Üniversite hastanelerinde MR ve tomografi çekimi için 2 yıl sonraya randevu veriliyor. Genel sağlık sigortası kapsamında ücretsiz çekilmesi gereken MR ve tomografiyi parasıyla yaptırmak isteyenler ise sadece 1 hafta bekletiliyor. İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi meme kanseri olan Aysel Ateş’e 7 ay, erken doğumla dünyaya gelen İsmet bebeğe ise 17 ay sonrasına MR randevusu verdi. Aynı hastanede yaşanan bu ikili sistem vatandaşı isyan ettirdi.
Türkiye’de sağlık alanında son yıllarda büyük yatırımlar yapıldığı, büyük değişim ve dönüşüm yaşandığı sözlerinin biraz daha ihtiyatlı sarfedilmesi gerektiği anlaşılıyor. Zira MR çektirecek hastalar, maddi gücü yetmediği ya da 40 liralık farkı ödeyemediği için 6 ay ila 17 ay arasında sıra bekliyor. Bu yöndeki bir şikayeti araştırmak üzere gittiğimiz İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde karşılaştıklarımız sorunun çok ciddi ve dramatik olduğunu ortaya koydu.
’Hastaneler sigortadan para tahsil edemiyor’
Genel sağlık sigortası kapsamında ücretsiz çekilmesi gereken MR ve tomografi çekimi için paralı randevu başvurularında bekleme süresi 1 hafta iken, ücretsiz çekimlerde sürenin 2 yıla kadar çıkıyor. Betamar Şişli Görüntüleme Merkezi’nden Dr. Mehmet Birinci sorunun kaynağını şöyle açıklıyor: “Bazı üniversite hastanelerinde MR çekimi için giden hastaların ücretsiz olarak bu hizmetten yararlanmak istedikleri zaman kendilerine 1,5 - 2 sene sonrasına kadar gün verilmesinin ardında önemli bir sebep var. Üniversite hastanelerinde doktorlar, fazla mesai yaptığı için döner sermaye olarak hastalardan belli bir ücret alıyor. Bunun en büyük nedeni, bu hastanelerin anlaşmalı oldukları Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan 1 yıla kadar para tahsil edememesi. Dolayısıyla mesai dışı ücreti ödeyen hastalar bazen aynı gün içinde görüntüleme cihazlarına girerken, parası ya da acil bir durumu olmayan hastalara 1 yıldan -2,5 yıla kadar randevu süresi veriliyor.”
Erken doğan bebeğe Randevu: 17 ay sonra
Hüsna Semiz İstanbul’da yaşayan 34 yaşında bir ev hanımı. İkinci çocuğu İsmet’i erken doğumla 1 ay önce dünyaya getirmiş. İsmet’in karnında ciddi ağrılar başlamış. Anne koşarak hastaneye gelmiş ve doktor MR istemiş. 10.06.2010’de MR için başvurusu yapılan İsmet’e verilen tarih 14.10.2011 yani tam 17 ay sonra. Olanlar karşısında şaşkına dönen Hüsna Semiz ise şimdi ne yapacağını düşünüyor: “Doktorlar acil durumu olanlara bir hafta içinde MR tarihi verildiğini söylüyorlar. Erken doğumla dünyaya gelen bir bebeğin sağlık durumu acil değil mi? Kaldı ki hem acil diyorlar hem de üstüne para istiyorlar. 17 ay içinde bebeğim kim bilir hangi rahatsızlıklar yaşayacak. Şimdi mecburen para bulup tekrar ücretli MR tarihi almaya çalışacağım.”
