Meme kanseri, meme dokusunu meydana getiren hücrelerin değişime uğrayarak, kontrol dışı çoğalması ve tümör oluşumuyla ortaya çıkan bir hastalıktır.
Meme kanserinde kötü huylu olarak nitelendirilen hücreler yavaş yavaş oluşur ve ilerlemeyi sürdürür. En büyük sorunlardan biri erken dönemde bir belirti ortaya çıkmamasıdır. Hiçbir şikayetiniz yok iken, rutin kontrollerinizi yaptırırsanız erken dönemde meme kanseri teşhis edilebilir. Erken dönemde tedavi edilmediğinde, ise hastalığın ilerlemesine bağlı olarak kanser hücreleri meme dışına çıkabilir, farklı doku ve organlara yayılma tehlikesi vardır.
Memedeki tümör bir yandan olduğu yerde büyürken, diğer yandan memeye yakın olan lenf bezlerine yayılır. Nadiren, lenf bezlerine geçmeden direkt kan yoluyla uzak organlara, örneğin karaciğere sıçrayabilir. Kanserin çıktığı organdan uzak bir yere yayılmasına metastaz denir. Günümüzde meme kanserinde kanserli dokunun kan ve lenf yoluyla diğer bölgelere yayılmadan ya ni erken teşhis edilmesi durumunda, tedavide başarı oranı son derece yüksektir. Erken evrelerde etkin tedavilerle hastalıktan tamamen kurtulmak mümkündür.
Meme kanseri tüm dünyada kadınlarda en sık görülen kanserdir. Gelişmiş ülkelerde daha sık görülmekle beraber, yine gelişmiş ülkelerde meme kanserinden ölüm de daha azdır. Bunda hastalığın erken teşhisi ile sağlık hizmetine rahat ulaşımın etkisi büyüktür. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da yaklaşık 8 kadından 1’i ömür boyu meme kanseri olma riski taşır. 50 yaşın altında 50 kadında 1 görülürken, hastalığın görülme sıklığı ilerleyen yaş ile daha da artar.
Detaylı bilgi için: Meme kanseri nedir?
Meme kanseri belirtileri nelerdir?
Meme kanseri başlangıçta herhangi bir bulgu vermez. Bir kitlenin oluşumu bazen aylar, bazen de yıllar içinde olur. Tümörün büyümesi kanserin türüne ve kişinin kendi özelliklerine bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Meme kanserinin sık görülen belirtileri şu şekildedir;
- Memede veya koltukaltında ele gelen kitle
- İki meme arasında sonradan gelişen asimetrik görünüm.
- Bir memenin anormal olarak büyümesi, şişkinlik, şekil değişikliği
- Meme başından özellikle tek memeden, süt dışı, kanlı akıntı
- Meme başı ya da derisinde kızarma, kabuklanma, pullanma, sulanma gibi egzama benzeri değişiklikler
- Meme başı ya da derisinde çekinti, çöküklük
- Memede şişlik ile beraber kızarıklık ve portakal kabuğu benzeri görüntü
Meme kanseri nedenleri nelerdir?
Meme kanserinin en önemli nedeni kadın olmak ve yaş almaktır. Tüm meme kanserli kadınların %80-85’inde kadın olmak dışında belirgin bir risk saptanmaz. Hastalığın sadece %5-10 kadarı kalıtsaldır. Meme kanseri oluşumunda kişisel risk faktörleri, genetik yatkınlık ve bazı çevresel faktörler bilinmektedir.
- İlk adeti 12 yaştan erken görmek
- Menapoza 55 yaşından sonra girmek
- Hiç çocuk doğurmamış olmak, ilk doğumu 30 yaşından sonra yapmak, hiç emzirmemek
- Menapoz sonrasında uzun süreli hormon yerine koyma tedavisi almak
- Mamografik yoğun meme yapısı, kanser dışı nedenle yapılan bazı meme biyopsilerinde risk arttırıcı değişikliklerin saptanmış olması
- Başka nedenle göğüs bölgesine radyoterapi almış olmak
- Ailede meme kanseri olması
- Kişinin bir memesinde daha önceden meme kanseri olması
- Şişmanlık, alkol ve sigara alışkanlıkları
- Fiziksel aktivite azlığı
- Ve tam olarak netleşmese de bazı çevresel faktörler
Meme kanserinden korunma yolları nelerdir?
Kadınlar günlük hayatta bazı alışkanlıklarına dikkat ederek meme kanseri riskini azaltabilirler.
- Sağlıklı beslenme ve kilo kontrolü: Hayvansal gıda tüketimini azaltarak, dengeli, renkli sebze, meyve, bakliyat ve tahıllardan oluşan öğünler tüketmek.
- Fiziksel olarak aktif olmak: Haftada 3 gün 1 saat ya da 5 gün 30 dakika tempolu yürüyüş, ya da sevdiğiniz bir sporu yapmak.
- Sigara ve alkol mümkünse hiç tüketmemek
Sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ile sigara ve alkol tüketmeyerek 3 kadından 1’inin meme kanseri olması önlenebilir.
Modernleşen dünyada, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, kadınların iş hayatına atılıp, geç çocuk doğurmaları, daha kısa süreler çocuk emzirmeleri, batı tarzı yaşama geçiş gençlerde meme kanseri görülme sıklığını da arttırmaktadır.
Meme kanseri teşhisi nasıl konur?
