Gebze Teknik Üniversitesi'ndeki (GTÜ) bilim insanları, vücudun yapı taşı olarak önem taşıyan kök hücrelerin "matematiği"ni çözerek, hasar görmüş dokuların yenilenmesinden genetik hastalıklara kadar birçok rahatsızlığın tedavisine ışık tutmayı amaçlıyor.
TÜBİTAK 1001 Programı kapsamında desteklenen "Uyarılmış Kök Hücrelerin Oluşum ve Başkalaşım Süreçlerinin Sistem Biyolojisi ve Biyomühendislik Yaklaşımlarıyla Modellenerek Geliştirilmesi" projesiyle, kök hücrelerinin başkalaşım süreçlerinin matematiksel olarak modellenmesini hedefleniyor.
GTÜ Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Pınar Pir, yaptığı yazılı açıklamada, kök hücrelerin başkalaşım süreçlerini matematiksel olarak inceleyeceklerini belirterek, vücutta yaştan dolayı işlevini kaybeden ya da genetik olarak problemli dokuları tamir edecek teknolojiye çok yakın olduklarını kaydetti.
Şu an kısmen kullanılan bu teknolojilerin çok küçük bir kısmının başarıya ulaştığını ifade eden Pir, kendilerinin bu çalışmalara matematiksel bir çerçeveden bakarak destek sunacaklarını dile getirdi.
Pir, kök hücrelerin işlevi ve vücut için öneminden bahsederek, "Gelişmekte olan bir organizmada kök hücreler vücut hücrelerine doğru başkalaşır. Önce tek bir hücreden embriyo oluşuyor, ardından yavaş yavaş beyin ve karaciğer gibi tüm diğer organlar oluşuyor. Yeni teknolojilerle derinizden alınan bir hücre ile tekrar kök hücre oluşturulabiliyor. Bu kök hücre ise tekrar başkalaştırılarak ait olduğu kişi için kan hücresi, böbrek, deri hücresi yapılabiliyor." ifadelerini kullandı.
- "Sağlıklı kök hücreler, ihtiyaç duyulan doku hücrelerine başkalaştırılabiliyor"
Genetik hastalıklarda bile kök hücrelerin onarılabildiğini ve sağlıklı hale gelmiş kök hücrelerin ihtiyaç duyulan doku hücrelerine başkalaştırılabildiğini anlatan Pir, ancak bu dönüşümün haftalar sürebildiğini ve başarı oranının düşük olduğunu bildirdi.
Pir, eğer bu süreçleri matematiksel olarak ifade edebilirlerse değişik şartlar altındaki süreçlerin başarısı konusunda da tahminlerde bulunabileceklerini aktararak, şunları kaydetti:
"Başkalaşımı başarısız kılan herhangi bir aksaklığın hangi noktadan kaynaklandığını ve o aksaklığı nasıl düzeltebileceğimizi tahmin edebiliriz. Kök hücrelerin başkalaşımlarını matematiksel olarak çalışmamızın nedeni; tıbbi kullanım amacıyla bu çalışmaları yapan araştırmacılara yardımcı olmak. Örneğin, daha hızlı nöron hücresi oluşturmak için stratejiler önermek istiyoruz. Böylece ciddi hastalıklarda daha hızlı iyileşme süreci sağlanabilecek."