Teşhis: Böbrek tümörü Randevu: 6 ay sonra
38 yaşındaki Halil Akgeyik 6 ay önce doktora geldi. Doktor böbrek tümörü teşhisi koydu ve hemen MR çektirmesini istedi. Ancak Halil Bey’e 6 ay sonrasına gün verildi. Randevuda karşılaştığımız Halil Bey, bu süre içinde ağrılarının arttığını, artık belini doğrultamadığını söylüyor: “Geçtiğimiz yıl böbreğimde tümör teşhisiyle MR çektirilmesi için muayeneye gittiğim doktordan sevk almıştım. Bana ücretli MR için 4 gün, ücretsiz MR için 6 ay sonrasına gün verebileceklerini söylediler. Mecburen ücretsiz MR günü aldım. Bu süreçte bir çok kez midemde ciddi problemler ve ağrılar yaşadım ancak Alanya’da da gittiğim doktorlar MR isteyince mecburen başvurduğum MR tarihini beklemeye başladım. Bu süre içerisinde çektiğim acı yüzünden belim büküldü.”
Teşhis: Meme kanseri Randevu: 7 ay sonra
Aysel Ateş İstanbul’da yaşayan 41 yaşında bir ev hanımı. Ateş 10.06.2010’de meme kanseri teşhisi konuldu. Doktor mamografi istedi. Vezneye geldiğinde, kendisine 04.01.2011 yani 7 ay sonrasına randevu verildi. Ateş yaşadığı durum karşısında şok olmuş durumda:
“9 ay önce meme kanseri olduğumu yapılan tetkikler sonucunda öğrendim. Doktorum tedavi süresince belirli aralıklarla kontrole gelmemi istedi. Ben bu hizmetten ücretsiz yararlanabilmeliyim. Bu bir vatandaş olarak benim hakkım. Bir sonraki kontrolüm 4 ay sonra ancak o kontrol için götüreceğim bir mamografi filmi olmayacak. İyileşme sürecimi takip edemeyeceksem neden bu çarpıklığı halen devam ettiriyorlar?”
‘Madalyonun iki yüzü de problemli’
Türk Radyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Okan Akhan:
“Özellikle bir hekim ya da öğretim üyesi tarafından muayene olmak istersiniz bu muayene için özel bir fark ödeniyor. Bu özel hasta bakımıdır ve 7 saatlik mesai dışında muayene yapan hekimlerin fazla mesai ücretidir. Neredeyse tüm vakalarda MR çekildiği için radyoloji bölümlerinde hasta yoğun. Hastanelerde hizmet alımı faaliyetleri çerçevesinde bazı özel şirketler MR cihazlarını hastanelerin radyoloji bölümlerinin hizmetine sunarak hastane yönetimleriyle de anlaşmalar yapıyorlar ve elde edilen geliri paylaşıyorlar.”
’MR sonuçları verimli değil’
“Bir bilgisayarlı tomografiyle günde 400 tetkik yapıyorlar. Bu hastaların yararına tetkik yapılmadığı anlamına gelir. Uluslararası standartlara göre çok iyi ekipman ve ekiple bile günde en çok 70 MR çekilebilir. Yani ülkemizde yapılan MR tetkikleri hastalara fayda sağlamıyor. Yani rant için adı MR tetkiki olan ancak standartlara uygun olmayan MR’lara sahip çok sayıda hasta var. ”
Kanuna göre parasız
Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre Tomografi ve MR işlemleri ücretsiz olmak zorunda. Bu konudaki tek kısıtlama eğer aynı bölgede çekim yapılacaksa radyasyona bir kez daha maruz kalmamak için 30 ile 180 gün arasında değişen bekleme süreleri olması.
‘MR’ NEDİR?
Manyetİk Rezonans görüntüleme (MR) daha çok tıpta kullanılan canlıların iç yapısını görüntüleme yöntemidir. MR’da radyasyon kullanılmaz. Dev mıknatıs içine yerleştirilen insan vücudundaki hücreler içinde bulunan su atomlarının çekirdeklerindeki protonlar, radyo dalgaları ile uyarılır ve geri alınan sinyaller bilgisayar aracılığıyla görüntüye dönüştürülür.
