Obezitenin bilişsel tedavisi

OBEZİTE tedavisinde yeme davranışı ve fiziksel aktiviteye ek olarak yaşam boyu kazanılacak alışkanlıkların öğretilmesi kilo yönetiminin temel amacıdır. Ancak Amerikan Psikiyatri Birliği’nin yaptığı araştırmalar davranışlarda değişiklik tedavilerinin kilo veren şişman kişilerde kısa süreli başarıya neden olduğunu gösterdi. Davranış değişikliği tedavisi uygulanan diyet ve fizksel aktiviteyi de uygulayan başarılı kilo veren obezlerin kısa süre sonra kilolarını yeniden alması alternatif bir tedavi yöntemi olan ‘Bilişsel tedavi’ modelini gündeme taşıdı. Amerikan Psikiyatri Birliği’ne göre davranışı değiştirmek önemli ancak değişen davranışın kalıcı olmasını sağlamak için bilişsel değişim şart.

Hasta reçetesini yazıyor

Psikiyatristler zayıflama süresince kazanılan davranışların kalıcı değişimini bir türlü yakalayamadıklarını savunuyor. Örneğin stresli bir durumda yemek yemeğe yönelen kişiye yemek alternatifi stresi azaltacak aktiviteler öğretildiğinde bile, kilo verme sonrasında kişi karşılaştığı stresli bir uyaran karşısında kazandığı olumlu davranışı unutuyor ve yine yemeğe yönelebiliyor. İşte bu durumun kilo verme sırasında kalıcı kazanılamayan bir durum olduğunu ve bilişsel farkın yaratılmasının gerekliliği belirtiliyor. Bilişsel tedavinin temelini sadece gerçekçi hedefler belirliyor. Çünkü gerçekçi olmayan davranışların, beslenme reçetelerinin veya aktivite planının obez kişiye sadece kilo vereceği yönde baskı ile yaptırılması, kişinin kendi yeteneklerini kullanmasını engelleyici bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Bu açıdan araştırmacılar Bilişsel Tedavi planına başlanacak obez hastaların muhakkak amaçlarının üzerinde dikkatle durması gerektiğine dikkat çekiyor.

Doğru seçim kayıt altında

Bilişsel tedavinin ilk basamağı; obez kişide yemek yeme problemi bozukluklarını kişiye algılatacak örnekler sunma ve problem çözmede kişiye öncelik tanıyıp onun çözüm üretmesini planlamaktır. Bunun için kayıt tutma en doğru yoldur. Obez kişi yediklerini içtiklerini yer, zaman ve miktarları ile yazarak hangi davranışlarının kilo aldırdığını öğrenir. Böylece yanlışlarını değiştirerek daha net bir tavır ile yeme bozukluğunu düzeltir.

KİLOLULAR İÇİN ÇÖZÜM YOLU

-Hızlı kilo vermeyi asla amaçlamamalı. -Özel bir diyet reçetesinden çok daha düşük kalorili alternatiflerin nasıl oluşturulacağını iyi algılamalı. -Kalori ve protein değerleri yerine hangi besin grubundan kaç porsiyon yemesi gerektiğini iyi öğrenmeli. -Tüm yediği içtiği ve aktivite kayıtlarını iyi tutmalı ve üzerinde nasıl değişiklikler olduğu ile ilgili haftalık değişimleri iyi gözlemlemeli. -Her gün tartılmalı ve yediği-içtiği miktarlar ile kilo değişimi arasındaki oransal farkı iyi denetlemeli ve anlamalı. -Her olumsuz davranışa yönelik geliştirilen çözüm seçeneklerinden kendisine uygun olanını seçip devamlı uygulayarak değişimi kendi vücudunda da gözleyerek farkındalığını arttırmalıdır.

Selahattin DÖNMEZ
Star Gazete