6 soruda, OHAL'le ilgili en çok merak edilen soruları cevaplıyoruz.

OHAL'in mevzuat dayanağı nedir?

OHAL Anayasa'nın 120. maddesine göre ilan edildi. Bu madde, MGK tavsiyesi üzerine, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kuruluna olağanüstü hal ilan etme yetkisi tanıyor. Bu maddeye bianen OHAL ilan edildi. Anayasa'da belrtilen OHAL uygulamasının ayrıntıları 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununda gösterilmiştir.

OHAL boyunca ne yapılacak?

OHAL boyunca, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun KHK (kanun hükmünde kararname) çıkarma yetkisi bulunuyor. Anayasa, KHK'ların TBMM'ye sunulmasını öngürmüşse de genel olarak bu yol takip edilmemekte, KHK'lar Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmektedir. 2011 yılında çıkarılna KHK'lar da Meclise gelmemişti.

OHAL boyunca çıkarılacak KHK'lar her konuda olabilir mi?

Sadece olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda KHK çıkarılabilmektedir. Yani her konuda KHK çıkarılamamaktadır. Anayasa'nın 121/3 maddesinin amir hükmü bu şekildedir.

OHAL süresince çıkarılacak KHK'ların iptali için AYM'de dava açılabilir mi?

Anayasa'nın 148. maddesi " Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz." şeklindedir. Dolaysıyla dava açılamayacaktır.

OHAL memurları nasıl etkileyecektir?

FETÖ terör örgütüyle mücadeleyi zayıflatan 657 sayılı Kanunun iş güvencesi maddesinin FETÖ mensupları için uygulanmaması kararı alınabilir. Kamu personeli için alınacak tedbirlerin tümü terörle mücadele bağlamında olacaktır. Zaten Cumhurbaşkanı Erdoğan'da bu konuya dikkat çekmiştir.

OHAL Kanununun 32. maddesi uyarınca; verilen görevleri yapmayan, verilen tedbirleri almayan memurlara Valiler direkt olarak, memuriyetten çıkarma ve kademe haricindeki, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını verebilecektir. Ancak bu düzenleme Valilerin yetkisi içindir. 657 sayılı Kanunun 125/E bendinde "...olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak," memurluktan ihraç sebepleri arasında gösterilmiştir.

OHAL, terörle mücadele için çıkarılmıştır. OHAL süresince çıkarılacak bir KHK ile veya bölge valilerin vereceği bir kararla tayin ve nakillerin durdurulması mümkündür. Ancak bunun kapsamının suça bulaşsın bulaşmasın tüm memurlar olacağını düşünmüyoruz.

Olağanstü hal süresince bir memur istifa edebilir. Ancak, istifa edecek memur yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar.

Valilerin verdikleri kararlara karşı dava çılabilecek mi?

OHAL Kanununun 33. maddesi şu şekildedir: "Bu Kanun ile İçişleri Bakanına, Olağanüstü Hal Bölge Valisine, il valilerine tanınan yetkilerin kullanılması ile ilgili idari işlemlere karşı açılacak davalarda, yürütmenin durdurulmasına karar verilemez."

Bu maddeye göre valilerin kararlarına karşı idari yargıda yürütmeyi durdurma istemli dava açılmayacak ama esastan iptal davası açılabilecektir.

Olağanüstü Hal Kurulu ve Bürolarının işleyişine dair Yönetmelik için tıklayınız.