Bilimsel araştırmalara bakacak olursak şişmanlığın artık her yaş grubunu tehdit ettiğini söylemek hiç de aşırı olmaz. 2008, 2009 ve 2010 yıllarında yapılan anaokullarında çocukların boy ve kilo durumu değerlendirmeleri her 3 çocuktan 1’inin klinik şişmanlık kadar aşırı yağlı olduğunu ortaya koydu. Şişmanlığa etki eden birçok faktörün olduğunu hepimiz biliyoruz ama derin etkilerinin bu çocukları ileride nasıl etkileyeceği ile ilgili deneyimlerimiz yok. Çünkü biz Amerika kadar sorunu sosyal boyutta yaşayacağımız sınıra daha gelmedik. Bunun için acil beslenme eğitimi ile sorunu kökten çözmek durumundayız.
Kilolu çocuk, şişman yetişkin oluyor
Önce şişmanlığın bir tanımını tekrarlamakta fayda var. Şişmanlık yaşam boyu süren kronik bir enerji metabolizması bozukluğudur. Vücuda harcanandan fazla enerji alınmasıdır. Çocuk ve gençlik döneminde ortaya çıkan şişmanlığın, gelecekte bu bireylerde birçok sağlık sorununun ortaya çıkmasına neden olacağı düşünülmektedir. Çocukluk çağı şişman bireylerin yaklaşık yüzde 30’unun ileride şişman yetişkinler olacağı rapor edilmektedir. Belki bu uyarılar anne ve babaların ne derece dikkatli davranmaları gerektiği ile ilgili bir ışık olur. Çünkü şişman çocukların çoğunluğunda şişmanlığa neden olabilecek tıbbi bir neden olmayabilir ki buna eksojen obezite denir. Yani sadece anne ve babanın yemek yeme alışkanlıkları ve fiziksel aktivitesizlikten etkilenen şişmanlık türüdür. Burada aile de kendine çeki düzen vermeli çocuğun genlerinde olan potansiyel kilo durumunu ortaya çıkarmaması için yemek yeme düzenini hızla değiştirmelidir. Şişman çocuklarda en belirgin özellikleri yorgunluk, nefes almada güçlük, hareket azlığı ve bacaklarda ağrı yakınmalarıdır. Sağlık üzerine etkilerine bakıldığında bu çocuklarda yürümede gecikme, sıklıkla pişik ve deri enfeksiyonları görülür. Büyümenin erken tamamlanması nedeniyle kemik yaşları yaşıtlarına göre ileri, düz tabanlık ve bacaklarda eğrilik, erken ergenlik belirtileri, kalp-damar hastalıkları, yüksek kan lipid profili en çarpıcı belirtileridir.
Önlem almak için büyümesini beklemeyin
Şişmanlık her yaş grubunda görülmekle birlikte fizyolojik olarak hızlı yağ depolanmasının meydana geldiği yaşlarda daha sık görülmektedir. Çocukluk döneminde en sık olarak yaşamın ilk yılı, beş-altı yaş arası ve püberte döneminde olmaktadır. Beş yaşından önce ve 15 yaşından sonra başlayan obezite daha tehlikelidir. Okul öncesi yaşlarda şişman çocukların yüzde 26-41’inin okul çocuklarında şişman olanların yüzde 42-63’ünün erişkin yaşta şişman kalmaya devam ettiği gösterilmiştir. Beslenme bilimcileri eğer önlem alınmazsa tüm dünyadaki yetişkinlerin yüzde 20’sinin (150 milyon kişi), çocuk ve adolesanların yüzde 10’unun yani 15 milyon kişinin şişman olacağını öngörüyor.
Selahattin DÖNMEZ
