2019 yılından önce kurulmuş şirketler, geçmiş ve cari döneme ilişkin prim borçları bulunsa bile asgari ücret desteğinden yararlanabilecek. 2019 yılında kurulmuş şirketler ise prim borçları bulunduğu takdirde asgari ücret desteğinden yararlanamayacak. Asgari ücret desteği için geçen yılın en düşük işçi sayısı esas alınacak.
Asgari ücretin yüzde 30 oranında artırıldığı 2016 yılında başlayan asgari ücret desteği, geçen yıl 9 ay uygulanmıştı. Bu yıl ise 12 ay boyunca asgari ücret desteği sağlanacak. İşçi başına verilecek asgari ücret desteği, 500'den az işçi çalıştıran işyerlerinde aylık 150 TL, 500 ve üzeri işçi çalıştıran işyerlerinde ise 100 TL olarak uygulanacak. Asgari ücret desteği, işverenin ödediği sigorta priminden mahsup ediliyor.
Konuyla ilgili kanun ocak ayında çıkmıştı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) cuma günü genelge yayımlayarak 2019 yılında uygulanacak asgari ücret desteğine açıklık getirdi.
Önceki yıllarda, asgari ücret desteğinden yararlanabilmek için işçi sayısının bir önceki yılın aynı ayında çalıştırılan işçi sayısından az olmaması gerekiyordu. Kanun çıkartılırken, bu konuda mükelleflere kolaylık sağlandı. Destekten yararlanabilmek için bu yıl bildirilecek işçi sayısının, geçen yılın en düşük işçi bildirilen aydaki rakamdan düşük olmaması yeterli sayılacak. Eski uygulama devam etseydi, bu yıl nisan ayında 9, geçen yılın aynı ayında 10 işçi çalıştıran işveren destekten yararlanamayacaktı. Yeni uygulamada, geçen yıl herhangi bir ayda 8 işçi çalıştırmış olan aynı işverenin nisan ayındaki işçi sayısı geçen yılın altında olsa bile destekten yararlanmaya devam edecek.
PRİM BORCU OLANA DA DESTEK VERİLECEK
Genelgede, kanunda yer almayan bir başka kolaylığa daha yer verilerek, yıllardır devam eden önemli bir kuralda esneklik sağlandı. Önceki yıllarda, prim indirimi ve teşvikler ile asgari ücret desteğinden yararlanabilmek için prim borcunun bulunmaması şartı aranıyordu.
Genelgede, prim borcu bulunan şirketlerin asgari ücret desteğinden yararlanması konusunda eski ve yeni şirket ayrımına gidildi. Buna göre, 2019 yılı öncesi tescil edilmiş olan işyerleri için uygulanacak asgari ücret desteğinde işverenler SGK'ya vadesi geçmiş borcu olsa dahi destekten yararlanabilecekler. Asgari ücret desteği için aylık prim ve hizmet belgesinden ve prim hizmet beyannamesinden kaynaklanan prim borçlarının ödenmiş olması şartı da aranmayacak. Örneğin, 23 Mayıs 2019 tarihinde nisan ayının beyannamesini veren mükellefin ocak ve şubat aylarına ilişkin yasal süresi geçmiş prim borcu bulunsa dahi, destekten yararlanması mümkün olacak.
BORCU BULUNAN YENİ ŞİRKETLER YARARLANAMAYACAK
Buna karşılık, 2019 yılında tescil edilmiş veya edilecek işyerleri ile 2018 yılından önce kurulmuş fakat geçen yıl hiç işçi çalıştırmamış işyerlerinin cari dönem ya da geçmiş yıllara ilişkin prim borcu bulunması halinde asgari ücret desteği verilmeyecek. Bunların, geçmiş borçları kapatması veya taksite bağlamaları halinde, asgari ücret desteği verilmeye başlanacak.
Kaçak işçi çalıştıran, işçisinin ücretini bordroda düşük gösterdiği tespit edilen işverenler ise asgari ücret desteğinden yararlanamayacak. Destek aldıktan sonra kaçak işçi çalıştırdığı tespit edilenler, faiziyle birlikte iade etmek zorunda kalacak.
GÜNDELİKÇİ ÇALIŞTIRANLAR NASIL YARARLANACAK?
Asgari ücret desteğinden, ev hizmetlerinde gündelikçi, çocuk ve hasta bakıcısı çalıştıranlar da yararlanabiliyor. Geçmiş dönem prim borcu bakımından, ev hizmetlerinde işçi çalıştıranlar da eski ve yeni ayrımına tabi tutulacak. Buna göre, ilk defa 1 Ocak 2019 ve sonrasında ev hizmetlerinde ayda 10 gün ve üzerinde gündelikçi ya da bakıcı çalıştıran işverenlerin, vadesi geçmiş borcunun bulunmaması ve cari ay prim borçlarını ödeme zorunluluğu aranacak. 2019 öncesinde de ev hizmetlerinde sigortalı çalıştıran işverenlerde ise prim borcu bulunup bulunmadığına bakılmayacak.
1 İŞÇİNİN MALİYETİ AĞIR OLACAK
Asgari ücret desteğinde bu yıl ilk defa 500 işçi ayrımı yapılacak. Yıllık ortalama işçi sayısı 500'ün altında olan işyerlerinde işçi başına 150 lira destek sağlanırken; 500 ve üzerinde olan işyerlerinde 100 lira destek verilecek.
Bu durum, ortalama işçi sayısı 499 olan işveren ile 500 olan işveren arasında büyük bir fark ortaya çıkmasına yol açacak. 2018'de çalıştırdığı işçi sayısı ortalama 499 olan işyeri için aylık 74 bin 850 lira, yıllık olarak da 898 bin 200 lira destek verilecek. Buna karşılık, işçi sayısı 500 olan işyeri için aylık 50 bin lira, yıllık olarak da 600 bin lira asgari ücret desteği sağlanacak.
İşçi sayısı sadece 1 kişi fazla olan işveren, 298 bin lira daha az destek alacak.
13.5 MİLYAR LİRA DESTEK
2018 yılında 9.7 milyon işçi için 9 ay boyunca asgari ücret desteği sağlandı. Toplam ödeme 8.5 milyar lira düzeyinde oldu.
Bu yılki asgari ücret desteğinden 9.3 milyon işçinin yararlanması ve toplam destek tutarının 13.5 milyar lira olması bekleniyor. Asgari ücret desteği İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.
Ahmet Kıvanç
