MEMURLARIN SAATLİK İZİN KULLANMA(MA)SI
Kenan Abacı
ÖZET
Devlet memurlarının izin hakkı Anayasa ile güvence altına alınarak, izinlerin süreleri ve şartları yönünden ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda gerekli düzenlemelere yer verilmiştir. Ancak, kurumların uygulamaları sonucu gelenek halini alan ve saatlik izin olarak adlandırılan konuyu ele alarak, mevzuatın buna cevaz verip vermediği ve ne yapılması hususu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: İzin, Mazeret izni, İdari İzin, Saatlik İzin
1.GİRİŞ
Devlet memurlarının sıkça başvurduğu ve amirlerinden almış oldukları saatlik veya yarım günlük izinler, yıllık izinlerden bazı kurumlarda düşülmekte bazı kurumlarda ise düşülmemektedir. Bu hususta gerek 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda gerekse de Devlet Personel Başkanlığının buna ilişkin bir düzenlemesi bulunmamaktadır.
2. İZİNLERDE HUKUKİ ZEMİN
2.1. Yasal Durum
Anayasanın "Çalışma şartları ve dinlenme hakkı" başlıklı 50. maddesinin dördüncü fıkrasında, "Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun izin başlıklı 23. maddesinde "Devlet memurları, bu kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler." şeklindeki amir hükmü ile memurların anılan Kanunda belirtilen süre ve şartlarda izinlerinin bulunduğunu belirtmiştir.
Diğer taraftan ise, çalışma saatleri ve izinler ana başlıkla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 5. bölümünde ve çalışma saatleri 99, yıllık izinler 102, yıllık izinlerin kullanılışı 103, mazeret izinleri 104, hastalık ve refakat izinleri 105 ile aylıksız izin durumları ise 108. maddelerinde düzenlenmiştir.
Anılan yıllık izinlerin kullanılışının düzenlendiği 103. maddesinde; "Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer..." hükmü yer almaktadır.
Mezkur Kanunun, "Mazeret izni" başlıklı 104. maddesinde (C) bendinde " (A) ve (B) fıkralarında belirtilen haller dışında, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde, mazeretleri sebebiyle memurlara on gün izin verilebilir. Zaruret halinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usülle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür." ifadelerine yer verilerek (A) ve (B) bentlerinde yer alan doğum, babalık, ölüm ve evlilik mazeret izinleri dışında, mazereti olan memurlara 104. maddenin (C) bendine göre mazeret izni verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Burada amirlere takdir hakkı verildiği göz ardı edilmemelidir.
2.2. Devlet Personel Başkanlığının Görüşü
Devlet Personel Başkanlığının, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına 02/09/2014 tarihli ve 4645 sayılı görüş yazısında"... saatlik izin olarak anılan konuda ise herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığından gün içinde verilen bu tür izinlerin toplanarak her 1 güne isabet eden kısmının izinden veya mazeret izninden düşülmesinin hukuka uygun olmayacağı mütalaa edilmektedir." ifadelerine yer verilmiştir.
Devlet Personel Başkanlığının saatlik izin olarak adlandırılan konuda, görüşünü net olarak ortaya koyduğu anlaşılmaktadır.
2.3. Konuyla ilgili Mahkeme Kararı
Ankara 7.İdare Mahkemesinin 16/01/2013 tarihli ve E:2012/967, K:2013/47 sayılı kararında; 657 sayılı Kanunda 10 güne kadar mazeret izni verilmesine ve ikinci 10 günlük mazeret izinlerinin (öğretmenler hariç) yıllık izinlerden düşülmesine yönelik düzenleme bulunduğunun tespitini yaparak saatlik izinlerin toplanması halinde, ilk 10 güne tekabül eden sürenin, mazeret izni verilebilecek süre içinde kaldığını belirterek yapılan işlemin yanlış olduğuna dair karar vermiştir.
Dolayısıyla anılan Mahkeme, saatlik izinlerin toplanarak ancak ikinci 10 günlük mazerete tekabül eden süre kadar olması halinde yıllık izinden düşülebileceğini belirtmiştir.
Örnek olarak, memur eğer 2012 yılında anılan Kanunun 104. Maddesinin (C) bendinde sayılan yetkili amir tarafından verilmiş olan 152 saat saatlik izin kullanmış ise, birgün 8 saat çalışma hesabından 19 güne denk gelecektir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Mazeret izni" başlıklı 104. maddesinde (C) bendine göre ilk 10 gün mazeret izni sayılarak yıllık izinden düşülmeyecek ancak geriye kalan 9 günlük saatlik izin ikinci defa kullanılanmazaretizni kapsamında 9 günlük süre yıllık izinden düşülebilecektir.
3. SONUÇ
Görüldüğü üzere, saatlik izin olarak adlandırılan ve mazeret sunularak birim amirinin bilgisi dahilinde alınan izinlerin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Mazeret izni" başlıklı 104. maddesinin (C) bendi kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır. Burada izin konusuna teşkil eden zamanın dakikalık, saatlik veya yarım günlük olmasından ziyade iznin, kanunda belirtilen izin vermeye yetkili amire bir mazeret beyan edilerek izin istenilmesi sebebiyle yani "mazaret" nedeniyle ortaya çıkmasıdır. Dolayısıyla, kanun hükümlerinin sadece lafzına göre değil, hem lafzına hem de ruhuna göre yorumlanması hukukukun bir gereğidir.
Anılan konuya ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarında farklı uygulamaların yaşanması; şu aşamada Devlet Personel Başkanlığının görüşü doğrultusunda işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan ise, uygulamada birliğin sağlanması ve izinlerin kanunla düzenlenmesi sebebiyle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yapılacak değişikliklerde gündeme alınarak gerekli yasal düzenlemenin yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Kaynakça
- T.C. Anayasası
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
- Devlet Personel Başkanlığı mütaalası
