Yeni Şafak Gazetesi yazarı Ahmet Ünlü,memurların mal beyanı ile ilgili belirsizliğini köşesine taşıdı.
Devlet Personel Başkanlığı tarafından hazırlanmış olan “Mal Bildirimine İlişkin Rehber” tam manasıyla doğru bilinen ezberleri bozdu. Özellikle mal beyanı memurların en sık hata yaptığı konular arasındadır. Bu nedenle yapılan bu uyarıları dikkatle okumalarında fayda vardır.
EK MAL BİLDİRİMİNDEKİ İNCELİKLER
Ek mal bildirimi, ilgili Yönetmeliğin 10'uncu maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre; 3628 sayılı Kanun kapsamında sayılan görevlerde bulunanlar, kendileri, eşleri ve velayeti altındaki ergin olmayan yani onsekiz yaşını doldurmayan çocuklarının şahsi mal varlıklarında önemli bir değişiklik olduğunda, değişikliği izleyen bir ay içinde yeni edindikleri mal, hak, gelir, alacak ve borçlara münhasır olmak üzere ek mal bildirimi vermek zorundadırlar.
Mal varlığındaki "önemli değişiklik", ilgili Yönetmeliğin 8'inci maddesinde gösterilen (net aylıklarının beş katını aşan) mahiyet ve miktardaki malın iktisabı ile hak, alacak veya gelir sağlanması veya borçlanılması olarak ifade edilmiştir. Burada önemli olan husus; ek beyanname verilmesi için mal varlığındaki değişikliğin memurun net aylığının beş katını aşması gerekliliğidir. Diğer bir deyişle, memurun aldığı net aylık ek beyanname verip verilmeyeceğini belirleyecektir. Örneğin, 2.000-TL net aylık alan bir memur 10.000-TL tutarında bir mal elde ettiği için ek beyanname vermek zorunda iken 5.000-TL net aylık alan bir memur 10.000-TL tutarında bir mal elde ettiği için ek beyanname vermek zorunda değildir.
GAYRİMENKULLERDEKİ EK MAL BİLDİRİMİNDE MAHİYET VE MİKTARIN ANLAMI
Yönetmelik hükmünde belirtilen “mahiyet ve miktardaki malın iktisabı” ifadesinden ek mal bildirimi verilmesinde malın mahiyetinin ve miktarının birlikte aranması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu hükümden hareketle, taşınmaz veya taşınır mal fark etmeksizin net aylık tutarının beş katından az tutardaki mal edinimlerinin beyan zorunluluğu bulunmamaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus; taşınmazlar için genel beyan döneminde değerine bakılmaksızın beyan zorunluluğu varken ek mal beyanında bu zorunluluğun bulunmadığıdır.
Veraset yoluyla edinilen mallar içinde ek mal bildiriminde bulunulması gerekmektedir.
ÖRNEK: Aylık net maaşı 5.000- TL olan bir memurun 01/01/2014 tarihinde 50.000 –TL tutarında bir taşınmaz edindiği, bu taşınmazı edinmek için 10.000-TL tutarında kredi çektiği ve 40.000-TL tutarındaki arabasını satması halinde;
50.000-TL lik taşınmazın değeri ve 40.000-TL lik araba satış tutarı; memurun net maaşının 5 katını (5.000 x 5 = 25.000-TL) aştığı için hem taşınmaz hem de araba satışı için 01/02/2014 tarihine kadar ek mal bildiriminde ve 28/02/2015 tarihine kadar da genel mal bildiriminde bulunması gerekmektedir. Ayrıca, 10.000-TL'lik kredinin memurun net maaşının 5 katını (5.000 x 5 = 25.000-TL) aşmamasına rağmen aynı zaman dilimi ve aynı iş için kullanıldığı dikkate alındığında buna ilişkin bildirimde bulunulması gerektiğinden bu kredi tutarının da aynı ek mal bildirimiyle birleştirilerek diğer mallar ile bildirilmesi gerekmektedir.
Aynı kişinin her ay maaşından arttırarak bitirdiği ve net maaşının 5 katını aşacak şekilde 30.000-TL tutarında bir meblağ için de ek mal bildiriminde bulunmasına gerek bulunmamaktadır. Çünkü bu meblağ ani bir artış olmadığı için kişinin mal varlığında önemli bir değişiklik sayılmamaktadır.
Aynı kişinin veraset yoluyla edindiği taşınmaz veya herhangi bir mal, alacak, borç bulunması halinde, veraset yoluyla edinilen mallar mal varlığında önemli bir artışı ifade edeceğinden bu mallar için de edinilen tarihten itibaren 1 ay içinde ek mal bildiriminde ve sonu (0) ve (5) ile biten izleyen genel mal beyanı döneminde de genel mal bildiriminde bulunması gerekmektedir.
GÖREV DEĞİŞİKLİĞİ DURUMUNDA MAL BİLDİRİMİ
3628 sayılı Kanun'da ve ilgili yönetmelikte kamu görevlilerinin, görevlerinin veya kurumlarının değişmesi (kurum içinden veya kurum dışından üst göreve atanma veya naklen atanma gibi hallerde) hallerinde mal bildiriminde bulunacaklarına dair herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
İlgili yönetmeliğin 9'uncu maddesinde mal bildiriminin verilmesi gereken zamanlar düzenlenmiş olmakla birlikte, söz konusu maddede üst görevlere atanma veya naklen atanma hallerinde bildirimin verilmesi gerektiğine dair bir hükme yer verilmemiştir. Her ne kadar söz konusu maddenin (e) bendinde; görevi sona erenlerin ayrılma tarihini izleyen bir ay içinde mal bildiriminde bulunmalarının gerektiği belirtilmiş olsa da, görev veya kurum değişikliği hallerini “görevin sona ermesi hali” olarak değerlendirmek doğru olmayacağından, bu hükmün üst göreve atanma veya naklen atanma gibi hallerde uygulanmasının uygun olmayacağı değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, kamu görevlilerinin, görevlerinin veya kurumlarının değişmesi hallerinde mal bildiriminde bulunmalarına gerek bulunmamaktadır.
