Görme engelli öğrencilerin okul içi bağımsız hareket becerisini artırmaya yönelik sanal asistan destekli artırılmış gerçeklik uygulaması ile yeni tip koronavirüsü etkisizleştiren bakır sülfür nanoparçacıklı maske, ilgi çeken projeler arasında yer aldı. Teşvik ödülü kazanan görme engelli Bager Çalışcı: "Astronomiyi görme engellilere anlatmak için bir sözlük hazırladık. Ben de bu sözlük sayesinde gökyüzünü zihnimde canlandırabiliyorum"
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, 16'ncısı bu yıl düzenlenen yarışma, Diyarbakır'da gerçekleştirildi. 5 günlük zorlu maratonda, biyoloji, coğrafya, değerler eğitimi, fizik, kimya, matematik, tarih, teknolojik tasarım, Türkçe ve yazılım olmak üzere 10 alanda finale kalan 180 proje mücadele etti.
Çeşitli üniversitelerdeki akademisyenlerden oluşan jüri, ekolojik denge, gıda güvenliği, tarım ve hayvancılık teknolojileri, dijital dönüşüm gibi araştırma projelerini değerlendirdi. Finalde yarışan projeler arasında giyilebilir teknolojiler, sağlık ve biyomedikal cihaz teknolojileri, afet yönetimi, havacılık ve uzay ile sürdürülebilir kalkınma gibi temalar dikkati çekti.
Yarışmanın ödül töreni, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Sezai Karakoç Kültür ve Kongre Merkezi'nde yapıldı.
Törene, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, BİDEB Başkanı Prof. Dr. Ömer Faruk Ursavaş, Diyarbakır Vali Yardımcısı Murat Yıldız, İl Milli Eğitim Müdürü Murat Küçükali'nin yanı sıra öğrencilerin aileleri ve öğretmenleri de katıldı.
- Antalya'ya 3 birincilik ödülü
Yarışmada 10 proje birincilik, 20 proje ikincilik, 30 proje üçüncülük, 30 proje de teşvik ödülü aldı. Antalya (3), Samsun, Rize, Balıkesir, Denizli, Adana, Hatay ve Manisa birincilik kazanan iller oldu.
Başarılı projelere ödüllerini Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Kacır ile TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Mandal verdi.
57 ilden 336 öğrencinin 180 projesinin kıyasıya mücadele ettiği yarışmada, 11 yaşındaki görme engelli Muşlu Bager Çalışcı ve arkadaşları "Engelsiz Astronomi Sözlüğü" Projesi ile teşvik ödülü aldı.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Çalışcı, astronomiyi, görme engellilere anlatmak için bir sözlük hazırladıklarını belirterek, "Ben de bu sözlük sayesinde gökyüzünü zihnimde canlandırabiliyorum." ifadesini kullandı.
Çalışcı'nın proje arkadaşı Melek Şehri Kutlu da projenin çıkışını, "Derste bir gün hocamız Bager'e 'Gök cisimlerinin şekillerini nasıl daha kolay zihninde canlandırabilirsin?' sorusunu sordu. Bager de bunun üzerine 'Gök cisimlerinin kabartıları olursa ve altında Braille alfabesiyle isimleri yazarsa daha iyi canlandırabilirim' dedi ve bunun üzerine projeyi geliştirdik." değerlendirmesinde bulundu.
Doğuştan görme engelli olan Çalışcı, aynı zamanda Beethoven hayranı bir piyanist. Çalışcı, müzikte "kusursuz kulak" olarak adlandırılan bir müzik tonunun perdesini referans perdesi kullanmadan tanımlayabilme yeteneğine sahip. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gelecekte ünlü bir piyanist olmak isteyen Çalışcı'ya geçen sene akustik bir piyano hediye etmişti.
- Veri güvenliği projesine birincilik ödülü
Yarışmaya Denizli'den katılan 15 yaşındaki Hilal Keskin de matematik alanında "Pisagor Üçlülerinden Denklemlere Rasyonel Kriptografi" araştırması ile birincilik ödüllerinden birini aldı.
Projesini anlatan Keskin, "Günümüzdeki veri aktarımından çıkan sorunların çözümünün bir parçası olabilmek için bir şifreleme algoritması geliştirdim. Günlük hayatta kullandığımız mesajlaşma uygulamalarında bile bu arka planda çalışan bir işlev, verileri gizlemek. Eğer bunun kodunu yazabilirsek ki ben de bunun için çalışmalarımı sürdüreceğim, günlük hayatta verileri güvenli bir şekilde aktarabilmemize çok büyük yararı olacağını düşünüyorum." dedi.
- Görme engelliler için sanal asistan
Görme engelli öğrencilerin okul içi bağımsız hareket becerisini artırmaya yönelik sanal asistan destekli artırılmış gerçeklik uygulaması tasarımı projesiyle İzmir'den Eylül Çiftçi (14) ile Ege Arslan (14) yazılım alanında birincilik ödülü aldı.
Eylül Çiftçi, projeye dair şu ayrıntıları paylaştı:
"Bizim bir görme engelli arkadaşımız var. Onunla 4 yıldır aynı sınıftayız. Ona hep yardım eden kişi biz oluyorduk. Acaba onun bunu kendi kendine yapabilmesi nasıl olur diye düşündük ve bu projeyi yaptık. Biz bir mobil uygulama tasarladık. Uygulama kapalı ortam navigasyon sistemi, adı 'Adım Adım Gelecek'. Bu sayede görme engelli arkadaşımızın gidebileceği yerler var, en sık kullandığı yerler. Sesli bildirimler alıyor, sağa dön sola dön gibi. Bizim görme engelli arkadaşımız da denedi. Böylelikle hareket edebiliyor. Doğuştan yüzde 90 görme engelli. Yemek yiyemiyor, sınıflar arasında geçişte sıkıntı yaşıyordu. Biz de 5. sınıftan beri ona yardım ederken bu ihtiyacını gözlemledik. Hep yanında olamayacağımız için bu fikirden yola çıktık. Bu durum diğer görme engelliler için de söz konusu mu diye bir anket çalışması da yaptık. Uygulamayı denettiğimizde çok faydalı olduğunu gördük. Bize ihtiyacı olmadan ilerleyebileceğini görmüş olduk."
- Kendini temizleyen maske
Yarışmaya Muş'tan katılan Reber Ülkü (13) ile Efe Alikaya (13) da "mikro plastik üretmeyen, biyobozunur, kendini temizleyebilen, antimikrobiyal, yeni tip koronavirüsü (Kovid-19) etkisizleştiren bakır sülfür nanoparçacıklı maske" projesiyle biyoloji alanında teşvik ödülü aldı.
Ülkü, geliştirdikleri maskede hiç bakteri üremediğini ifade etti. Efe Alikaya ise "Bizim maskemiz maskeye gelen virüsü de öldürdüğü için elimize geçmesini de önlüyor. O yüzden vakalarda düşüş sağlayabilir." bilgisini verdi.
- 31 bin öğrenci katıldı
Yarışma, ortaokul öğrencilerinin temel, sosyal ve uygulamalı bilim alanlarında çalışma yapmasını, bu çalışmaları yönlendirmeyi ve öğrencilerin bilimsel gelişimlerine katkı sağlamayı hedefliyor.
Bu yıl yarışmaya 4 bin 583 okuldan 13 bin 585 erkek ve 17 bin 416 kız öğrenci olmak üzere toplam 31 bin 1 öğrenci katıldı. 2021 yılına göre başvurularda yüzde 53 artış gerçekleşti. Öğrenciler, bu yıl toplam 23 bin 968 proje başvurusu yaptı.
