TBMM (AA) - Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, Soma'da hayatını kaybeden 301 madencinin 234'ünün 632 hak sahibine ölüm geliri ve ölüm aylığı bağlama işleminin tamamlandığını, hak sahiplerinin aylıklarını bu ay alacağını belirterek, "67 kardeşimizin aylıkları ise gün eksiği, prim borcu, ana-babalarının muhtaçlık şartını taşımamaları nedeniyle bağlanamamıştır. Ancak bu tasarıda yer alan maddeler sayesinde 67 kardeşimizin yakınlarına da aylık bağlamış olacağız" dedi.
AK Parti Manisa Milletvekili Recai Berber'in başkanlığında toplanan TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, İş Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ele alındı. Muhalefet milletvekilleri, tasarının alt komisyona gönderilmesini ve tasarının adının da "Soma Kanun Tasarısı" olmasını istedi.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, "Tasarı ile birleştirilecek olan 100 tane teklif var, bizler önerge vereceğiz. Bu kadar kapsamlı bir tasarıyı alt komisyona gönderelim ve orada görüştükten sonra üst komisyonda ele alalım. 'Meclis bir süre sonra kapanacak, zaman kaybetmeyelim' denilebilir ama biz zaman kaybetmeyiz, hemen toplarız alt komisyonu ve böylece daha sağlıklı bir çalışma yaparız" dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Süleyman Çelebi, tasarının Sağlık, Aile ve Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu'nda görüşülmeden bu komisyonda görüşülmesini talihsizlik olarak nitelendirdi. CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, Soma maden faciası ile ilgili tasarıda, tüp bebek düzenlemesinin yer almasını eleştirdi.
Recai Berber, "Soma ile ilgili özel kanun istemek yerine, Türkiye'nin her köşesindeki madenlerle ilgili sorunları çözmek için çalışma yapmak daha önemli. Soma konusunda araştırma komisyonu kuruldu ve Soma ile ilgili çalışmaları da zaten onlar yapacak. Tasarı, Soma vesilesiyle Türkiye'nin bütün iş kazalarını kucaklayacak, Zonguldak'ı, Şırnak'ı da kucaklayacak bir tasarı olmalı" diye konuştu.
Tasarıyı komisyona sunan Bakan Elvan, bir süre önce vefat eden CHP İstanbul Milletvekili Ferit Mevlüt Aslanoğlu'nun ailesi ile tüm komisyon üyelerine başsağlığı diledi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın, Soma maden faciasının hemen ardından bağlı ve ilgili kurumlarıyla olay yerinde olduğunu belirten Elvan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in olay olduğu anda hastanede olması nedeniyle, 3 gün sonra kazanın olduğunu yere gittiğini kaydetti.
Elvan, Bakan Çelik'in rahatsızlığı nedeniyle bugün komisyonda olamadığını söyledi.
Tasarının en önemli maddelerinin Soma faciasında hayatını kaybeden maden şehitleri ile ilgili olduğunu dile getiren Elvan, şöyle konuştu:
"Hayatını kaybeden madencilerin ailelerine, sosyal güvenlik haklarının en kısa zamanda teslim edilmesi konusunda gerekli organizasyonları gerçekleştirip, 301 madencimizin 234'ünün 632 hak sahibine ölüm geliri ve ölüm aylığı bağlama işlemi tamamlanmıştır. Hak sahipleri aylıklarını bu ay alacaklardır. 67 kardeşimizin aylıkları ise gün eksiği, prim borcu, ana-babalarının muhtaçlık şartını taşımamaları nedeniyle bağlanamamıştır. Ancak Sayın Başbakanımızın da talimatlarıyla hazırladığımız bu tasarıda yer alan maddeler sayesinde inşallah 67 kardeşimizin yakınlarına da aylık bağlamış olacağız. Bu düzenleme ile Soma'da hayatını kaybeden madenci şehitlerimizin sosyal güvenlik kurumuna olan her türlü borçlarını siliyoruz. Ölüm aylığı için gerekli olan 5 yıl sigortalılık ve 900 gün prim ödeme şartını da kaldırıyoruz. Aylık bağlanacak olan anne ve babalar için muhtaçlık kriterini kaldırıyoruz. Şehit madencilerimizin bir yakınını kamuda istihdam edeceğiz.
