SELMA BIYIKLI ADABAŞ - Daha önce 36 ilde Ebola riski taşıyan hastaları takip etmek üzere 45 hastane belirleyen Sağlık Bakanlığı, MERS vaka ve şüphelilerinin de 43 ildeki 49 hastanede gözlem altına altına alınmasını kararlaştırdı.
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, Bilim Kurulunun görüşleri doğrultusunda Ebola ve MERS hastalığının tanı, tedavisi ve korunmaya yönelik önlemleri içeren kılavuzlar yayımladı.
AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, daha önce Ebola şüphelilerinin takip edileceği 36 ilde 45 hastane belirleyen Bakanlık, şimdiye kadar ülkede bir kişinin ölümüne yol açan MERS hastalığına karşı da benzer bir önlem alarak muhtemel veya kesin vakaların 43 ilde 49 hastanede gözlem altına alınmasına karar verdi. Bakanlığın kararı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca valiliklere duyuruldu.
Buna göre MERS şüphelisi veya vakası, Adana, Afyonkarahisar, Aksaray, Ankara (3), Antalya, Aydın, Balıkesir, Batman, Bolu, Bursa, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Isparta, İstanbul (3), İzmir (2), Kahramanmaraş, Karabük, Kayseri, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mersin, Niğde, Rize, Kütahya, Sakarya, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Tekirdağ, Tokat, Trabzon ve Van'da belirlenen 49 hastaneye sevk edilecek.
-Vakaların takibi ve izlenmesi
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ayrıca, Bilim Kurulunun görüşleri doğrultusunda Ebola ve MERS hastalığının tanı, tedavisi ve korunmaya yönelik önlemleri içeren kılavuzlar yayımladı.
Buna göre insandan insana bulaş, MERS enfeksiyonunun önemli basamağını oluşturuyor. İkincil MERS vakalarının önemli bir kısmı sağlık bakımı verilen yerlerden kaynaklanıyor.
Kuluçka süresinin tahmininin çok mümkün olmadığı, bununla birlikte insandan insana bulaş vakaları incelendiğinde periyodun 5 günün üzerinde olduğu ve iki haftaya kadar uzadığı belirtildi.
İnsandan insana bulaş vakaları incelendiğinde bulaşın meydana gelmesi için yakın temasa ihtiyaç bulunuyor. Solunum yolu ile bulaşma ihtimalinin yüksek, gaita, idrar ve kan yolu ile bulaşın daha düşük olabileceği düşünülüyor.
İzolasyon önlemlerine, virüs atılım süresi ve bulaştırıcılık süresi bilinmediği için, hastanın sağlık kuruluşunda bulunduğu süre boyunca devam edilecek.
Ayrıca insandan insana bulaş vakalarında, tam olarak kanıtlanamasa da, yakın temasın MERS yayılımında önemli olduğu düşünülüyor. Bu nedenle, MERS varlığı düşünülen vakalara standart ve damlacık izolasyonu önlemleri alınması önerildi.
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Umman, Ürdün, Kuveyt, Yemen, Lübnan, İran'a son 2 hafta içinde seyahat öyküsü olup ciddi solunum yetmezliği ve/veya akciğer sıkıntısı bulunan veya bu ülkelere seyahat öyküsü bulunan bir kişiyle dönüşünden sonraki 14 gün içerisinde yakın temasta bulunup semptomları bundan sonraki 14 gün içerisinde gelişen kişiler, "olası vaka" olarak tanımlandı.
Laboratuvar teyidi bulunanlar ise kesin vaka olarak ele alınacak.
-Ebolaya ilişkin önlemler
2014 Batı Afrika Ebola salgınında kanama, vakalarda kanama ön planda olmadığı için, tablo "Ebola virüs hastalığı" olarak tanımlanıyor. Akut, sistemik, zoonotik bir hastalık olan Ebola virüs hastalığında ölüm hızı yüksek.
Ebola için, iğne batması şeklinde yaralanma veya salgı üreten doku tabakasına hastanın vücut sıvısının teması, hastaya doğrudan bakım verme veya kişisel koruyucu ekipman olmaksızın hasta ya da çıkartılarıyla doğrudan temas, hastanın vücut sıvısı örnekleriyle koruyucu ekipman olmaksızın laboratuvarda çalışma yapma yüksek risk sayıldı. Hastalık su, normal gıda ve hava yoluyla bulaşmıyor, semptomları olmayan kişilerden geçmiyor.
Kuluçka dönemi 2-21 gün sürüyor, ortalama 7-8 günde semptomlar ortaya çıkıyor.
Ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, halsizlik, iştahsızlık, ishal, kusma, mide ağrısı, mukozal, vajinal, diş eti ya da burunda kanama en önemli hastalık belirtileri.
Diğer bulgular ise döküntü, gözde kızarıklık, hıçkırık, öksürük, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, nefes almada zorluk, yutmada zorluk ve iç kanamalar.
Salgın bölgesinde son 21 gün içinde bulunmak, kesin ya da kuşkulu Ebola virüs hastalığı olan birinin kan ve diğer vücut sıvılarıyla temas, salgın bölgesindeki yarasa, kemirici veya primatlarla doğrudan temas, aynı bölgede yöresel cenaze ve gömme işlemlerine katılmak da riskli davranışlar olarak kabul edildi.
Hastayla ev içi ve gündelik temas, salgın görülen ülkelerde vakalarla temas da risk oluşturuyor.
Bilim Kurulu, hastanın odasına girişlerin sınırlandırılması, mümkün olduğunca en aza indirilmesi, giriş-çıkışların kayıt altına alınması, özellikle, sağlık personeli açısından odaya girenlerin sadece hastanın bakımından sorumlu olan personel ile sınırlandırılması önerilerinde bulundu.
Kullanılacak tıbbi malzemeler hastaya özel olacak, hasta oda dışına çıkarılmayacak, hastalar arasında ortak malzeme kullanımına izin verilmeyecek.
-Cenaze ve definler
Cenaze taşıma ve defin protokolleri üzerine verilecek her türlü kararda enfeksiyon önleme ve kontrol komitesine danışılacak.
Bilim Kurulu ayrıca, hastalık şüphesi olan ya da doğrulanan kişinin cenazesi ile ilgilenirken, lastik bot veya delinmeye ve sıvıya dirençli kapalı ayakkabılar ya da ayakkabı koruyucu ve kişisel koruyucu donanım (sıvı geçirmeyen önlük, maske, göz koruyucu ve çift kat eldiven) giyilmesi, cenazelere hiçbir şey sıkılmaması, ceset torbalarının hiçbir şekilde tekrar açılmaması, doğrulanmış vakaların cenazelerinin yıkanmamasının Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerildiğini bildirdi.
Bu hastaların cenazeleriyle sadece eğitimli personelin ilgilenmesi, kapalı, sızıntı engelleyen malzeme içine konduktan sonra cenazenin mümkünse bir tabutun içine konması ve bu şekilde gömülmesi gerektiği de belirtildi.