20 yaşından itibaren sağlıklı her kadının kendi kendine meme muayenesi yapması önerilir. Hiçbir şikayet olmasa da, ortalama risk grubundaki bir kadın 25-40 yaş arasında 1 ila 3 yılda bir meme kontrolünü yaptırmalıdır. Bu süre kişiye özel belirlenir. 40 yaşından itibaren ise yıllık muayene, tarama mamografisi ve gereğinde ultrasonografi gibi ek tetkikler ile kanser taraması yapılmalıdır. Meme hastalıkları konusunda deneyimli bir doktor, bulunduğunuz yerde varsa bir meme cerrahı ile taramaların yapılması güvenilir olacaktır.
Mamografi bugün halen meme kanseri taramasında en yaygın kullanılan, kanserin erken teşhis edilmesini sağlayan ve bunun sonucu olarak yaşam süresini uzattığı bilinen yöntemdir. Mamografinin verdiği radyasyon kansere neden olmaz. Mamografinin yanında, en kullanılan ikinci görüntüleme yöntemi meme ultrasonudur. Ultrason radyasyon vermez, yoğun yapıdaki memelerde mamografinin göstermeyeceği kitleleri gösterebilir; bir kitle kist mi yoksa gerçekten kitle mi ayırımını sağlar. Bir de meme MR (emar) denilen ilaçlı film vardır ki, bu da yüksek riskli hastaları taramada ya da memede bir problem saptandığında çözmek için ileri tetkik yöntemidir.
Meme kanseri evde teşhis edilir mi?
Meme kanserinde erken teşhis ancak tarama muayeneleri ile mümkündür. Ancak biz hastalarımızın çoğunu ele gelen kitle nedeniyle polikliniklere başvurduklarında görüyoruz. Elle kendi kendine meme muayenesi aslında bir erken teşhis yöntemi değildir. Farkındalığınızı ve olası bir değişiklik ya da kitle bulduğunuzda daha da ilerlemeden doktora başvurmanızı sağlar. Tüm kadınlara mümkünse her ay adet bittikten 1 hafta sonra, adet görmeyenlere kendi belirleyecekleri bir günde yine ayda 1 kez kendi kendine meme muayenesi yapmalarınız öneririm. Herhangi bir şikayetiniz olduğunda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Meme kanseri tedavi seçenekleri nelerdir?
Meme kanseri tedavisi tam donanımlı bir merkezde, mutlaka multidisipliner bir ekip içinde yapılmalıdır. Bu şekilde hastalığın tedavisinde başarı belirgin olarak artar. Tedavi kişiye özel planlanır. Bazen bir hasta için birden fazla tedavi seçeneği olabilir.
Cerrahi: Erken evre meme kanseri tedavisi genellikle cerrahi ile başlar. Meme kanseri cerahisi ameliyatla sadece tümörün alınması olabildiği gibi, bazen tüm memenin alınması şeklinde de olabilir. Aynı anda koltukaltı lenf bezlerinden de örnekleme yapılarak evreleme tamamlanır. Meme kanseri memenin alınmasını zorunlu kılmaz. Kişinin fiziksel bütünlüğünü korumak üzere kullandığımız çeşitli ameliyat türleri, meme onarımları eş zamanlı yapılabilir.
Ameliyattan sonra çıkacak patoloji değerlendirmesi ile tümörün özellikleri belirlenir, kişinin özellikleri ve beklentileri de birlikte değerlendirilerek bir tedavi şeması belirlenir. Bu süreçte kanserin farklı tedavilerini yapan doktorlar birlikte karar verirler. Meme cerrahları (ameliyat), medikal onkologlar (ilaç tedavisi), radyasyon onkologları (ışın tedavisi) olmazsa olmaz 3 ana daldır. Bir hastaya farklı zamanlar ve sıralamalarla birden fazla tedavi yöntemi uygulanabilir.
Işın tedavisi: Radyoterapi denilen ışın tedavisi, memesi alınmayan kadınların hemen hepsine, lenflerde hastalık saptananların büyük kısmına ve memesi alınanların bazılarına verilen bir tedavidir. Hastalığın lokal nüksünü, yani olduğu yerde geri gelmesini önlemek üzere verilir. Gözle görülmez, tedavi sırasında ağrı duyulmaz, kişinin üzerinde zarar verici radyasyon bırakmaz.
Kemoterapi tedavisi: Kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan kemoterapi, ilaç tedavisidir. Hastalığın vücuda yayılmasını engellemek, varsa kanda dolaşan kanser hücrelerini de yok etmek üzere yapılır. Genellikle serum yolu ile verilir. Hastalar arasında saçı döken, belirgin yan etkileri de olan tedavi olarak bilinir. Olumsuz yan etkileri geçicidir, ancak kanser hücrelerini öldürürken, sağlıklı hücreleri de öldürdüğü için istenmeyen yan etkilere neden olur. Günümüzde akıllı ilaç tedavileri, imünoterapi gibi bağışıklığı güçlendirici daha az yan etkisi olan, ancak hastalık üzerine oldukça etkin çok çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Her geçen gün yeni bir ilaç geliştirilmektedir.
Hormonal tedavi: Bazı meme kanserleri kadınlık hormonlarının etkisiyle büyür, hormonlara duyarlıdır. Östrojen ve progesteron iki ana kadınlık hormonudur. Vücuttaki östrojenden beslenen meme kanserlerinde, tedavide östrojen üretimini baskılayan, ya da etki etmesine engel olan ilaçlar kullanılarak kemoterapi kadar etkin tedavi sağlanabilmektedir. Bazı meme kanserleri sadece ağızdan alınacak bir hap ile tedavi olabilmekte, bazı hastalara ise ameliyat, kemoterapi vs tamamlandıktan sonra koruyucu olarak, tekrar kanser oluşma riskini azaltmak için bu tür ilaçlar verilebilmektedir.
Kaynak: http://ecedilege.com