5510 sayılı kanunun yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008'den sonra sigortalı olan ve maden işyerlerinin yer altı işlerinde sürekli çalışan madencilerimiz için 55 olan emeklilik yaş haddini 50'ye düşürüyoruz. Ayrıca madencilerimize çalışmadıkları resmi tatil, hafta tatili, izin ile eğitim ve kurs süreleri için de yıpranma payı verilecektir. İşverenlere işyerindeki mal ve hizmet üretimi bir başka işverenin işçileri aracılığıyla gerçekleşme imkanı sağlayan, asıl işveren alt işveren ilişkisi, aslında 1936'dan bu yana mevzuatımızda yer almakla birlikte son yıllarda daha çok öne çıkan bir uygulama haline gelmiştir. İş Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden bu yana uygulamada karşılaşılan sorunlar, yargı kararları açısından yapılan değerlendirmeler ve akademik çalışmalar incelendiğinde, çalışma hayatının tüm taraflarının, asıl işveren alt işveren ilişkisinin değişimine ihtiyaç duyulan bir alan haline geldiğini göstermektedir."
- "Asıl işveren-alt işveren ilişkisini disipline etmek"
Bakan Elvan, tasarıdaki düzenlemelerle mevzuatta 1936'dan beri yer alan dünyanın gelişmiş ve gelişmekte olan bir çok ülkesinde uygulanan asıl işveren-alt işveren ilişkisini disipline etmeyi ve belirli standartlara tabi tutmayı hedeflediklerini kaydetti.
Tasarıyla, alt işveren işçilerinin hak kayıplarının ortadan kaldırıldığını ve ücretlerinin garantiye alındığını, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan alt işveren sözleşmeleri ve uygulamalarının iş mevzuatına uygunluğunun sağlandığını bildiren Elvan, "Alt işverenlik ile ilgili düzenlemelerle; alt işveren yanında çalışan işçilerin hak kayıplarının, sosyal hukuk devleti olmanın gereklerine uygun olarak ortadan kaldırılması, alt işverenlik ilişkisinin kanuni sınırlar içinde, özellikle kamu kesiminde sınırlı ve işlevsel olarak kullanılmasına imkan sağlanmaktadır" dedi.
Elvan, tasarıyla ayrıca, yer altında çalışan işçilerin haftalık çalışma süreleri ve yıllık ücretli izin sürelerinin yeniden düzenlenmesini sağlayan, yer altında çalışan işçilere fazla çalıştırma yaptırılmasını yasaklayan düzenlemeler yapıldığını söyledi.
- "Tüp bebek deneme sınırı 2'den 3'e çıktı"
Tasarıyla, mavi kartlılara yurtdışında geçen sürelerini borçlanma imkanı getirildiğini, yurtdışında çalışan vatandaşların, yabancı ülkedeki ilk işe giriş tarihinin Türkiye'de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilmesi ve emeklilik şartlarının buna göre belirleneceğini kaydeden Elvan, doğum borçlanmasını 2 çocuktan 3'e çıkarttıklarını söyledi. Lütfi Elvan, sigortalılar arasında eşitlik sağlamak amacıyla, bağkur ve memur sigortalılara da doğum borçlanması hakkını getirdiklerini, 2 olan tüp bebek deneme sınırının 3'e çıkartıldığını dile getirdi.
Elvan, Türk firmalarının çalışmak için yurtdışına götürdüğü işçilerin sayısının artırılması amacıyla, bu işçiler için ödenen prim üst sınırını, asgari ücretin 6.5 katından 3 katına indirdiklerini, böylece yurtdışında daha fazla Türk işçisinin çalışmasını amaçladıklarını söyledi.
Elvan, "Faal olmadığı için kanun kapsamından çıkan işyerleri ile ilgili olarak, ödeme süresi 31 Aralık 2013 ve öncesine ait olan borç asıllarının 100 TL'yi aşmayan kısmını terkin ediyoruz. 23 Nisan 1999 ve 14 Şubat 2005 tarihleri arasında aldıkları disiplin cezası sonucu memuriyeti sona erip, 26 Haziran 2006 tarihi ve 5525 sayılı kanunla cezaları affedilenlerin boşta geçen sürelerini borçlanmaları için verilen 3 aylık süreyi kaçıran 82 kişiye yeni bir başvuru hakkı vererek bu kişilerin mağduriyetini önlüyoruz. Bununla birlikte primlerini kendileri ödeyen 117 kişiye de prim iadesi yapılarak mağduriyetlerinin önüne geçiyoruz" diye konuştu.
