksek seviyesinde. Reel ücretlerin düşmesini kabul edilemez olarak görüyorum” dedi.
‘ÜCRET KAYGILARI ARTTI’
İşsizliğin genç yetişkin, eğitimli eğitimsiz milyonlarca insanın umutlarını yok ettiğini kaydeden Koç, sorunları çözmek için kapsayıcı, uzlaşıcı, ekonomi odaklı olmak gerektiğini söyledi. Ali Koç, “Bir yandan işsizliği azaltırken mevcut işlerin de kalitesini artırmak gerekiyor. İstihdam sadece iş dünyasının değil tüm tarafların sorumluluğundadır. Bu konuda yeni politika oluşturulabilmesi için de kapsayıcı bir rol izleyeceğiz” diye konuştu.
Türk- İş Başkanı Ergün Atalay ise çalışanların mevcut işleri ile satın alma güçlerinin korunması konusunda kaygılarının arttığına dikkat çekti.
MİLLİ GELİRDEKİ ARTIŞ HIZINA GÖRE ASGARİ ÜCRET 1.634 LİRA OLMALIYDI
Asgari ücret konusunda sendikaların detaylı araştırmaları var. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) her yıl tekrarladığı araştırmaya göre, 35 senede kişi başına milli gelir 2.4 kat büyüdü. Asgari ücret ise aynı dönemde yüzde 12 arttı. Milli gelir kadar artsa net asgari ücret 1.634 lira olacaktı. Oysa asgari ücret halen 949 lira. Kriz nedeniyle asgari ücreti düşüren Yunanistan’daki asgari ücret Türkiye’nin iki katının üzerinde. Yunanistan’da asgari ücret halen brüt 1949 TL’dir seviyesinde.
MEKSİKA VE POLONYA TÜRKİYE’YE BENZİYOR
Uzun çalışma sürelerinin ve üretkenlikteki artışla birlikte ücretlerin de aynı hızda artmıyor olması ücret giderlerinin milli gelirdeki payını düşürüyor. Türkiye haftalık fiili çalışma süreleri bakımından 52.1 saat ile OECD’de en uzun sürenin yaşandığı ülkeler-den biri. Meksika, yüzde 43’ten 36’ya gerilemeyle Türkiye’ye en çok benzeyen ülke. Polonya da yüzde 11 düşüşle, Türkiye’ye yakın bir seyir izliyor.