Lütfi Elvan, esnaf, ziraat, ticaret ve benzeri odaları ile bazı kamu kurum ve kuruluşlarının idari para cezalarını, belirli bir süre içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeleri şartıyla terkin ettiklerini belirtti.
- "Bakanlık 2 yıldır çalışıyor"
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Çelik başkanlığında, işveren, alt işveren ve işçi ilişkisine dayanan sistemdeki aksaklıkları gidermek amacıyla 2 yıldan beri çalışma yapıldığını belirten Elvan, son 2 yılda bin 200 kişiye yakın tarafla görüşme gerçekleştirildiğini, ancak tam uzlaşmanın henüz sözkonusu olmadığını söyledi.
Bakan Elvan, 6331 sayılı kanunun 25. maddesine göre, iş güvenliğine aykırılık nedeniyle işyerinde işin durdurulması durumunda, işverenin çalışanlarına ücretini tam olarak ödemek zorunda olduğuna işaret ederek, tehlike arz eden madenler kapatıldığı zaman işverenlerin, işçilerin ücretini ödemeye devam edeceğinin altını çizdi.
Muhalefetin bu sözlerine itiraz etmesi üzerine Elvan, "Eğer firma herhangi bir ödeme güçlüğü ile karşı karşıya ise işçiye işsizlik fonundan 3 ay ödeme yapılabilmesi sözkonusu oluyor. Ancak madenin kapatılması halinde, firmanın işçilere ücretlerini ödeme zorunluluğu var, ödemesi gerekiyor" dedi.
Daha sonra, AK Parti Denizli Milletvekili Mehmet Yüksel ve milletvekili arkadaşlarının imzasını taşıyan Bazı Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin aralarında bulunduğu 100 teklif bu tasarı ile birleştirildi.
Tasarı, AK Parti'nin, tasarının alt komisyona gönderilmesini ilişkin önergesinin kabul edilmesiyle alt komisyona sevk edildi.
- Madenci ailelerinin protestosu
Bu arada, geçen yıl Zonguldak Kozlu'da meydana gelen maden kazasında hayatını kaybeden 8 madencinin ailesi, tasarının görüşüldüğü toplantı salonuna girmek istedi. Polisin izin vermediği aileler, salona girmelerine izin verilmemesine ve salon dışında bekletilmelerine tepki gösterdi. Bunun üzerine Komisyon Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, aileleri odasına çağırarak görüştü. Görüşmeye, komisyon üyesi bazı milletvekilleri de katıldı.
Bu sırada komisyon, toplantıya ara verdi. Komisyon Başkanı Recai Berber, salondan çıkarken, salona girmek için kapıda polisle tartışan, Zonguldak'tan geldiğini ve salona girmek istediğini belirten madenci yakını kadınla karşılaştı. Recai Berber, kadına, Soma ve Zonguldak dahil, bütün maden derneklerinin temsilcileri ve mensuplarını, madenci şehitlerini temsilen komisyona davet ettiklerini söyleyerek, "Onları temsilen bir kaç arkadaşı salona alacağız" dedi.
Kadının, Zonguldak'tan geldiğini söylemesi üzerine Berber, "Ben sizin Soma'dan geldiğinizi zannetmiştim" dedi. Recai Berber, kadının "Zonguldak'takiler can değil mi?" tepkisi üzerine ise Berber, "Hepsi can" dedi.
Komisyon Başkanı Berber, kadının Meclis'e girmek için uğraştıkları yönündeki sözlerine, "Benim haberim olmadı, bana söyleseydiniz kapıda sizi karşılar, hemen aldırırdım. Dün Meclis'e 50 madenci ailesi geldi, iktidar ve muhalefet milletvekilleri ile görüştüler. Burası milletin Meclis'i, burası her zaman size açık" cevabını verdi.
Kozlu'dan geldiği belirten Fidan Zengin ise Kozlu maden kazasında erkek kardeşini kaybettiğini ifade ederek, Soma maden kazasında ölenlerin ailelerine tanınan hakların kendilerine de tanınmasını istedi.
Komisyon Başkanvekili Bilgiç, daha sonra, görüştüğü ailelerden 2 kadını salona alarak, milletvekili sıralarında oturmalarını sağladı.
